[شهروند] از امروز سیوپنجمین دوره نمایشگاه کتاب تهران کار خود را آغاز میکند. رویدادی که با هر متر و معیاری بزرگترین رویداد فرهنگی این سرزمین به شمار میآید، به خصوص از این نظر که تنها رویدادی است که بدون تشویق و هدیه و یارانه و کارانه و هزار بهانه ریز و درشت دیگر، این ظرفیت و توانایی را دارد که انبوهترین جمعیتی را که بشود تصور کرد، در یک نقطه از شهر تهران گرد آورد و البته بیشتر آنها را مجبور کند، چمدان خود را بسته و خود را هر جور که شده، از شهرهای دور و نزدیک به تهران برسانند.
دوره جاری نمایشگاه کتاب تهران البته با چالشهایی هم مواجه است که بعد از دشواریهایی که در چند دوره اخیر بعد از کرونا پیش آمد و به کاهش جمعیت بازدیدکنندگان نمایشگاه منجر شد، میتواند آسیبهای زیادی به بزرگترین گردهمایی فرهنگی این سامان وارد آورد. مهمترین این چالشها تورم، دشواریهای اقتصادی، رشد بیرویه قیمت کاغذ و کمترشدن توان خرید مردم است که میتواند باعث کاهش خرید علاقهمندان کتاب و کتابخوانی شود، ولی این جماعت کتابخوان و کتابدوست بعید است که با این چالشها از میدان به در شوند. پس سعی کردهایم برای آنها -و فقط و فقط برای آنها- با معرفی اجمالی کتابهایی که این روزها بیشترین کنجکاوی و علاقهمندی را در میان کتابدوستان به وجود آوردهاند، یک فهرست اولیه خرید پیشنهاد دهیم. البته طبیعی است که در متنی با حجم هزار کلمه نتوان بسیاری از کتابهای ارزشمند نمایشگاه را معرفی کرد، اما به هر حال، برگ سبزی است تحفه درویش، باشد که مقبول افتد!
کاش این گلوله شلیک نمیشد
«کاش این گلوله شلیک نمیشد» با پژوهش و تحقیق اصغر کاظمی یکی از کتابهای انتشارات سوره مهر در نمایشگاه امسال است. یک کتاب خاطرات در مورد روزهای دفاع مقدس که داستانش از لحظه شلیک یک گلوله توپ در روز سیام دی ۱۳۶۶ از سمت عراق به سوی جبهه ایران شروع میشود. این گلوله که به هدف کوه گِردِهرَش شلیک شده، حدود 50 ثانیه طول میکشد تا مسافت 20 تا 24 کیلومتری خود را طی کرده و به هدف برسد. «آن روز کوهستان پر از برف بود. از چند روز قبل یکسره برف میبارید. از شانس خوب بچههای گردان، ابرهای سنگین کنار رفته، خورشید خودش را نشان داده بود. نزدیکِ محلِ انفجار هفت نفر نفسزنان سربالایی تند جاده گِردهرَش را بالا میرفتند که در یک لحظه ستون کوچکشان از هم میپاشد... .»
خانواده ابدی
«خانواده ابدی» به قلم معصومه رامهرمزی یکی دیگر از کتابهای کنجکاویبرانگیز مربوط به دوران دفاع مقدس در نمایشگاه امسال است. روایت یکی از هزاران ترور مردم بیگناه توسط منافقین در دهه 60 که بهطور خاص روی زندگی شهید عشرت اسکندری تمرکز کرده است: منافقین با تهاجم به خانه محسن اسکندری، مادر خانواده را در مقابل چشم چهار فرزندش هدف هشت گلوله قرار میدهند. بعد از این حادثه تلخ، پدر خانواده با صبر و بردباری به فرزندانش کمک میکند تا شوک ناشی از روز حادثه و شهادت مادر را پشتسر بگذارند. در این میان، بانویی مومن مسئولیت فرزندان شهید را برعهده میگیرد و با پر کردن جای خالی مادر، زندگی دوبارهای به آنها میبخشد. این کتاب را انتشارات حماسه یاران راهی بازار نشر کرده است.
مجمعالجزایر گولاگ
«مجمعالجزایر گولاگ» نوشته الکساندر سولژنیتسین با ترجمه احسان سنایی اردکانی یکی از بهترین و کنجکاویبرانگیزترین کتابهای نمایشگاه امسال است که توسط نشر مرکز به زیور طبع آراسته شده است. «مجمعالجزایر گولاگ» به عنوان یکی از بزرگترین و خواندنیترین روایتهای تاریخ ادبیات جهان که برای نویسندهاش جایزه نوبل ادبی ۱۹۷۰ را به ارمغان آورده، تلاشی است برای ارائه تصویری قابل درک از گستردگی سایه شر بر زندگی میلیونها شهروند روس در دوره حکمرانی ژوزف استالین بین سالهای ۱۹۲۹ تا ۱۹۵۳. سولژنیتسین که خود یکی از بازماندگان اردوگاههای کار اجباری گولاگ در شوروی سابق بوده، این کتاب را -که آمیزهای است از نثر نویسندهای حماسهپرداز، مورخی آرمانگرا و مصلحی برآشفته، با رگههایی از طنز سیاه- در طول 10 سال از راه گفتوگو با بیش از ۲۲۰ بازمانده دیگر اردوگاهها به رشته تحریر درآورده است. درباره این کتاب جمله مشهوری وجود دارد که میگوید «مجمعالجزایر گولاگ» فقط وصف تاریخ نیست، خود تاریخ است! گفتنی است که کتاب «مجمعالجزایر گولاگ» از سایت گودریدز امتیاز 4.3 از 5 و از سایت آمازون نیز امتیاز 4.6 از 5 را دریافت کرده است.
نزاع هزار ساله ما
کتاب «نزاع هزار ساله ما» با عنوان کامل «نزاع هزار ساله ما بر سر فنآوری و بهروزی» نوشته دارون عجماوغلو و سایمون جانسون با ترجمه محمدرضا فرهادیپور توسط انتشارات روزنه منتشر شده است. اثری دیگر از نویسنده کتابهای «چرا ملتها شکست میخورند»، «راه باریک آزادی» و «کلیات علم اقتصاد» که روایت اقتصاد سیاسی از نوآوریهای چشمنواز و حیرتانگیز بشری را ارائه میدهد. درباره کتاب «نزاع هزار ساله ما» بسیاری از کارشناسان و منتقدان آن را «کتابی بینظیر و سفری مهیج در تاریخ فنآوری و آینده آن» عنوان کردهاند که «فهم ما را از وضعیت جامعه، تکنولوژی و علم اقتصاد ارتقا میبخشد و نشان میدهد چطور جامعه، اقتصاد و فنآوری با هم تلاقی میکنند.» در نهایت «نزاع هزار ساله ما» با متنی درخشان به این پرسش مهم میپردازد که فنآوری بهخصوص هوش مصنوعی چگونه بر شغل و زندگی و آینده ما اثر میگذارد؟
غلامرضا غلامرضا را کشت
کتاب «غلامرضا غلامرضا را کشت» نوشته مهدی میرمحمدی، اثری پژوهشی برای نزدیکشدن به زندگی غلامرضا تختی کشتیگیر شناختهشده ایرانی است. این کتاب که در دسته ادبیات مستند یا ناداستان قرار میگیرد، براساس راوی دوم شخص نوشتهشده و لحظهبهلحظه ساعات منتهی به مرگ غلامرضا تختی را برای مخاطب بازگو میکند. میرمحمدی در این کتاب حکایتی متفاوت از قهرمان محبوب ملی را که با زندگی و مرگش در حافظه تاریخی ایران ماندگار شده، روایت میکند. نویسنده بهرغم ارادت آشکاری که در اثر به جهان پهلوان تختی نشان میدهد، در عینحال، بر پایه اسناد معتبر، پژوهشی منصفانه و دقیق را تبدیل به روایتی جذاب از زندگی غلامرضا تختی کرده است. در حقیقت مهدی میرمحمدی در این کتاب قدم بزرگی برای نزدیکشدن به حقیقت بیغبار زندگی غلامرضا تختی برداشته و تلاش کرده این قهرمان قلوب مردم ایران را فارغ از افسانههایی که در موردش ساخته شده است، به نمایش بگذارد.
چیزی برای از دست دادن ندارید جز جانهایتان
کتاب «چیزی برای از دست دادن ندارید جز جانهایتان» را سعاد العامری، نویسنده و معمار فلسطینی، نوشته و حالا ترجمه آن را به قلم بهمن دارالشفایی انتشارات مد به بازار کتاب عرضه کرده است. «چیزی برای از دست دادن...» راوی داستان سفر دلخراش یک زن فلسطینی یا به عبارتی بهتر روایتی از داستان یک روز از زندگی کارگران غیرقانونی فلسطینی است. مردانی که نیمهشب از خانه بیرون میزنند تا مخفیانه و با گذر از دل کوه و کمر از مرز اسرائیل عبور کنند و خود را به یکی از شهرهای آنجا برسانند تا کاری پیدا کنند. العامری با این افراد همراه میشود و روزی را در کنار آنها میگذراند و وقایع آن روز را لحظهبهلحظه ثبت میکند تا نشان دهد اشغال چه چیزهایی را از این مردمان دریغ کرده است.
خاطرات یک آدمکش
کتاب «خاطرات یک آدمکش» یک رمان جنایی جذاب از کیم یونگها، نویسنده مطرح اهل کرهجنوبی، درباره سرگذشت مردی غریب و هنجارشکن است که سالهای سال در مقام یک قاتل سریالی به زندگی ادامه داده و اینک که به سن پیری رسیده، نقشهای عجیب برای ارتکاب آخرین قتل خود کشیده است. «خاطرات یک آدمکش» داستان مردی است که در روزهای پایانی زندگیاش فهمیده دخترش عاشق یک قاتل زنجیرهای شده و حالا باید جان دخترش را نجات دهد، آن هم از دست قاتلی که بیوقفه آدم میکشد، ولی این قاتل که با لذت و استادی سالها آدم کشته، میترسد که مبادا کشتن را از یاد برده باشد! «خاطرات یک آدمکش» داستانی مهیج و جذاب است که ضمن پرکشش بودن، مملو از مضامین فلسفیِ ناب و درونمایههای روانشناختی بدیع است. نویسنده همچنین در این اثر اوج هنر خود را در داستانپردازی به نمایش گذاشته که به گفته منتقدان تا حدی یادآور هنر ادگار آلن پو، نویسنده سرشناس آمریکایی، است...
مزاح بیپایان
«مزاح بیپایان» یا «شوخی بیپایان» اثر دیوید فاستر والاس، رماننویس معروف آمریکایی، که یکی از چهرههای موثر ادبیات پستمدرنیسم بوده، تقریبا یک دهه بعد از اولین کار این نویسنده منتشر شده و یکی از معروفترین و بهترین آثار این نویسنده است که در عمر کوتاهش به عنوان یکی از بهترین نویسندگان داستان کوتاه و رمان در جهان شناخته میشد. دیوید فاستر والاس در «مزاح بیپایان» تحقیق و تفحص عظیمی در باب آمریکا به عمل آورده، بهعنوان سرزمین اعتیادها: اعتیاد به تلویزیون، اعتیاد به موادمخدر و اعتیاد به تنهایی. درباره این کتاب باید به این نکته اشاره کرد که در حالی که به شدت مورد تحسین منتقدان و کارشناسان و حتی کتابخوانهای معمولی بود، اما خود دیوید فاستر والاس احساسات ضد و نقیضی نسبت به این اثر داشت.