زهره صفاری/ نبرد تمام عیار و پرتلفات روسیه و اوکراین در شهر سورودونتسک روز جمعه سرانجام ارتش کی‌یف را مجبور به پذیرش شکست کرد تا با دستان خود امتیازی بزرگ را تقدیم مسکو کنند. این در حالی است که با وجود اهمیت این منطقه برای اوکراین، تحلیلگران سیاسی معتقدند تسلط بر این شهر برای روس‌ها بیش از ماهیت استراتژیک، اهمیت تاکتیکی و نمادین دارد.
به گزارش «الجزیره»، روسیه در آخرین بمباران سنگین خود در این منطقه نه تنها همه پست‌های دفاعی را ویران کرد که با موشکباران کارخانه شیمیایی «ازت» در سورودونتسک، خسارت بسیار زیادی به زیرساخت‌های این شهر وارد آورد. «سرهی هادای» کارشناس سیاسی اوکراین گفت: «یک حمله هوایی به لیسیچانسک انجام شد و سورودونتسک نیز هدف موشکباران قرار گرفت. اما همچنان آمار دقیقی از تلفات و خسارات این مرکز صنعتی وجود ندارد.» تلاش کرملین برای تسلط بر سورودونتسک از آن جهت است که این منطقه از معدود شهرهایی به شمار می‌رفت که در لوهانسک همچنان در کنترل اوکراینی‌ها بود. «ایهور روماننکو»، تحلیلگر سیاسی نظامی اوکراین نیز با تأکید بر این امر معتقد است: «این منطقه برای روسیه اهمیت ژئوپلیتیکی دارد چراکه جایگاهی کانونی در میان مناطق تحت کنترل اوکراین در لوهانسک را دارا است. در واقع پیروزی در لوهانسک برای روس‌ها به حدی اهمیت دارد که پس از تسلط بر زاپوریژیا، نیروهای خود را به سمت لوهانسک اعزام کردند.» بسیاری از تحلیلگران غربی و روسی نیز با این دیدگاه موافق هستند. اندیشکده امریکایی «For War» نیز در این باره گفت: «از دست رفتن سورودونتسک برای اوکراین بیش از هر منطقه دیگری که به دست روس‌ها افتاده سنگین خواهد بود اما در عین حال برای روس‌ها پیروزی چالش برانگیزی نخواهد بود.»
برتری نظامی روسیه به رغم فشار غرب
این در حالی است که دو ماه آتش بار سنگین در سورودونتسک برای هر دو جبهه تلفات قابل توجهی به همراه داشت. برخی ناظران معتقدند همین تلفات سنگین انسانی و تسلیحاتی آن هم در اوج تحریم‌های غرب، پیروزی‌های روسیه را در این منطقه کمرنگ‌تر کرد. اما موضوع دیگری که سورودونتسک را برای روس‌ها مهم کرده است قرار گرفتن رودخانه «سیورسکی دونتس» در آن است که تاکنون تلاش‌های چند باره ارتش مسکو برای عبور از آن بی‌ثمر مانده است. با این حال آنچه دست آخر روسیه را پیروز این نبرد و ارتش اوکراین را مجبور به عقب‌نشینی کرد برتری قدرت توپخانه‌ای مسکو بود و همین امر نیز سقوط سورودونتسک را رقم زد. «رومن ولاسنکو»، یکی از مقامات ارشد سورودونتسک گفت: «نه تنها قدرت هوایی بلکه آنها در همه جنبه‌ها از ما برتری داشتند.»
در عین حال به باور تحلیلگران تسلط بر همه مناطق لوهانسک که پس از سقوط بالقوه «لیسیچانسک» دور از دسترس نیست، همه خواسته «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به شمار نمی‌رود. پوتین اوایل آوریل اعلام کرد که روسیه بر تسط بر همه مناطق دونباس شامل لوهانسک و دونتسک تمرکز دارد. پیشروی‌های روسیه در حدی بوده است که اکنون تنها دو پنجم دونتسک در اختیار نیروهای اوکراینی است و لوهانسک تقریباً از دست آنها خارج شده است. بدون شک پیشروی بیشتر روس‌ها هزینه سنگینی برای آنها خواهد داشت و به زعم ناظران غربی ضربه اقتصادی سنگینی بر اوکراین وارد نخواهد کرد. هسته مرکزی لوهانسک شامل چندین کارخانه و معدن و تأسیسات برقی از سال 2014 در کنترل جدایی‌طلبان است و دولت کی یف بیشتر بخش‌های کشاورزی را در اختیار دارد و تنها زیرساخت صنعتی در کنترل اوکراین در سورودونتسک، لیسیچانسک و روبیژنه بود که این کارخانه‌ها و تأسیسات نیز با بالاگرفتن درگیری‌ها فعالیت خود را متوقف کرده‌اند بنابراین تبعات اقتصادی از دست رفتن این منطقه برای کی‌یف بسیار پایین خواهد بود. در این میان شدت درگیری‌ها در سورودونتسک نشان داد که با خسارات انسانی و تسلیحاتی روسیه، دو طرف درگیر در بخش‌هایی از نبرد با هم موازنه پیدا کرده‌اند.
همین امر نیز زمینه ساز مشارکت اروپا برای پشتیبانی تسلیحاتی اوکراین شده است. شرایطی که «سرگی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه درباره آن گفت: «وقتی جنگ جهانی دوم آغاز شد هیتلر با اتحاد اکثر ملت‌های اروپایی علیه اتحاد جماهیر شوروی به پا خاست. این روزها اتحادیه اروپا به همراه ناتو نیز یک ائتلاف مدرن تشکیل داده تا بتواند با روسیه تقابل داشته باشد.»
∎
به گزارش «الجزیره»، روسیه در آخرین بمباران سنگین خود در این منطقه نه تنها همه پست‌های دفاعی را ویران کرد که با موشکباران کارخانه شیمیایی «ازت» در سورودونتسک، خسارت بسیار زیادی به زیرساخت‌های این شهر وارد آورد. «سرهی هادای» کارشناس سیاسی اوکراین گفت: «یک حمله هوایی به لیسیچانسک انجام شد و سورودونتسک نیز هدف موشکباران قرار گرفت. اما همچنان آمار دقیقی از تلفات و خسارات این مرکز صنعتی وجود ندارد.» تلاش کرملین برای تسلط بر سورودونتسک از آن جهت است که این منطقه از معدود شهرهایی به شمار می‌رفت که در لوهانسک همچنان در کنترل اوکراینی‌ها بود. «ایهور روماننکو»، تحلیلگر سیاسی نظامی اوکراین نیز با تأکید بر این امر معتقد است: «این منطقه برای روسیه اهمیت ژئوپلیتیکی دارد چراکه جایگاهی کانونی در میان مناطق تحت کنترل اوکراین در لوهانسک را دارا است. در واقع پیروزی در لوهانسک برای روس‌ها به حدی اهمیت دارد که پس از تسلط بر زاپوریژیا، نیروهای خود را به سمت لوهانسک اعزام کردند.» بسیاری از تحلیلگران غربی و روسی نیز با این دیدگاه موافق هستند. اندیشکده امریکایی «For War» نیز در این باره گفت: «از دست رفتن سورودونتسک برای اوکراین بیش از هر منطقه دیگری که به دست روس‌ها افتاده سنگین خواهد بود اما در عین حال برای روس‌ها پیروزی چالش برانگیزی نخواهد بود.»
برتری نظامی روسیه به رغم فشار غرب
این در حالی است که دو ماه آتش بار سنگین در سورودونتسک برای هر دو جبهه تلفات قابل توجهی به همراه داشت. برخی ناظران معتقدند همین تلفات سنگین انسانی و تسلیحاتی آن هم در اوج تحریم‌های غرب، پیروزی‌های روسیه را در این منطقه کمرنگ‌تر کرد. اما موضوع دیگری که سورودونتسک را برای روس‌ها مهم کرده است قرار گرفتن رودخانه «سیورسکی دونتس» در آن است که تاکنون تلاش‌های چند باره ارتش مسکو برای عبور از آن بی‌ثمر مانده است. با این حال آنچه دست آخر روسیه را پیروز این نبرد و ارتش اوکراین را مجبور به عقب‌نشینی کرد برتری قدرت توپخانه‌ای مسکو بود و همین امر نیز سقوط سورودونتسک را رقم زد. «رومن ولاسنکو»، یکی از مقامات ارشد سورودونتسک گفت: «نه تنها قدرت هوایی بلکه آنها در همه جنبه‌ها از ما برتری داشتند.»
در عین حال به باور تحلیلگران تسلط بر همه مناطق لوهانسک که پس از سقوط بالقوه «لیسیچانسک» دور از دسترس نیست، همه خواسته «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به شمار نمی‌رود. پوتین اوایل آوریل اعلام کرد که روسیه بر تسط بر همه مناطق دونباس شامل لوهانسک و دونتسک تمرکز دارد. پیشروی‌های روسیه در حدی بوده است که اکنون تنها دو پنجم دونتسک در اختیار نیروهای اوکراینی است و لوهانسک تقریباً از دست آنها خارج شده است. بدون شک پیشروی بیشتر روس‌ها هزینه سنگینی برای آنها خواهد داشت و به زعم ناظران غربی ضربه اقتصادی سنگینی بر اوکراین وارد نخواهد کرد. هسته مرکزی لوهانسک شامل چندین کارخانه و معدن و تأسیسات برقی از سال 2014 در کنترل جدایی‌طلبان است و دولت کی یف بیشتر بخش‌های کشاورزی را در اختیار دارد و تنها زیرساخت صنعتی در کنترل اوکراین در سورودونتسک، لیسیچانسک و روبیژنه بود که این کارخانه‌ها و تأسیسات نیز با بالاگرفتن درگیری‌ها فعالیت خود را متوقف کرده‌اند بنابراین تبعات اقتصادی از دست رفتن این منطقه برای کی‌یف بسیار پایین خواهد بود. در این میان شدت درگیری‌ها در سورودونتسک نشان داد که با خسارات انسانی و تسلیحاتی روسیه، دو طرف درگیر در بخش‌هایی از نبرد با هم موازنه پیدا کرده‌اند.
همین امر نیز زمینه ساز مشارکت اروپا برای پشتیبانی تسلیحاتی اوکراین شده است. شرایطی که «سرگی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه درباره آن گفت: «وقتی جنگ جهانی دوم آغاز شد هیتلر با اتحاد اکثر ملت‌های اروپایی علیه اتحاد جماهیر شوروی به پا خاست. این روزها اتحادیه اروپا به همراه ناتو نیز یک ائتلاف مدرن تشکیل داده تا بتواند با روسیه تقابل داشته باشد.»