طرف‌هاي درگير در بحران يمن براي نخستين بار سر ميز مذاكره نشسته‌اند. سازمان ملل كه مبتكر گفت‌وگوها است خواستار عقب‌نشيني طرف‌هاي يمني از مواضع خود و برقراري آتش‌بس فوري است. با اين حال مذاكرات با بيم‌هاي زيادي روبه‌رو است. ناظران سياسي نيز اين گفت‌وگوها را دشوار ارزيابي مي‌كنند. نشست ژنو با وجود حرف و حديث‌ها و اخبار ضد و نقيض فراوان و با اصرار سازمان ملل متحد آغاز شده است. ابتدا قرار بود روز يكشنبه نشست طرف‌هاي يمني در ژنو برگزار شود كه سازمان ملل متحد از به تاخير افتادن اين نشست به روز دوشنبه به سبب دير رسيدن برخي هيات‌ها خبر داد. اما در نهايت باز هم هيات انصارالله به دليل شرايط جنگي حاكم بر اين كشور نتوانست خود را به آغاز نشست برساند.
مانع‌تراشي‌هاي رياض
كنفرانس ژنو روز گذشته بدون حضور هيات يمني به رهبري انصارالله آغاز شد. پيشتر هم پيش‌بيني مي‌شد به دليل آسيب شديدي كه فرودگاه‌هاي يمن از جمله فرودگاه بين‌المللي صنعا بر اثر حملات هوايي متجاوزانه عربستان ديده‌اند، هيات يمني امكان پرواز مستقيم از پايتخت يمن را نداشته باشند و مجبور به امتحان راه‌هاي ديگر براي اعزام به ژنو شوند. در اين رابطه برخي رسانه‌ها گزارش داده‌اند دليل تاخير هيات يمني مانع‌تراشي رياض بوده است. روزنامه «راي اليوم» گزارش داد كه يك هواپيما از سازمان ملل به فرودگاه صنعا آمده بود تا اعضاي هيات‌هاي اعزامي احزاب يمني دعوت شده به ژنو را منتقل كند اما به دليل تاخير گروه اعزامي انصارالله اين هواپيما از فرودگاه صنعا پرواز كرد و بازگشت، چرا كه عربستان سعودي تنها سه ساعت به اين هواپيما براي توقف در صنعا فرصت داده بود. ضمن اينكه اصرار سعودي‌ها براي بازرسي از اين هواپيما با مخالفت هيات يمني مواجه شده بود. بر اساس اين گزارش، رياض خواستار آن بود كه هواپيماي سازمان ملل در فرودگاه «جازان» در جنوب عربستان فرود آيد تا مورد تفتيش قرار گيرد اما حزب كنگره مردمي يمن به رياست «علي عبدالله صالح» و رهبر انصارالله با اين مساله مخالفت كردند. با اين حال سرانجام هيات اعزامي از سوي احزاب يمني و انصارالله عازم ژنو شدند. اين هيات از يمن ابتدا به جيبوتي و از آنجا با وجود مانع‌تراشي‌هاي قاهره، به سوي ژنو حركت كرد.
ديدگاه‌هاي مختلف يمني
از نگاه تحليلگران و صاحب نظراني كه بحران يمن را ارزيابي مي‌كنند، نكته مثبت درباره كنفرانس ژنو اين است كه هر دو گروه يمني خواهان راهي براي خروج از وضع موجود و حل بحران از راه سياسي هستند، اما از آنجا كه ديدگاه‌ها بسيار متفاوت است و دخالت خارجي مانع است، يافتن راه‌حل بين اين دو گروه بسيار دشوار است.
ديدگاه انصارالله: «حمزه حوثي» نماينده جنبش انصارالله يمن هدف از مشاركت در نشست ژنو را احياي روند سياسي و ايجاد راهكارهايي براي حل بحران اين كشور اعلام كرده است. به باور كارشناسان درخواست هيات يمني به رهبري انصارالله از كنفرانس ژنو شامل توقف تجاوزات نظامي عربستان به يمن، پايان محاصره ظالمانه ملت يمن و تامين فوري نيازهاي اساسي اين ملت همچون نيازهاي غذايي، دارويي، پزشكي، فرآورده‌هاي نفتي، آب، برق و لزوم تلاش براي احياي روند سياسي و دستيابي به راه‌حل‌هايي براي بحران و مشكلات يمن بدون دخالت خارجي است.
ديدگاه گروه هادي: هيات يمني وابسته به عربستان كه طيف عبدربه منصور هادي، رييس‌جمهوري مستعفي يمن را تشكيل مي‌دهند، خواستار اجراي قطعنامه‌هاي شوراي امنيت هستند كه به معناي تحريم انصارالله و گروه صالح و خلع سلاح آنها است. عبدالعزيز جباري، عضو هيات اعزامي دولت مستعفي يمن در اين خصوص گفته است: مذاكرات ما با بان‌كي‌مون درباره نحوه اجراي قطعنامه 2216 در يمن بود. اما به باور كارشناسان نكته مهم درباره كنفرانس ژنو، اعتراف سازمان ملل متحد به جايگاه مهم جنبش انصارالله در صحنه سياسي و ميداني يمن است كه خوشايند رياض و طرفدارانش نيست، چرا كه سعودي‌ها حملات هوايي به يمن را با هدف حذف اين گروه از صحنه سياسي آغاز كردند و گمان مي‌كردند مي‌توانند در كمترين زمان پس از آغاز جنگ، مهره خود يعني عبدربه منصور هادي را به قدرت بازگردانده و صنعا را نيز از كنترل نيروهاي مردمي انصارالله و ارتش يمن خارج كنند، اما با ايستادگي و مقاومت مردم يمن در برابر متجاوز خارجي، ائتلاف عربي به رهبري عربستان غافلگير شدند. با اين حال عربستان همچنان با تشديد تجاوزات خود به مناطق مسكوني و زير ساخت‌هاي يمن ادامه مي‌دهند.
درخواست سازمان ملل
دبيركل سازمان ملل در سخناني با تاكيد بر حمايت اين سازمان از تلاش طرف‌هاي يمني براي برقراري صلح خواهان اجراي آتش‌بس انساني در طول ماه مبارك رمضان شد. دبير كل سازمان ملل همزمان با آغاز نشست ژنو درباره يمن گفت: يمن در حال حاضر به بمبي ساعتي شبيه است كه هر لحظه امكان انفجار آن وجود دارد و ما تلاش مي‌كنيم تا آتش‌بس انساني كامل و فراگير در ماه مبارك رمضان در يمن برقرار شود. وي همچنين اعلام كرد: گروه‌هاي مسلح در يمن بايد هرچه سريع‌تر از شهرهاي اين كشور عقب‌نشيني كرده و به آتش‌بس پايبند باشند. دبيركل سازمان ملل با اشاره به اوضاع ساكنان يمن تاكيد كرد كه بسياري از مردم در شهرهاي يمن نيازمند كمك‌هاي فوري هستند. بان‌كي‌مون گفت: ما بايد در اولين فرصت ممكن به بحران يمن پايان دهيم و اعلام مي‌كنم كه سازمان ملل از تلاش تمام طرف‌هاي يمني براي برقراري صلح حمايت مي‌كند. اما اسماعيل ولد شيخ احمد، فرستاده ويژه سازمان ملل به يمن هشدار داد كه از اين نشست نبايد بيش از حد انتظار داشت. وي گفت در وهله نخست هدف آن است كه پايه‌اي مناسب براي مذاكرات بعدي نهاده شود و طرفين درباره آتش‌بسي تازه بحث و گفت‌وگو كنند. بر اين اساس، انتظار مي‌رود كه بان‌كي‌مون در اين ديدارهاي جداگانه با يمني‌ها خواستار توقف اقدامات نظامي زميني، هوايي و دريايي براي فراهم شدن شرايط براي اعطاي كمك‌هاي بشردوستانه به يمن و تلاش براي تدوين يك راهكار سياسي شود.
شرايط بغرنج مردم يمن
نشست ژنو در حالي برگزار مي‌شود كه به‌سبب بمباران و گلوله باران بي‌وقفه شهرها و مناطق مختلف يمن از زمان آغاز جنگ در ششم فروردين، علاوه بر كشته شدن هزاران زن و كودك بيگناه و آواره شدن صدها هزار نفر، ميليون‌ها يمني نيازمند كمك‌هاي فوري بشردوستانه از جمله كمك‌هاي دارويي و غذايي هستند. اوضاع انساني در يمن به‌اعتراف مقامات سازمان ملل متحد، به حد فاجعه رسيده است.
از پايان ماه مارس و آغاز حملات هوايي متجاوزانه سعودي به يمن تاكنون حدود ۲۳۰۰ نفر جان خود را از دست داده و دست‌كم نيم ميليون نفر نيز آواره شده‌اند. يمن فقيرترين كشور عربي محسوب مي‌شود و شرايط زندگي مردم آن در پي بروز جنگ داخلي بدتر از پيش شده است. طبق اعلام سازمان‌هاي امدادي هشتاد درصد مردم اين كشور از جنگ داخلي آسيب ديده‌اند و از گرسنگي، بي‌سرپناهي و كمبودهاي دارويي و درماني رنج مي‌برند.
راهپيمايي گسترده
مردم يمن با برگزاري راهپيمايي گسترده تحت عنوان محاصره يمن غير قانوني است، پايان محاصره ظالمانه يمن و محاكمه جنايتكاران جنگي را خواستار شدند. ساكنان شهر صنعاء در شعارهاي خود تاكيد كردند محاصره يمن تنها پافشاري، اراده و مسووليت آنها را تقويت مي‌كند. در اين راهپيمايي مردم يمن سكوت بين‌المللي در برابر جنايات رخ داده در اين كشور را شرم‌آور دانستند.
∎