به گزارش دیده بان ایران؛ جاوید قربان اوغلی، سفیر پیشین ایران در آفریقای جنوبی درباره تبعات حمله روسیه به اوکراین می گوید: در چند دهه اخیر جهان شاهد جنگ های بالکان، اشغال افغانستان و عراق توسط آمریکا بود ولی تحولات اوکراین اولین تقابل دو قدرت نظامی بزرگ و در واقع آغاز دوره جدیدی از جنگ سرد است که البته ماهیت آن بر خلاف جنگ سرد قبل که از زمان شکست آلمان و تقسیم‌جهان به دو بلوک ورشو و ناتو شد، متفاوت خواهد بود.
متن گفت وگو با آقای قربان اوغلی را می خوانید:
-آیا حمله روسیه به اوکراین منجر به وقوع جنگی گسترده خواهد بود؟ در نهایت چه سناریوهایی در پس این حمله شکل خواهد گرفت؟
گام بعدی پوتین اشغال کامل کیف، سرنگونی حکومت زلنسکی و تشکیل دولتی تابع مسکو است
اقدام نظامی روسیه در اوکراین جنگ تمام عیار است که در آن کلیه تسلیحات زمینی، هوایی و دریایی به کار گرفته می شود. مرحله اول سناریوی روسیه، جداسازی دو استان لوهانسک و دونتسک بود که با دستور پوتین برای به رسمیت شناختن جدایی این دو از سرزمین اصلی اتفاق افتاد. گام بعدی پوتین اشغال کامل کیف، سرنگونی حکومت زلنسکی و تشکیل دولتی تابع مسکو است. نمی توان برای این مرحله زمان تعیین کرد ولی پوتین مصمم است تا قبل از اینکه فاجعه انسانی، احساسات ملت‌های مختلف را جریحه دار کرده و منجر به اوج گیری فشار افکار عمومی به روسیه شود، این مرحله را به اتمام برساند.
-حمله روسیه به اوکراین از نظر مجامع قانونی و بین المللی چگونه تلقی می شود؟ و چه پیامدهای بین المللی خواهد داشت؟
اقدام ارتش روسیه در لشکرکشی و اشغال یک کشور مستقل، نقض آشکار و فاحش قوانین و حقوق بین الملل است
اقدام ارتش روسیه در لشکرکشی و اشغال یک کشور مستقل، نقض آشکار و فاحش قوانین و حقوق بین الملل است که هیچ بهانه ای نمی تواند توجیه‌گر آن باشد. البته نگرانی های امنیتی روسیه در گسترش ناتو و اینکه دولت اوکراین میزبان پایگاه های ناتو و محل استقرار موشک های میان برد و تجهیزات اطلاعاتی غرب باشد، کاملا درست است و تاکید بر استقلال رای یک دولت نمی تواند برای تهدید امنیتی کشور همسایه قابل قبول باشد. به نظر می رسد پوتین با این تحلیل که غرب در مقابل اقدام نظامی که منجر به ساقط کردن دولت حاکم بر کیف باشد، قادر به هیچ واکنش نظامی نیست، دست به این اقدام زد که قاعدتا با هیچ منطقی قابل قبول نمی تواند باشد.
-به باور برخی کارشناسان حمله روسیه به اوکراین موجب خدشه دار شدن نظم نوین جهانی خواهد شد. دیدگاه شما در این خصوص چیست؟ آیا باید شاهد نظم نوین دیگری باشیم؟
آغاز دوره جدیدی از جنگ سرد
تحلیل کاملا درستی است. از زمان پایان جنگ سرد لشکرکشی و اشغال یک کشور به شکلی که در اوکراین شاهد هستیم، اولین بار است که اتفاق می افتد. در چند دهه اخیر جهان شاهد جنگ های بالکان، اشغال افغانستان و عراق توسط آمریکا بود ولی تحولات اوکراین اولین تقابل دو قدرت نظامی بزرگ و در واقع آغاز دوره جدیدی از جنگ سرد است که البته ماهیت آن بر خلاف جنگ سرد قبل که از زمان شکست آلمان و تقسیم‌جهان به دو بلوک ورشو و ناتو شد، متفاوت خواهد بود.
وقایع اوکراین پایان نظمی است که با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد
در واقع باید گفت وقایع اوکراین پایان نظمی است که با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد و در آن شاهد هژمونی غرب به رهبری آمریکا بر جهان بودیم. گمانه زنی در اینکه این بی نظمی چند سال به طول می انجامد، کار آسانی نیست.
-آینده روسیه در عرصه بین الملل با حمله به اوکراین تغییر خواهد کرد؟ آیا چین و روسیه خواهند توانست ائتلافی علیه غرب و آمریکا شکل دهند؟
روسیه برنده نبرد اوکراین در کوتاه مدت است
به نظر من روسیه برنده نبرد اوکراین در کوتاه مدت است. احتمالا دولت زلنسکی را ساقط و حکومتی تابع مسکو در کیف سرکار خواهد آورد. ولی این پایان کار نیست. اولا حکومت بر مردمی که طی سی سال گذشته طعم دموکراسی را چشیده اند در انتخاب بین مسکو و اروپا، حتما دومی را برخواهند گزید، کار آسانی نخواهد بود مگر اینکه در اوکراین هم سناریوی بلاروس تکرار شود که کاری بسیار پرهزینه برای پوتین خواهد بود.
پوتین در داخل روسیه هم مخالفان جدی دارد
اگر چین و روسیه بتوانند به نوعی همگرایی دست یابند، رهبری آمریکا بر جهان با چالشی جدی روبرو خواهد شد
نکته مهم دیگر تحریم هایی است که کلید آن زده شده و بعید است اقتصاد روسیه که در حد کشورهای درجه دو اروپاست، توان آن را داشته باشد که در مقابل این تحریم ها دوام بیاورد. از یاد نبریم که پوتین در داخل روسیه هم مخالفان جدی دارد و اکنون مخالفان دخالت در اوکراین هم به آنها اضافه خواهد شد. اما در مورد قسمت دوم سوال، اگر چین و روسیه بتوانند به نوعی همگرایی دست یابند، رهبری و سلطه بلامنازع آمریکا بر جهان با چالشی جدی روبرو خواهد شد که نشانه های آن با قدرت اقتصادی مهار نشدنی چین به عنوان غول بزرگ شرق در افق دیده می شود.
-آیا در آینده هم همچنان شاهد وقوع چنین جنگ های منطقه ای خواهیم بود؟ به تازگی جنگی در قره باغ رخ داد که به نوعی روسیه نیز در این جنگ دخالت داشت. آیا منطقه قفقاز و اروپای شرقی در آینده ناآرام خواهد بود؟
پوتین در صورت توانایی کنترل اوکراین احتمالا فشار به کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی را افزایش خواهد داد
طبعا یکی از پیامدهای جنگ سرد، بروز و ظهور ائتلاف های سیاسی و نظامی و به تبع آن شدت گرفتن تنش های منطقه ای است. پوتین در صورت توانایی کنترل اوکراین احتمالا فشار به کشورهای استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی را افزایش خواهد داد. ناتوانی غرب در حمایت از اوکراین، نگرانی کشورهای اروپای شرقی سابق را به دنبال خواهد داشت. این کشورها نوعا فاقد ساختارهای محکم اقتصادی هستند، در شرایط افزایش نگرانی های امنیتی و تردید در حمایت غرب هم در شرایط دشوار، دموکراسی های متزلزل این کشورها را با بحران های اجتماعی روبرو خواهد کرد.
– آیا پوتین به دنبال گسترش سرزمینی روسیه است یا صرفا هدف بازدارندگی دارد؟ اهداف پشت پرده پوتین از حمله به اوکراین چیست؟
پوتین تحقیر ناشی از فروپاشی را دو دهه تحمل کرد تا اینکه قدرت از دست رفته شوروی را بازسازی کند
هدف روسیه تسلط بر کشورهای جدا شده از شوروی است
پوتین تحقیر ناشی از فروپاشی را دو دهه تحمل و با غرب مماشات کرد تا اینکه قدرت از دست رفته شوروی را بازسازی کند. تا حد بسیار زیادی هم در این راه موفق بود. روسیه پس از فروپاشی با اکنون اصلا قابل مقایسه نیست. هدف روسیه تسلط بر کشورهای جدا شده از شوروی بدون پذیرش هزینه هایی است که بر اتحاد جماهیر شوروی سابق تحمیل می شد. در واقع پوتین هم هزینه های روسیه را کاهش داد و هم از این کشورها بهره می برد. از نظر امنیتی هدف کنونی روسیه بازدارندگی در مقابل غرب و ناتو است.
روسیه اکنون به بازیگر اول در قفقاز و آسیای میانه تبدیل شده است. در منطقه به نقش آفرینی تاثیر گذار تبدیل شده که از یک سو با اسرائیل روابط بسیار خوبی دارد و از سوی دیگر با کشورهای مطرح مانند ایران، عربستان ، مصر و ترکیه مناسبات قابل اتکایی برقرار کرده است.
هدف پوتین در اوکراین تسلط بر این کشور است که از نظر سیاسی- امنیتی مانع حضور ناتو در مرزهایش شود. از نظر اقتصادی نیز تسلط به کشوری که از ذخایر و منابع عظیم برخوردار است، منافع بسیاری برای مسکو دارد.
منبع: شفقنا