به گزارش جام جم آنلاین، بیشتر کارشناسان محیط زیست معتقدند تصادفات جاده‌ای، معدنکاوی، تخریب زیستگاه، سگ‌های گله و چرای دام از عوملی هستند که سبب بحرانی شدن شرایط یوزپلنگ‌ها در کشور شده‌اند.
با این حال به نظر می‌رسد سازمان حفاظت محیط زیست تلاشی برای کمرنگ شدن این تهدیدها انجام نمی‌دهد، چراکه هنوز جاده‌ها از دل زیستگاه‌های حیات وحش عبور می‌کنند و دستگاه‌های مسؤول برای ضوابط محیط زیستی اهمیتی قائل نیستند.
بهرامعلی ظاهری، مدیر کل محیط زیست سمنان درباره حادثه اخیری که منجر به کشته شدن یک توله یوزپلنگ شده است، به جام جم آنلاین می‌گوید: 20 و 45 دقیقه جمعه گذشته بود که تعدادی از بومیان منطقه خبر دادند که یک یوزپلنگ به دلیل تصادف با خودرو در حد فاصل سه راهی زیدر تا کاروانسرای میاندشت کشته شده است.
آن طور که او توضیح می‌دهد احتمال تکرار این حادثه این روزها جدی است، زیرا این توله یوز در منطقه تنها نبوده است و یوز مادر همراه با یک توله دیگر در جست‌وجوی توله یوز کشته شده هستند.
تلاش برای جلوگیری از تکرار فاجعه
این روزها محیط‌بانان و نیروهای داوطلب زیادی به محل حادثه رفته‌اند تا مانع تکرار حادثه برای یوز مادر و تولهاش شوند.
مرتضی پورمیرزایی، مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی که به محل کشته شدن توله یوزپلنگ ماده رفته ، یکی از افرادی است که برای نجات یوزپلنگ‌ها تلاش می‌کند. او به جام جم آنلاین می‌گوید: یکشنبه گذشته یوز مادر و تولهاش را دیدیم که به محل حادثه نزدیک می‌شدند به همین دلیل سعی کردیم مانع نزدیک شدن آنها به جاده شویم.
آن طور که او توضیح می‌دهد دوشنبه گذشته نیز بومیان منطقه یوز مادر و تولهاش را در اطراف محل حادثه دیده بودند.
آنچه در این بین نگرانی دوستداران محیط زیست را بیشتر کرده افزایش تردد در منطقه است، چراکه در روزهای پایانی هفته قرار داریم و شاهد افزایش مسافرت‌ها هستیم.
به همین دلیل تعدادی از محیط‌بانان و اعضای سازمان‌های مردم نهاد شب‌ها با استفاده از نورافکن و روشن کردن آتش تلاش می‌کنند مانع نزدیک شدن یوز مادر و تولهاش به جاده شوند.
این درحالی است که مرور حوادث گذشته نیز نشان می‌دهند احتمال وقوع حادثه برای یوز مادر و تولهاش جدی است. اوایل مرداد 89 دو توله یوزپلنگ هنگام عبور از جاده تهران ـ مشهد در منطقه عباس‌آباد بر اثر تصادف با خودرو کشته شدند. یک روز بعد از این حادثه یوزپلنگ مادر نیز که در جست‌وجوی توله‌هایش بود با خودرو تصادف کرد و کشته شد.
جاده‌ای مرگبار برای یوزپلنگ‌ها
عبور جاده ترانزیتی تهران- مشهد از زیستگاه یوزپلنگ آسیایی انقراض این گونه را سرعت بخشیده است، هرچند آمار دقیق و مشخصی از مرگ یوزپلنگ‌ها در این جاده در دسترس نیست. اما می‌توان گفت در حدود دو دهه گذشته دست کم 9یوزپلنگ به دلیل تصادفات جاده‌ای در این منطقه کشته شده‌اند.
بیشترین حادثه برای یوزپلنگ‌ها در محور عباس آباد یعنی محدوده میامی تا سبزوار اتفاق افتاده است. به همین دلیل چند سال پیش حدود هشت کیلومتر از این منطقه فنس‌کشی شد.
کارشناسان تاکید می‌کنند با توجه به حادثه جمعه گذشته این محل نیز باید توسط مسؤولان ایمن سازی شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان نیز درباره نقاط مرگبار در جاده ترانزیتی تهران- مشهد به جام جم آنلاین می‌گوید: شش نقطه بحرانی در منطقه شناسایی شده و نیاز است تا دستگاه‌های مربوطه برای ایمن سازی آنها اقدام کنند.
او با اشاره به اینکه این جاده ترانزیتی احداث شده اما ضوابط محیط زیستی آن در نظر گرفته نشده است، عنوان می‌کند: چنین بی‌توجهی‌هایی سبب شده از سال 87 تا 91 در محدوده منطقه الحاک 7 یوز به دلیل تصادفات جاده‌ای کشته شوند.
براساس گزارش سازمان حفاظت محیط زیست توله یوزپلنگی که جمعه گذشته جانش را از دست داد در حد فاصل سه راهی زیدر تا کاروانسرای میان دشت با خودرو تصادف کرده است.
مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی در پاسخ به این پرسش که آیا پیش از این نیز در این محل حادثه‌ای برای یوزها گزارش شده است؟ می‌گوید: سال 97 نیز یک یوزپلنگ در این محدوده کشته شده است.
به گفته او این منطقه با محدوده‌ای که تا پیش از این برای یوزپلنگ‌ها به عنوان نقطه‌ای خطرناک محسوب می‌شد، حدود 30 کیلومتر فاصله دارد.
آن طور که پورمیرزایی توضیح می‌دهد این منطقه حدود 80 کیلومتر وسعت دارد و فنس‌کشی آن در گرو اعتبار زیادی است. به همین دلیل او پیشنهاد می‌کند برای ایمن سازی این منطقه بهتر است از ترکیبی از فنس‌کشی، ایجاد زیرگذر و روشنایی جاده استفاده کرد.
مدیرعامل انجمن یوزپلنگ ایرانی درباره کنترل سرعت خودروها در این منطقه نیز عنوان می‌کند: تابلوهای راهنمایی و رانندگی سرعت مجاز را 80کیلومتر نشان می‌دهد. اما به نظر می‌رسد دوربین‌های کنترل سرعت با این عدد همخوانی ندارند، چراکه رانندگان با سرعتی بیش از 80 کیلومتر در این محدوده رانندگی می‌کنند.
مدیرکل محیط زیست سمنان نیز با اشاره به نصب دوربین کنترل سرعت در این منطقه تاکید می‌کند: وزارت راه و شهرسازی نیز باید برای احداث زیرگذر مناسب، فنس‌کشی، روشنایی و نصب تابلوهای هشدار دهند در منطقه اقدام کند.
یوزپلنگ‌ها هر روز به انقراض نزدیک‌تر می‌شوند، چراکه تلاش‌های دستگاه‌ها و نهادهای مسؤول برای نجات آنها از مقام حرف و وعده فراتر نمی‌رود. برای نمونه سال‌هاست سازمان حفاظت محیط زیست از لزوم نجات یوزپلنگ‌ها حرف می‌زند. اما آن طور که باید مانع احداث معدن یا ساخت جاده در زیستگاه این گونه نمی‌شود و یا دست کم تلاش نمی‌کند دستگاه‌های اجرایی ضوابط محیط‌زیستی را رعایت کنند.
علاوه بر تصادفات جاده‌ای و معدنکاوی عوامل دیگری مانند سگ‌های گله، تخریب زیستگاه، چرای بی‌رویه دام و چوپان‌های ناآگاه نیز در مرگ یوزپلنگ‌ها نقش دارند. این درحالی است که برای کاهش این خطرات نیز هنوز برنامه‌ای جامع در کشور اجرا نشده است.
∎