همان‌طورکه تغییرات اقلیمی موجب افزایش دما در سراسر جهان می‌شود، گرمای شدید بیش‌از‌پیش به تهدیدی برای سلامتی تبدیل می‌شود. بدن انسان سازش‌پذیر است؛ اما ازنظر تحمل گرما آستانه‌ای دارد. بنابراین، بیشترین دمایی که انسان می‌تواند تحمل کند، چقدر است؟ براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ در مجله Science Advances منتشر شد، پاسخ ساده است: دمای حباب مرطوب برابر ۳۵ درجه سانتی‌گراد.
دمای حباب مرطوب همان دمای هوایی نیست که ممکن است پیش‌بینی کننده آب‌و‌هوا یا برنامه هواشناسی دلخواه شما گزارش کند. درعوض، این دما با دماسنجی اندازه‌گیری می‌شود که در پارچه‌ای خیس‌شده با آب پوشانده شده است و هم حرارت و هم رطوبت را در نظر می‌گیرد.
درنظرگرفتن رطوبت مهم است؛ زیرا هرچه آب بیشتری در هوا وجود داشته باشد، تبخیر عرق از بدن و خنک شدن فرد دشوارتر می‌شود. کالین ریموند، پژوهشگر آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا، گفت اگر رطوبت پایین باشد؛ اما دما زیاد باشد یا برعکس، دمای حباب مرطوب احتمالا نزدیک آستانه تحمل بدن انسان نخواهد بود؛ اما وقتی هم رطوبت و هم دما بسیار زیاد باشد، دمای حباب مرطوب می‌تواند به سطوح خطرناکی برسد. برای مثال، زمانی که دمای هوا ۴۶/۱ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی ۳۰ درصد است، دمای حباب مرطوب فقط حدود ۳۰/۵ درجه سانتی‌گراد است؛ اما زمانی که دمای هوا ۳۸/۹ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی ۷۷ درصد است، دمای حباب مرطوب حدود ۳۵ درجه سانتی‌گراد است.
مقاله‌های مرتبط:
دلیل اینکه انسان نمی‌تواند در دما و رطوبت زیاد دوام بیاورد، این است که دیگر نمی‌تواند دمای درونی خود را تنظیم کند. ریموند می‌گوید: «اگر دمای حباب مرطوب از دمای بدن انسان بیشتر شود، هنوز امکان تعرق وجود دارد؛ اما دیگر نمی‌توانید دمای بدن خود را به سطحی برسانید که برای عملکردهای فیزیولوژیکی نیاز است.» در این مرحله، بدن به‌شدت گرم می‌شود و دمای آن به بیش از ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. این امر می‌تواند به علائمی نظیر نبض سریع، تغییر حالت روانی، عدم تعریق، غش و کما منجر شود.
دمای حباب مرطوب ۳۵ درجه سانتی‌گراد موجب مرگ فوری نمی‌شود و احتمالا حدود ۳ ساعت طول می‌کشد تا این گرما موجب شود که بدن دیگر نتواند دوام بیاورد. به‌گفته ریموند، هیچ راهی وجود ندارد که زمان دقیق این مسئله را پیش‌بینی کرد؛ اما مطالعات با غوطه‌ورکردن شرکت‌کنندگان در مخازن آب داغ و برداشتن آن‌ها زمانی که دمای بدن آن‌ها به‌طور غیرقابل کنترلی در حال افزایش بوده است، سعی کرده‌اند به برآوردی در‌این‌باره دست پیدا کنند. همچنین، راهی برای تأیید این وجود ندارد که ۳۵ درجه سانتی‌گراد دقیقا همان دمای حباب مرطوب است که قابل زندگی نیست. ریموند تخمین می‌زند که عدد واقعی در محدوده ۳۴ تا ۳۶/۵ درجه سانتی‌گراد باشد.
اگرچه کسی نمی‌تواند در دمای حباب تر بیشتر از حدود ۳۵ درجه سانتی‌گراد زندگی کند، دمای کمتر از آن نیز می‌تواند کشنده باشد. ورزش و قرارگرفتن درمعرض نور مستقیم خورشید به افزایش بیش‌از‌حد دمای بدن کمک می‌کنند. افراد مسن و افراد دچار مشکلات خاص سلامتی مانند چاقی و افرادی که از داروهای ضدروان‌پریشی استفاده می‌کنند، نمی‌توانند دمای خود را به‌خوبی تنظیم کنند؛ بنابراین، گرما راحت‌تر آن‌ها را از پای درمی‌آورد. به‌همین‌دلیل، افراد گاهی در گرمایی از دنیا می‌روند که به دمای حباب مرطوب برابر ۳۵ درجه نمی‌رسد.
خوشبختانه تهویه مطبوع می‌توانند مردم را از گرمای تحمل‌ناپذیر نجات دهد. البته همه مردم به آن دسترسی ندارند و حتی در مکان‌هایی که بسیاری از مردم تهویه مطبوع دارند، شبکه برق ممکن است نامطمئن باشد. براساس مطالعه Science Advances، مکان‌های کمی در تاریخِ ثبت‌شده به دمای حباب مرطوب برابر ۳۵ درجه سانتی‌گراد رسیده‌اند. از اواخر دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، این مناطق داغ دره رود سند در مرکز و شمال پاکستان و سواحل جنوبی خلیج‌فارس بوده است. ریموند می‌گوید:
مناطقی وجود دارند که اکنون این شرایط را برای یکی‌دو ساعت تجربه می‌کنند. با گرم‌شدن زمین، این وضعیت شایع‌تر خواهد شد. مناطقی که در ۳۰ تا ۵۰ سال آینده درمعرض خطر این دماها قرار دارند، شامل شمال‌غربی مکزیک، شمال هند، جنوب‌شرقی آسیا و غرب آفریقا است. متأسفانه با تغییرات اقلیمی که هم‌اکنون رخ داده است، حتی اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای را همین امروز متوقف کنیم، دمای هوا همچنان گرم‌تر می‌شود. فکر می‌کنم در آینده نه‌چندان دور، درگیری مناطق مذکور با این مشکل اجتناب‌ناپذیر باشد و امیدوارم مناطق بیشتری به این فهرست اضافه نشوند.