با چندنرخی‌شدن ارز در دولت تدبیر، دریافت‌کنندگان وام ارزی نتیجه گرفتند وام خود را بازنگردانند و حتی به ارز ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی هم تمایل نداشتند و این مشکلاتی را برای صندوق توسعه ملی ایجاد کرد.
با پیگیری‌های صندوق توسعه ملی در دولت سیزدهم، ۷۵درصد از تسهیلات پرداختی صندوق توسعه ملی برگشته و ۲۵درصد مانده است. رئیس صندوق توسعه ملی می‌گوید: «عمده معوقات مربوط به پروژه‌های نیروگاهی است، با تعدادی از آن‌ها به توافق رسیدیم و برخی از این مبالغ مربوط به پروژه‌های کوچک نیمه‌تمام و رهاسازی‌شده است که درخواست تعیین تکلیف کرده‌ایم. علاوه بر این نامه‌ای به بانک مرکزی نوشته‌ایم و درخواست مسدودی منابع سه بانک عامل طرف قرارداد با صندوق توسعه ملی کرده‌ایم که طبق قانون از منابع این بانک‌ها نزد بانک مرکزی مسدود و برداشت می‌شود و منابع صندوق برمی‌گردد.»
نظام بانکی ایران یکی از معضلات جدی اقتصاد کشور است. از این جهت که بانک‌ها به هر دلیل می‌توانند در انجام تعهدات خود کوتاهی کنند، بدون اینکه مورد مؤاخذه قرار بگیرند، نهایت برخورد با بانک‌ها در ایران تعویض مدیرعامل است که آن هم کارایی چندانی ندارد و نتوانسته است تغییری در نظام بانکی کشور ایجاد کند. یکی از مواردی که می‌توان به آن اشاره کرد تسهیلات ارزی‌ای است که بانک‌ها با وام گرفتن از صندوق توسعه ملی به متقاضیان خود پرداختند، ولی در زمان بازپرداخت این تسهیلات را به‌موقع به صندوق بازنگردانده‌اند. یکی از موارد کارکرد صندوق توسعه ملی تأمین مالی برای طرح‌های بزرگ کشور است که البته همه دولت‌ها برای جبران کسری بودجه بیشتر از منابع آن بهره برده و باعث کاهش منابع آن شده‌اند. اگرچه بانک‌ها محور تبادل تسهیلات ارزی بین صندوق توسعه ملی و متقاضیان هستند، اما با وجود پرداخت ۴۰میلیارد دلاری وام از این محل نتوانسته‌اند به تکلیف خود در برگشت تسهیلات عمل کنند تا جایی که رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی با انتقاد از این رویه گفته است بانک‌ها فقط در نقش پستچی، نامه‌ها را بین ما و تسهیلات گیرندگان جابه‌جا می‌کنند.
به گزارش فارس، مهدی غضنفری، مدیر عامل صندوق توسعه ملی در مراسم امضای اولین قرارداد تسهیلات مانایی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا ۲۵درصد از تسهیلات صندوق توسعه ملی دچار معوق شده است، می‌گوید: «امسال ۷۵درصد از تسهیلات پرداختی صندوق توسعه ملی برگشته و ۲۵درصد مانده است که تلاش می‌کنیم آن را هم وصول کنیم، عمده آن مربوط به پروژه‌های نیروگاهی است، با تعدادی از آن‌ها به توافق می‌رسیم و برخی از این مبالغ مربوط به پروژه‌های کوچک نیمه‌تمام و رهاسازی‌شده است که درخواست تعیین تکلیف می‌کنیم.»
وی می‌افزاید: «این نکته هم قابل ذکر است که صندوق توسعه ملی مستقیم به طرح‌ها وام نمی‌دهد بلکه صندوق با بانک‌های عامل طرف حساب است و از بانک‌های عامل دریافت می‌کند و عقب افتادن تسهیلات ناشی از کم‌کاری بانک‌های عامل است.»
نامه به بانک مرکزی برای مسدودی منابع ۳ بانک عامل طرف قرارداد با صندوق توسعه ملی
غضنفری در مورد اینکه چرا تسهیلات معوق را از بانک‌های عامل درخواست نکرده‌اید، می‌گوید: «نامه‌ای به بانک مرکزی نوشته و درخواست مسدودی منابع سه بانک عامل طرف قرارداد با صندوق توسعه ملی کرده‌ایم که اگر نسبت به تسهیلات پرداختی تعیین تکلیف نکردند، طبق قانون از منابع این بانک‌ها نزد بانک مرکزی مسدود و برداشت می‌شود و منابع صندوق برمی‌گردد.»
مدیرعامل صندوق توسعه ملی تأکید می‌کند: «منابع ارزی صندوق توسعه ملی با رقم‌های ۶ و ۸درصد سود پرداخت می‌شود و منابع ریالی صندوق توسعه ملی با نرخ ۱۶ تا ۱۸درصد پرداخت می‌شود که امسال ۳میلیارد دلار خط اعتباری صندوق توسعه ملی در اختیار بانک‌ها قرار گرفته است، همچنین منابع ریالی ۲۰هزار‌میلیارد تومانی برای پرداخت طرح‌ها در نظر گرفته شده است.»
اختصاص ۳میلیارد دلار خط اعتباری به بانک‌ها
صندوق توسعه ملی برای استفاده از حداکثری تولید داخل و اشتغال‌زایی روش جدید تأمین مالی به نام تسهیلات مانایی را از یکم شهریورماه آغاز کرد. حفظ ارزش منابع ریالی، تأمین مالی همزمان ارزی و ریالی پروژه‌ها، جلوگیری از تبدیل ارز به ریال در داخل کشور، افزایش توان ساخت داخل، اشتغال‌زایی و کاهش فشار روی بانک‌ها بابت تأمین مالی بخش ریالی طرح‌ها از آثار مالی ناشی از اجرای شیوه جدید است.
در این خصوص غضنفری در مراسم امضای نخستین قرارداد مانایی با بیان اینکه باید در خصوص پرداخت تسهیلات پروژه‌ها رکوردشکنی کنیم، می‌گوید: «وقتی زمان پروژه‌ها طولانی می‌شود، هزینه آن برای کل کشور افزایش می‌یابد. باید در خصوص اولین پروژه مانایی، زمان پرداخت تسهیلات به طور ویژه زیر ذره‌بین قرار بگیرد.»
وی می‌افزاید: «در بخش‌های دولتی معمولاً هنگام پرداخت تسهیلات همراهی لازم وجود ندارد، اما در طرف مقابل بخش خصوصی در بازپرداخت همکاری لازم را ندارد. در تسهیلات مانایی قرارداد‌های ارزی و ریالی به یکدیگر متصل شده‌اند. در یک تعریف سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری تنها ارز نمی‌خواهند و در تسهیلات مانایی هم ارز و هم ریال در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. با وجود این ریال که صندوق پرداخت می‌کند، به ارز متصل است و محاسبات آن ریالی است.»
رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی تأکید می‌کند: «صندوق توسعه ملی به این دلیل که صندوق ارزی است نیاز بود تا تسهیلات به یک ارز متصل شود. ما ریال مانا وام می‌دهیم که به ارز متصل شده است. صندوق توسعه ملی از هیئت عامل مجوز گرفته است که حتی دارایی‌های ریالی خود را به عنوان ریال مانا در نظر بگیرد. هر کجا ارزش ریال باقی بماند، آن ریال ماناست و می‌تواند شامل تبدیل‌کرده ریال صندوق به سهام، طلا و سایر موارد نیز باشد.»
وی می‌گوید: «صندوق خط اعتباری ۳میلیارد دلاری برای بانک‌های عامل در نظر گرفته است که از این رقم بانک‌ها می‌توانند تا سقف ۱۰درصد از اعتبارات صندوق را به شکل تسهیلات مانایی، یعنی ریال متصل به ارز به مشتریان خود پرداخت کنند و روز یک‌شنبه اولین قرارداد تسهیلات مانایی بین صندوق توسعه ملی و بانک عامل خاورمیانه امضا شد.»
مدیرعامل صندوق توسعه ملی می‌افزاید: «خط اعتباری بانک خاورمیانه ۳۰۰میلیون دلار است که بانک هم می‌تواند تا مبلغ ۳۰میلیون دلار تسهیلات مانایی متصل به ارز پرداخت کند، همچنین این بانک امروز (دیروز) قراردادی به مبلغ ۷میلیون دلار تسهیلات مانایی با یک شرکت خصوصی تولید فولاد امضا کرد.»
به گفته وی، کل پروژه مورد نظر ۹۰۰میلیارد تومان هزینه دارد که ۲۰۰میلیارد تومان تسهیلات مانایی صندوق توسعه ملی دریافت می‌کند. ۲۰۰میلیارد تومان با انتشار اوراق تأمین می‌کند و بقیه آورده متقاضی و سهامداران خواهد بود.
غضنفری می‌گوید: «پروژه‌ای که روز یک‌شنبه اولین قرارداد تسهیلات مانایی از محل منابع صندوق توسعه ملی امضا شد ۷میلیون دلار منابع دریافت می‌کند. دوره مشارکت بانک دو تا سه سال، دوره تنفس شش ماه و بازپرداخت آن سه تا چهار ساله است.»
مدیرعامل صندوق توسعه ملی تأکید می‌کند: «کندی سازمانی در دستگاه‌های دولتی بالاست و بخش خصوصی از این قضیه گلایه دارد، اما ما قول داده‌ایم در زمان مقرر، تسهیلات را به این پروژه پرداخت کنیم و از آن‌ها قول گرفته‌ایم در بازپرداخت اقساط به موقع عمل کنند.»
۷۵درصد از تسهیلات پرداختی صندوق توسعه ملی برگشت
روزنامه جوان
با چندنرخی‌شدن ارز در دولت تدبیر، دریافت‌کنندگان وام ارزی نتیجه گرفتند وام خود را بازنگردانند و حتی به ارز ۴ هزارو ۲۰۰ تومانی هم تمایل نداشتند و این مشکلاتی را برای صندوق توسعه ملی ایجاد کرد.
صاحب‌خبر -
∎