گروه سیاسی/ قطع بخش مهمی از دسترسی فراپادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان پاسخ کوبنده‌ای بود که ایران روز گذشته در واکنش به تصویب احتمالی قطعنامه ضد ایرانی شورای حکام از خود نشان داد. یک روز پس از صدور بیانیه ادعایی فرانسه، انگلیس و آلمان علیه ایران، سازمان انرژی اتمی روز گذشته با صدور بیانیه‌ای از قطع فعالیت دوربینهای فراپادمانی بر بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای کشور خبر داد. سازمان انرژی اتمی با اعلام اینکه جمهوری اسلامی ایران تاکنون همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس داشته که این نهاد توجهی به این همکاری‌های ناشی از حسن نیت ایران نداشته است، از تصمیم جدید خود درباره روند نظارتی آژانس خبر داد. در همین چهارچوب ایران تصمیم گرفت از امروز فعالیت دوربینهای فراپادمانی دستگاه اندازه‌گیری بر خط سطح غنا OLEM و فلومتر آژانس قطع شود که دستور آن به مسئولان مربوطه داده شده است. سازمان انرژی اتمی همچنین یادآور شده که بیش از ۸۰ درصد از دوربینهای موجود آژانس دوربینهای پادمانی هستند که کمافی‌السابق فعالیت این دوربین‌ها ادامه خواهد یافت.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌و‌گویی با رسانه ملی درباره این اقدام سازمان توضیحاتی ارائه داد و با بیان اینکه متأسفانه رفتار آژانس متناسب با همکاری‌های ما نبوده است، گفت: «دوربین‌هایی که قرار است فعالیتشان قطع شود و امروز از بعضی سایت‌ها شروع کردیم، دوربینهای فراپادمانی است و اطلاعاتی ضبط می‌شد که بعداً می‌توانست توسط آژانس استفاده شود اما ما دیگر این اطلاعات را در اختیار آژانس نمی‌گذاریم و امیدواریم با اقداماتی که انجام می‌شود آنها به خودشان بیایند و روش و منش خود را عوض کنند.» بهروز کمالوندی تصریح کرد: «در گذشته نیز قرار نبود اطلاعات این دستگاه‌ها در اختیار آنها قرار گیرد مگر در حالت پذیرش شرایط ایران و بر اساس قانون راهبردی مجلس. ما این اطلاعات را به آنها نمی‌دادیم و از امروز نیز این اطلاعات ضبط نمی‌شود.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین یادآور شد: «اقدامات دیگری هم در نظر است و امیدواریم آنها به خودشان بیایند و جواب همکاری ایران را با همکاری بدهند. نمی‌شود ایران همکاری داشته باشد ولی آنها رفتار نامناسبی از خودشان نشان دهند.»
اقدامات ضدایرانی سه کشور اروپایی
این اقدام ایران در واکنش به تحولات پرشتابی است که در روند نشست جاری شورای حکام آژانس علیه ایران به جریان افتاده است. کمی پس از آنکه «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس مدعی شد تا زمانی که ایران از لحاظ فنی توضیحات معتبری برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در سه سایت تورقوزآباد، ورامین و مریوان ارائه نکند، این سازمان نمی‌تواند صحت و کامل بودن اعلامیه‌های ایران ذیل موافقتنامه جامع پادمان را تأیید کند و در همین راستا امریکا و تروئیکای اروپا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای ارائه به شورای حکام تهیه کرده‌اند که از ایران می‌خواهد به سؤالات پادمانی آژانس درباره سه مکان هسته‌ای فوراً پاسخ دهد. سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای همچنین سه‌شنبه شب گذشته در آستانه به تصویب رسیدن قطعنامه علیه ایران، در بیانیه‌ای ادعایی به متوقف شدن اجرای پروتکل الحاقی اعتراض کرده و مدعی شده‌اند که اجرای این پروتکل، ضرورت قانونی توافق پادمان‌های ایران بوده و ایران نمی‌تواند به‌صورت یکجانبه به اصلاح یا خروج از آن بپردازد. این کشورها در شرایطی نسبت به قطع دسترسی‌های حیاتی آژانس معترض شده‌اند که در بیانیه خود به وجاهت قانونی اقدام ایران در تلافی‌جویی خروج یکجانبه امریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای کوچکترین اشاره‌ای نداشته‌اند. تحریم‌هایی که اروپا در ممانعت از بازگشت آنها، نخواست کمترین نقشی ایفا کند و حالا در قامت یک مدعی، ایران را بابت کاهش دسترسی‌های برجامی آژانس مورد انتقاد قرار می‌دهد.
اقدامات جبرانی ایران
مبنای تحولات جاری در شورای حکام به ادعاهای بدون سندی بازمی گردد که آژانس صرفاً با اتکا به تلاش ضدایرانی رژیم صهیونیستی علیه ایران به جریان انداخته است. کمی پس از اینکه آژانس از ایران خواست تا درباره سه مکان ادعایی شفاف‌سازی کند، «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس اسفندماه سال گذشته به تهران آمد و در پی توافقی که با مقام‌های کشورمان به آن دست یافت، قرار شد ایران و آژانس تا آخر خردادماه مدارک لازم را برای حل و فصل موضوعات اختلافی اشاره شده تبادل کنند. برگزاری سه دور نشست میان دو طرف و ارائه توضیحات مکتوب تهران به آژانس نیز در چهارچوب عمل به تعهدات این تفاهم صورت گرفت. اما با وجود این همکاری، آژانس بی‌اعتنا به اقداماتی که ایران در خلال چند ماه گذشته در روند همکاری مسالمت‌آمیز با آژانس از سر گذرانده بود، در گزارش جدید خود اشاره‌ای به این اقدامات نکرده و صرفاً به تکرار ادعاهای موهوم رژیم صهیونیستی پرداخته بود. «گروسی» در پی این گزارش هم در سخنانی که در آغاز نشست جاری شورا حکام مطرح کرد، رسماً با تکرار این ادعاها به تلاش‌هایی که از سوی محافل غربی و صهیونیستی برای تهیه پیش‌نویس قطعنامه ضد ایرانی به جریان افتاده بود، چراغ سبز نشان داد.
پیش‌نویس قطعنامه احتمالی شورای حکام از ایران خواسته به سؤالات باقیمانده آژانس درباره ذرات اورانیوم پیدا شده در سه مکان هسته‌ای توضیح دهد. همچنین در پیش‌نویس این قطعنامه آمده است: شورای حکام از ایران می‌خواهد که هرچه سریعتر برای اجرای تعهدات قانونی‌اش اقدام و بدون اتلاف وقت به پیشنهاد مدیرکل آژانس برای همکاری بیشتر جهت شفاف‌سازی و حل و فصل مسائل باقیمانده پادمانی عمل کند.
اعتراض روسیه
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با اعتراض به ارائه پیش نویس ضد ایرانی توسط نماینده آلمان اولیانوف در سخنرانی خود در جلسه شورای حکام گفت: «هنوز فرصت برای احیای برجام هست. در کمال تأسف، بعضی از اعضای شورای حکام حساسیت این برهه زمانی را درک نمی‌کنند و دنبال راهکارهایی مانند معرفی قطعنامه ضدایرانی هستند. مشخص است که گفت‌وگوهای وین چیزی به آنها یاد نداده است: فشار بر تهران، باعث تشدید تنش‌ها می‌شود.»
محمدرضا غائبی، سرپرست نمایندگی ایران در آژانس نیز روز گذشته در نشست شورای حکام نسبت به تحولاتی که علیه ایران به جریان افتاده است، اعتراض کرد و همه اقدامات جبرانی هسته‌ای انجام شده از سوی ایران را در راستای حقوق و تعهدات ایران بر اساس معاهده «ان پی تی» دانست. او با اشاره به اثرات اقدامات غیرقانونی و غیرانسانی ایالات متحده بر مردم عادی ایران از جمله در حوزه داروها و تجهیزات پزشکی که ادعا می‌شود مشمول تحریم نیستند، افزود: «دولت‌ها، بویژه سه کشور اروپایی عضو برجام و اتحادیه اروپا که بارها حمایت کلامی خود را از برجام اعلام کرده‌اند، باید به این فکر کنند که تا چه حد عملاً حمایت خود را از جمله از طریق ابزارها و اقداماتی برای کاهش این اثرات منفی انجام داده‌اند؟» به گفته این مقام دیپلماتیک کشورمان کسی نمی‌تواند از برجام حمایت کند، در حالی که تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده را اجرا می‌کند یا دارایی‌های مردم ایران را در حوزه قلمرو خود مسدود می‌کند.
بــــرش
رئیس سازمان انرژی اتمی:
نه اتهامات را می‌پذیریم نه عقب‌نشینی می‌کنیم
رئیس سازمان انرژی اتمی روز گذشته در حاشیه جلسه دولت از رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران انتقاد کرد. اسلامی با بیان اینکه اتهامات و ادعاهایی که الان مطرح شده است را از ۲۰ سال پیش به ما نسبت می‌دهند و اساس برجام برای رفع همین اتهامات است، افزود: «اگر جمهوری اسلامی برجام را پذیرفت که مذاکره کند، به خاطر همین رفع اتهام‌ها و اعتمادسازی است. تمام این موارد ادعایی در قالب PMD بسته شده است، یعنی مذاکره شده، بازدید شده و پرونده بسته شده است.»
او با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچگونه فعالیت هسته‌ای پنهان و نوشته‌نشده ندارد، تصریح کرد: «القائاتی که در رسانه‌های تحت نفوذ صهیونیست‌ها و غربی‌ها به شکل پرتکراری مطرح می‌شود در حالی است که هیچ سایت معرفی نشده یا هیچ فعالیت معرفی نشده‌ای وجود ندارد. مواردی که در قالب اسناد کذایی و ادعایی مطرح است، مربوط به چهار مکانی است که آمدند و آنها را بازرسی کردند و موضوع یکی از این چهار مکان را بستند.»
اسلامی با طرح این پرسش که «حالا این مکان چیست؟»، ادامه داد: «صفحه اورانیوم فلزی است که اگر مردم خاطرشان باشد، اینها از ۲۰ سال پیش اتهام می‌زنند ایران دارد بمب می‌سازد! کدام بمب؟ اول گفتند در شیان و لویزان، بعد گفتند پارچین، بعد گفتند جنوب‌غرب تهران. هر روز آدرسی را منافقین و صهیونیست‌ها بیان می‌کردند که کشور را متهم کنند و ایران را تحت فشار قرار دهند». رئیس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: «ما دقیقاً طبق ضابطه و مقررات آژانس کار می‌کنیم و هیچ فعالیت ما نیست که تحت نظارت آژانس نباشد و رویه‌های آژانس را رعایت نکرده باشد. ما نه این اتهامات را می‌پذیریم و نه با این عملیات سنگین روانی‌شان عقب‌نشینی می‌کنیم. ما یک باقیمانده حسن‌نیتی در برجام داریم که اگر نخواهند به تعهدات خود عمل کنند، حتماً در آن باقیمانده حسن‌نیت خود تجدیدنظر می‌کنیم».
اسلامی در نهایت تصریح کرد: «جریان صنعتی تولیدمان برقرار است و تحت تأثیر احساسات حرکت نمی‌کنیم. ما یک برنامه داریم و قانون اقدام راهبردی مجلس تکالیفی را برای ما تعریف کرده که عین آن را اجرا می‌کنیم و نظارت هم صورت می‌گیرد.»
∎
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌و‌گویی با رسانه ملی درباره این اقدام سازمان توضیحاتی ارائه داد و با بیان اینکه متأسفانه رفتار آژانس متناسب با همکاری‌های ما نبوده است، گفت: «دوربین‌هایی که قرار است فعالیتشان قطع شود و امروز از بعضی سایت‌ها شروع کردیم، دوربینهای فراپادمانی است و اطلاعاتی ضبط می‌شد که بعداً می‌توانست توسط آژانس استفاده شود اما ما دیگر این اطلاعات را در اختیار آژانس نمی‌گذاریم و امیدواریم با اقداماتی که انجام می‌شود آنها به خودشان بیایند و روش و منش خود را عوض کنند.» بهروز کمالوندی تصریح کرد: «در گذشته نیز قرار نبود اطلاعات این دستگاه‌ها در اختیار آنها قرار گیرد مگر در حالت پذیرش شرایط ایران و بر اساس قانون راهبردی مجلس. ما این اطلاعات را به آنها نمی‌دادیم و از امروز نیز این اطلاعات ضبط نمی‌شود.» سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین یادآور شد: «اقدامات دیگری هم در نظر است و امیدواریم آنها به خودشان بیایند و جواب همکاری ایران را با همکاری بدهند. نمی‌شود ایران همکاری داشته باشد ولی آنها رفتار نامناسبی از خودشان نشان دهند.»
اقدامات ضدایرانی سه کشور اروپایی
این اقدام ایران در واکنش به تحولات پرشتابی است که در روند نشست جاری شورای حکام آژانس علیه ایران به جریان افتاده است. کمی پس از آنکه «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس مدعی شد تا زمانی که ایران از لحاظ فنی توضیحات معتبری برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در سه سایت تورقوزآباد، ورامین و مریوان ارائه نکند، این سازمان نمی‌تواند صحت و کامل بودن اعلامیه‌های ایران ذیل موافقتنامه جامع پادمان را تأیید کند و در همین راستا امریکا و تروئیکای اروپا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای ارائه به شورای حکام تهیه کرده‌اند که از ایران می‌خواهد به سؤالات پادمانی آژانس درباره سه مکان هسته‌ای فوراً پاسخ دهد. سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای همچنین سه‌شنبه شب گذشته در آستانه به تصویب رسیدن قطعنامه علیه ایران، در بیانیه‌ای ادعایی به متوقف شدن اجرای پروتکل الحاقی اعتراض کرده و مدعی شده‌اند که اجرای این پروتکل، ضرورت قانونی توافق پادمان‌های ایران بوده و ایران نمی‌تواند به‌صورت یکجانبه به اصلاح یا خروج از آن بپردازد. این کشورها در شرایطی نسبت به قطع دسترسی‌های حیاتی آژانس معترض شده‌اند که در بیانیه خود به وجاهت قانونی اقدام ایران در تلافی‌جویی خروج یکجانبه امریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای کوچکترین اشاره‌ای نداشته‌اند. تحریم‌هایی که اروپا در ممانعت از بازگشت آنها، نخواست کمترین نقشی ایفا کند و حالا در قامت یک مدعی، ایران را بابت کاهش دسترسی‌های برجامی آژانس مورد انتقاد قرار می‌دهد.
اقدامات جبرانی ایران
مبنای تحولات جاری در شورای حکام به ادعاهای بدون سندی بازمی گردد که آژانس صرفاً با اتکا به تلاش ضدایرانی رژیم صهیونیستی علیه ایران به جریان انداخته است. کمی پس از اینکه آژانس از ایران خواست تا درباره سه مکان ادعایی شفاف‌سازی کند، «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس اسفندماه سال گذشته به تهران آمد و در پی توافقی که با مقام‌های کشورمان به آن دست یافت، قرار شد ایران و آژانس تا آخر خردادماه مدارک لازم را برای حل و فصل موضوعات اختلافی اشاره شده تبادل کنند. برگزاری سه دور نشست میان دو طرف و ارائه توضیحات مکتوب تهران به آژانس نیز در چهارچوب عمل به تعهدات این تفاهم صورت گرفت. اما با وجود این همکاری، آژانس بی‌اعتنا به اقداماتی که ایران در خلال چند ماه گذشته در روند همکاری مسالمت‌آمیز با آژانس از سر گذرانده بود، در گزارش جدید خود اشاره‌ای به این اقدامات نکرده و صرفاً به تکرار ادعاهای موهوم رژیم صهیونیستی پرداخته بود. «گروسی» در پی این گزارش هم در سخنانی که در آغاز نشست جاری شورا حکام مطرح کرد، رسماً با تکرار این ادعاها به تلاش‌هایی که از سوی محافل غربی و صهیونیستی برای تهیه پیش‌نویس قطعنامه ضد ایرانی به جریان افتاده بود، چراغ سبز نشان داد.
پیش‌نویس قطعنامه احتمالی شورای حکام از ایران خواسته به سؤالات باقیمانده آژانس درباره ذرات اورانیوم پیدا شده در سه مکان هسته‌ای توضیح دهد. همچنین در پیش‌نویس این قطعنامه آمده است: شورای حکام از ایران می‌خواهد که هرچه سریعتر برای اجرای تعهدات قانونی‌اش اقدام و بدون اتلاف وقت به پیشنهاد مدیرکل آژانس برای همکاری بیشتر جهت شفاف‌سازی و حل و فصل مسائل باقیمانده پادمانی عمل کند.
اعتراض روسیه
«میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با اعتراض به ارائه پیش نویس ضد ایرانی توسط نماینده آلمان اولیانوف در سخنرانی خود در جلسه شورای حکام گفت: «هنوز فرصت برای احیای برجام هست. در کمال تأسف، بعضی از اعضای شورای حکام حساسیت این برهه زمانی را درک نمی‌کنند و دنبال راهکارهایی مانند معرفی قطعنامه ضدایرانی هستند. مشخص است که گفت‌وگوهای وین چیزی به آنها یاد نداده است: فشار بر تهران، باعث تشدید تنش‌ها می‌شود.»
محمدرضا غائبی، سرپرست نمایندگی ایران در آژانس نیز روز گذشته در نشست شورای حکام نسبت به تحولاتی که علیه ایران به جریان افتاده است، اعتراض کرد و همه اقدامات جبرانی هسته‌ای انجام شده از سوی ایران را در راستای حقوق و تعهدات ایران بر اساس معاهده «ان پی تی» دانست. او با اشاره به اثرات اقدامات غیرقانونی و غیرانسانی ایالات متحده بر مردم عادی ایران از جمله در حوزه داروها و تجهیزات پزشکی که ادعا می‌شود مشمول تحریم نیستند، افزود: «دولت‌ها، بویژه سه کشور اروپایی عضو برجام و اتحادیه اروپا که بارها حمایت کلامی خود را از برجام اعلام کرده‌اند، باید به این فکر کنند که تا چه حد عملاً حمایت خود را از جمله از طریق ابزارها و اقداماتی برای کاهش این اثرات منفی انجام داده‌اند؟» به گفته این مقام دیپلماتیک کشورمان کسی نمی‌تواند از برجام حمایت کند، در حالی که تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده را اجرا می‌کند یا دارایی‌های مردم ایران را در حوزه قلمرو خود مسدود می‌کند.
بــــرش
رئیس سازمان انرژی اتمی:
نه اتهامات را می‌پذیریم نه عقب‌نشینی می‌کنیم
رئیس سازمان انرژی اتمی روز گذشته در حاشیه جلسه دولت از رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران انتقاد کرد. اسلامی با بیان اینکه اتهامات و ادعاهایی که الان مطرح شده است را از ۲۰ سال پیش به ما نسبت می‌دهند و اساس برجام برای رفع همین اتهامات است، افزود: «اگر جمهوری اسلامی برجام را پذیرفت که مذاکره کند، به خاطر همین رفع اتهام‌ها و اعتمادسازی است. تمام این موارد ادعایی در قالب PMD بسته شده است، یعنی مذاکره شده، بازدید شده و پرونده بسته شده است.»
او با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران هیچگونه فعالیت هسته‌ای پنهان و نوشته‌نشده ندارد، تصریح کرد: «القائاتی که در رسانه‌های تحت نفوذ صهیونیست‌ها و غربی‌ها به شکل پرتکراری مطرح می‌شود در حالی است که هیچ سایت معرفی نشده یا هیچ فعالیت معرفی نشده‌ای وجود ندارد. مواردی که در قالب اسناد کذایی و ادعایی مطرح است، مربوط به چهار مکانی است که آمدند و آنها را بازرسی کردند و موضوع یکی از این چهار مکان را بستند.»
اسلامی با طرح این پرسش که «حالا این مکان چیست؟»، ادامه داد: «صفحه اورانیوم فلزی است که اگر مردم خاطرشان باشد، اینها از ۲۰ سال پیش اتهام می‌زنند ایران دارد بمب می‌سازد! کدام بمب؟ اول گفتند در شیان و لویزان، بعد گفتند پارچین، بعد گفتند جنوب‌غرب تهران. هر روز آدرسی را منافقین و صهیونیست‌ها بیان می‌کردند که کشور را متهم کنند و ایران را تحت فشار قرار دهند». رئیس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد: «ما دقیقاً طبق ضابطه و مقررات آژانس کار می‌کنیم و هیچ فعالیت ما نیست که تحت نظارت آژانس نباشد و رویه‌های آژانس را رعایت نکرده باشد. ما نه این اتهامات را می‌پذیریم و نه با این عملیات سنگین روانی‌شان عقب‌نشینی می‌کنیم. ما یک باقیمانده حسن‌نیتی در برجام داریم که اگر نخواهند به تعهدات خود عمل کنند، حتماً در آن باقیمانده حسن‌نیت خود تجدیدنظر می‌کنیم».
اسلامی در نهایت تصریح کرد: «جریان صنعتی تولیدمان برقرار است و تحت تأثیر احساسات حرکت نمی‌کنیم. ما یک برنامه داریم و قانون اقدام راهبردی مجلس تکالیفی را برای ما تعریف کرده که عین آن را اجرا می‌کنیم و نظارت هم صورت می‌گیرد.»