به گزارش مشرق، رزمندگان مقاومت فلسطین ازروز شنبه هفته جاری عملیات گسترده «طوفان الاقصی» از غزه علیه مواضع رژیم صهیونیستی در سرزمینهای اشغالی را آغاز کردند؛ عملیاتی که با برجای گذاشتن صدها کشته، مجروح و اسیربرای تلآویو، فشار بسیار زیادی به دولت افراطگرای نتانیاهو و صهیونیستها وارد کرد.
طبق گزارشهای منتشره، رژیم صهیونیستی که از مقابله با رزمندگان فلسطینی مستاصل شده، اقدام به بمباران مناطق مسکونی غزه کرده که تا این ساعت به شهادت ۴۳۶ غیرنظامی فلسطینی از جمله ۷۸ کودک و ۴۱ زن و ۲ هزار و ۳۰۰ زخمی منجر شده است.
درعین حال رسانههای اسرائیلی گزارش دادند: شمار صهیونیستهای به اسارت درآمده توسط رزمندگان حماس بیش از ۱۵۰ نفر است که باید تعداد ۳۰ صهیونیست اسیر شده توسط جهاد اسلامی و اسارت دهها صهیونیست دیگر توسط گروههای مختلف و حتی مردم عادی فلسطین را نیز به این موارد اضافه کرد.
اکنون در بحبوحه جنگ در غزه ناظران منطقه این سوال را مطرح کردهاند که سناریورهای احتمالی یا مراحل بعدی این درگیری چگونه خواهد بود؟ برخی از گزارشگران رسانههای بین المللی که به منطقه اعزام شدهاند گمانه زنیهایی در مورد سناریوهای احتمالی در این دور از منازعه را مطرح کردهاند که وقوع آن صرفا به شرایط آتی جنگ بستگی دارد و احتمال عدم وقوع آن نیز وجود دارد.
سناریو اول: صحنه نیروهای درگیر چه تغییراتی خواهد کرد؟
اگرچه حماس عملیات پیشدستانهای علیه اسرائیل آغاز کرده است، اما خبرها حاکی از پیوستن برخی دیگر از گروههای فلسطینی به آنهاست.
طبق گزارشهای منتشرها تاکنون بخشهایی از سایر گروههای مقاومت ازجمله «جهاد اسلامی و عرین الاسود» به رزمندگان حماس پیوستهاند و حزب الله نیز دیروز سه پایگاه شنود و راداری صهیونیستها در منطقه اشغالی شبعا در جنوب لبنان را هدف قرار داده و ویران کرد.
تحلیلگران منطقهای در این زمینه این موضوع را مطرح کردهاند که وسعت و شدت جنگ در روزهای آتی در غزه امکان پیوستن برخی دیگر از گروههای فلسطینی را نیز به میدان نبرد علیه اسرائیلیها افزایش خواهد داد.
سناریو دوم: اسرائیل پس از حملات هوایی، در فاز دوم عملیات نظامی خود، آیا حمله زمینی به غزه را دنبال میکند؟
- «الن یوانس» گزارشگر شبکه خبری Vox روز دوشنبه در این زمینه با انتشار گزارشی این موضوع را مطرح کرد که اسرائیل با شلیک هزاران موشک از غزه و نفوذ به چندین شهرک متحمل صدها نفر کشته و مجروح وگروگانگیری تعداد ناشناختهای از نظامیان و غیرنظامیان شده است و این سبب شده تا تلآویو متحمل شدیدترین حملات نسبت به دهههای گذشته باشد.
وی در مورد آینده این جنگ گمانه زنی کرد: با توجه به گستردگی این حمله، اسرائیل ممکن است حمله زمینی به غزه را علاوه بر حملات هوایی که ارتش اکنون در منطقه انجام میدهد، آغاز کند که تبعات آن میتواند به معنای یک نبرد طولانی و خونین با کشته شدن قابل توجهی از هر دو طرف باشد، اما فلسطینیها بیشترین تلفات و ویرانی را به دوش میکشند.
به گفته وی؛ بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی روز یکشنبه علیه حماس اعلام جنگ کرده است. اگرچه مرحله بعدی عملیات اسرائیل در غزه هنوز آشکار نشده است، اما با توجه به درگیریهای قبلی میان اسرائیل و غزه و همچنین لفاظیهای شدید نتانیاهو، احتمالاً مرحله بعدی حمله زمینی اسرائیل علیه غزه خواهد بود که فاجعهبار است.
گزارشگر نیویورک تایمز هم با محتمل دانستن حمله زمینی اسرائیل نوشت: غیرنظامیان شهر غزه و مناطق نزدیک مرز را به انتظار تهاجم زمینی ترک کردهاند و نتانیاهو نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل را فراخوانده و دستور تخلیه ۲۴ روستا و شهر نزدیک مرز را صادر کرده است. همچنین برق منطقه را قطع کرده و جریان سوخت و کالا به غزه را که به مدت ۱۶ سال در محاصره اسرائیل و مصر بوده، متوقف کرده است.
- خبرنگار الجزیره روز گذشته گزارش داد، نتانیاهو به اهالی غزه گفته که قلمرو خود را ترک کنند و تهدید کرده است که آن را به "جزیره متروکه" تبدیل خواهد کرد. به گزارش آسوشیتدپرس، بسیاری از غیرنظامیان در مدارس ساخته شده توسط آژانس سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی، آنروا، پناه گرفته اند که برخی از آنها در اثر حملات هوایی اسرائیل آسیب دیدهاند.
اسرائیل جنگهای متعددی را علیه فلسطینیان و کشورهای عربی از جمله سوریه و مصر انجام داده است. همچنین عملیات زمینی را در سال ۲۰۱۴ داشته است. اگرچه سیاست نظامی اسرائیل استفاده از نیروی نامتقارن در غزه به عنوان یک استراتژی بازدارنده است، اما تاکنون نتوانسته است امنیت پایدار، محدود کردن توانایی حماس برای حمله به اسرائیل را فراهم کند.
- «خالد الگیندی» مدیر برنامه انستیتوی خاورمیانه در امور فلسطین اسرائیل در این زمینه به یک رسانه گفته است: من احتمال تهاجم زمینی را نمیدانم، اما میگویم، اگر احتمالات را محاسبه کنیم، احتمال تهاجم زمینی بیشتر از دورهای قبلی اعمال خشونت علیه غزه است. البته در گذشته، گزارشهایی از تهاجمات زمینی قریبالوقوع داشتهایم، اما بعد معلوم شد که اطلاعات نادرست یا حتی عمدی از سوی ارتش اسرائیل منتشر شده است.
- دولت نتانیاهو معمولاً حملات هوایی را برای تلافی حملات موشکی حماس ترجیح میدهد، زیرا این حملات تلفات اسرائیل را به حداقل میرساند و خسارات جدی به غزه وارد میکند. در جریان آخرین حمله بزرگ به غزه، در ماه مه ۲۰۲۱، حملات هوایی اسرائیل رهبری حماس را هدف قرار داد و همچنین به مکانهای غیرنظامی از جمله دفاتر رسانهها، ساختمانهای مسکونی، مراکز بهداشتی و درمانی نیز حمله کرد. در این درگیری ۱۱ روزه بیش از ۲۵۰ فلسطینی و ۱۳ اسرائیلی کشته شدند.
-- «دانیل بایمن» کارشناس ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی، به شبکه خبری وکس گفت: نتانیاهو همیشه در مورد استفاده گسترده از نیروی نظامی بسیار محتاط بوده است. او چنین جنگهای بزرگی را که ما در لبنان در سال ۲۰۰۶ دیدیم، انجام نداده است، بنابراین محتاط است. اما ممکن است در این شرایط محتاط بودن سخت باشد. اسرائیل قبلاً در غزه چکمهها را روی زمین گذاشته بود و از سال ۱۹۶۷ تا ۲۰۰۵ این سرزمین را اشغال کرده بود، اما به طور یکجانبه از منطقه خارج شد.
هنگامی که به آنها دستور داده میشود، تهاجمات زمینی معمولاً وحشتناک هستند و باعث آسیبهای زیرساختی ویرانگر و تلفات سنگین غیرنظامی در طرف فلسطینی میشوند. در سال ۲۰۱۴، درگیریهای شعلهور در غزه منجر به حمله موشکی حماس به اسرائیل شد.
به گزارش دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، اگرچه در ماه اوت همان سال با میانجیگری مصر آتش بس برقرار شد، اما ۲۲۵۱ فلسطینی از جمله ۱۴۶۲ غیرنظامی و ۷۳ اسرائیلی در این جنگ کشته شدند.
تنها دو روز پس از جنگ، پیشبینی آنچه بعدا میآید غیرممکن است. اما با توجه به آنچه در مورد درگیریهای قبلی و تواناییهای هر دو طرف شناخته شده است، احتمالاً هفتههای آینده خونین خواهد بود. آژانسهای وابسته به سازمان ملل از هر دو طرف خواستهاند که از تلفات غیرنظامیان خودداری کنند، اگرچه گزارشهای مربوط به تلفات غیرنظامیان در هر دو طرف اکنون زیاد است.
«ناتان ساکس» مدیر مرکز سیاست خاورمیانه موسسه بروکینگز در این زمینه گفته است: با توجه به ماهیت حمله، احساسات عمومی و سیاسی کنونی در اسرائیل، تهاجم زمینی "بسیار محتمل" است.
سناریو سوم: اهداف اسرائیل در حملات خشونت بار غزه چیست؟
«کالین کلارک» مدیر تحقیقات گروه سوفان به یک شبکه خبری گفت: حماس عنصر غافلگیری را از دست داده است، اما احتمالاً آماده ماندن در طولانی مدت است وً منابع زیادی دارد. من فکر میکنم حماس هنوز زرادخانه موشکی قوی دارد و میتواند برای کمینهای بیشتری برنامهریزی کند. اگر حماس بتواند به عوامل بیشتری در خاک اسرائیل نفوذ کند، احتمالا شاهد حملات بیشتری علیه اسرائیل خواهیم بود. اما ارتش اسرائیل الان احتمالا بسیج شده است تا به بدنه رهبری حماس به هر صورت ممکن ضربه بزند و زیرساختهایش را از بین ببرد. حتی احتمال تلفات گستردهتر در روزها و هفتههای آینده، وجود دارد، زیرا تلآویو اکنون در مرحله کاهش تنش نیست.
ارتش اسرائیل که اکنون نیروهای ذخیره را فراخوانده، با حملات هوایی درصدد است زیرساختها در غزه را از بین ببرد از جمله قطع آب و برق و اینترنت.
«دانیل هاگاری» سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی در یک کنفرانس مطبوعاتی گفته است که حملات هوایی به طور قابل توجهی تشدید میشود و تمام زیرساختهای حماس، خانههای فرماندهان و همه نمادهای حکومت حماس هدف قرار خواهد گرفت.
از سوی دیگر به نظر میرسد فراخوانی در ارتش اسرائیل میتواند به این معنا باشد که آنها در حال آماده شدن برای ورود مجدد به غزه هستند.
سناریو چهارم: آیا جنگ طولانی مدت خواهد بود؟
- روزنامه صهیونیستی هاآرتص نوشته است آتش بس در حال حاضر با کاهش محاصره، بدون تضعیف حماس برای آینده، به عنوان یک شکست برای اسرائیل تلقی میشود.
- گزارش نیویورکر در این زمینه حاکی است: ابتدا حماس آماده ضربه خود را وارد آورد در مرحله دوم ارتش اسرائیل علیه غزه حملات هوایی را به راه انداخت، اما ارتش اسرائیل نه ظرفیت و نه قدرت ماندگاری برای کنترل غزه را دارد. این سرزمین ۲ میلیون نفری است و، چون جایی برای رفتن ندارند، همچنان عصبانی خواهند ماند.
در مرحله سوم باید گفت برای اسرائیل بزرگترین خطر این است که درگیری گسترش یابد، ارتش اسرائیل و گنبد آهنین را حتی بیشتر گسترش دهد. حزب الله لبنان عملیات حماس را ستایش کرده و آن را به تلاشهای دولتهای عربی برای بهبود روابط با اسرائیل مرتبط میداند.
اگر جنگ ادامه پیدا کند و تصاویر به حملات اسرائیل علیه غزه تبدیل شود، فشارها بر حزب الله برای دخالت بیشتر خواهد شد. حزب الله قبلاً با ارسال موشک و گلوله علیه سه مواضع اسرائیل در منطقه مورد مناقشه کوه دوو در مرز با لبنان ژست گرفته است. اسرائیل با توپخانه و حمله پهپاد پاسخ داد.
- تحلیل فایننشال ریویو: اسرائیل اشتباه میکرد که فکر میکرد میتواند حماس را به راحتی مهار کند و حتی یک تهاجم محدود به غزه میتواند جنگ طولانی و پرهزینهای را نشان دهد. تاکنون اسرائیل فقط با یک طرف میجنگد باید آگاه بود که این میتواند تغییر کند، یا با افزایش خشونتها در کرانه باختری و یا درغیر این صورت ممکن است گروههای دیگر فلسطینی تصمیم بگیرند به جنگ بپیوندد که این موضوع عواقب مرگبارتری خواهد داشت.
- برخی رسانههای غربی در این زمینه نوشتند: اگر اسرائیل بخواهد درگیری را مهار کند، باید مدت درگیری را کوتاه کند در غیر اینصورت احساسات و همراهیها در سراسر منطقه افزایش مییابد که بهترین نتیجه را برای حماس خواهد داشت.
سناریو پنجم: نقش گروگانها در آینده جنگ چیست؟
نیویورکر در این زمینه نوشته است: سرنوشت حدود ۱۰۰ گروگان گرفته شده توسط گروههای حماس و جهاد اسلامی برای اسرائیل مهم است. به نظر میرسد این موضوع بر محاسبات اسرائیل سنگینی کند.
منابع::https://www.newyorker.com/news/q-and-a/could-the-attack-on-israel-spell-the-end-of-hamas
https://www.afr.com/world/middle-east/what-comes-next-in-gaza-۲۰۲۳۱۰۰۹-p ۵ earz
https://www.afr.com/world/middle-east/what-comes-next-in-gaza-۲۰۲۳۱۰۰۹-p ۵ earz
https://www.afr.com/world/middle-east/what-comes-next-in-gaza-۲۰۲۳۱۰۰۹-p ۵ earz