قدس آنلاین: مهلت توافق سه ماهه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ادامه فعالیت دوربین‌های نظارتی این نهاد امشب به پایان می‌رسد.
طبق این توافق از بامداد دوشنبه سوم خرداد ماه ایران می‌تواند حافظه دوربین های نظارتی فراپادمانی آژانس را پاک کرده و یا نزد خود نگه دارد و بازرسان آژانس دیگر امکان دسترسی به این تصاویر را نخواهند داشت. این نکته ایست که امروز رئیس مجلس بر آن تاکید کرد.
با انجام این کار اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها تکمیل می‌شود و توقف اجرای پروتکل الحاقی کامل خواهد شد.
تلاشهای فشرده برای تمدید مهلت آژانس
در روزهای و هفته‌های اخیر اما به موازات پیشرفت نسبی اما به شدت کند در مذاکرات وین گمانه زنی‌هایی در مورد امکان و احتمال تمدید توافق ایران و آژانس برای مدت کاملا محدود به منظور تسهیل رسیدن به توافقی در وین و احیاء برجام صورت گرفت.
دو هفته پیش سید عباس عراقچی هجدهم اردیبهشت ماه در گفتگو با شبکه NHK ژاپن گفت که در صورت نیاز و اگر روند مذاکرات پیشرفت مناسبی داشته باشد ایران در زمان مناسب امکان تمدید توافق با آژانس را بررسی خواهد کرد. او یک روز قبل از آن با رافائل گروسی مدیرکل آژنس انر|ژی اتمی در وین در این رابطه دیدار و رایزنی کرده بود.
دیگر منابع و طرف های مذاکرات هم در این مدت از احتمال تمدید توافق ایران و آژانس و رایزنی برای آن خبر دادند.
از جمله میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات وین که چند روز قبل تاکید کرد با وجود آنکه به تمدید توافق ایران و آژانس خوش بین هستیم، تلاش خود را بر روی احیای برجام تا پیش از ضرب الاجل آن انجام می‌دهیم.
پیش از این نیز، «وندی شرمن» معاون وزیر خارجه آمریکا نیز ابراز امیدواری کرده بود که واشنگتن بتواند به تفاهمی در مذاکرات وین دست پیدا کند تا بتوان توافق فنی میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در پایان ماه جاری میلادی منقضی می‌شود را تمدید کرد.
در پایان دور چهارم مذاکرات هسته‌ای در وین که هفته گذشته به پایان رسید، به گفته عباس عراقچی مذاکره کنندگان ۵ کشور به ساختار توافق دست پیداکردند.
تردید تهران در مورد نتیجه مذاکرات وین
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در این ارتباط گفت: متن اصلی توافق و ضمیمه‌هایی که خواهد داشت، مشخص شده است. البته مذاکرات در مورد متن به پایان نرسیده و در مورد بسیاری از بندهای توافق، هنوز در حال مذاکره هستیم.
عراقچی یادآورشد: با توجه به اینکه برخی از موضوعات کلیدی کماکان مورد اختلاف است، هیات‌ها تصمیم گرفتند برای مشورت‌های لازم به پایتخت‌ها مراجعه کنند. امیدوارم هفته آینده که مجددا گفت و گوها آغاز می‌شود هیات‌ها تصمیمات خود را برای رسیدن به یک توافق گرفته باشند و مذاکرات روال بهتری به خود بگیرد.
عراقچی با بیان اینکه دور بعدی مذاکرات می‌تواند دور نهایی و پایانی باشد، در عین حال تصریح کرد که من هنوز نمی‌توانم با این قاطعیت ابراز نظر کنم، زیرا ما هنوز به جایی نرسیده‌ایم که بتوانیم ادعا کنیم کار خاتمه یافته و فقط جزییات مانده است. بعضی از موضوعات اساسی هنوز باقی مانده، ولی این طور نیست که راه‌حلی برای آنها وجود نداشته باشد. امیدواریم دور آینده دور پایانی باشد.
این جمله آخر را دیروز میخائیل اولیانوف رئیس هیئت روسیه در مذاکرات مذکور هم گفت. اینکه هفته آینده مرحله آخر مذاکرات وین احتمالا آغاز خواهد شد.
وی گفت اوایل ژوئن(اواسط خرداد ماه) می‌تواند زمان واقع بینانه‌ای برای رسیدن به توافقی در مذاکرات وین باشد.
طبیعی است که اگر مذاگرات تا این حد به یک توافق محتمل نزدیک شده باشد، گروه ۱+۴ تلاش کنند تا تهران را برای تمدید محدود توافق با آژانس و حفظ حافظه دوربین‌های نظارتی این نهاد متقاعد کنند.
آژانس بین الملی انرژی اتمی روز جمعه در بیانیه‌ای اعلام کرد که همچنان در حال مذاکره با ایران در باب تمدید توافق نظارتی سه ماهه با ایران است.
آژانس افزود که رافائل گروسی مدیرکل آژانس طی روزهای آتی، شورای حکام را در جریان اطلاعات جدید قرار خواهد داد.
امروز اما محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در صحن علنی مجلس به صراحت گفت که ما مصمم هستیم که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران در زمان‌های مشخص و بر اساس مصوبات اجرا شود و مقام معظم رهبری هم بارها بر این موضوع تاکید فرمودند.
وی افزود: فرصت سه ماهه آژانس تا اول خرداد ماه بود و بر این اساس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیگر حق دسترسی به تصاویر و اطلاعات سازمان انرژی اتمی را ندارد و روز گذشته هم در این باره بحث و تصمیم‌گیری شد.
فشار ایران بر 1+4
در این شرایط به نظر می‌رسد فشار تهران بر اعضای 1+4 به ویژه تروئیکای اروپایی برای به پیش راندن مذاکرات و یک تجرک جدی افزایش یافته زیرا ادامه مذاکرات بطور جدی در خطر است و در صورت از میان رفتن توافق ایران و آژانس به دشواری بیشتری خواهد افتاد.
حتی در صورت حصول یک توافق سیاسی میان ایران و 1+4 برای بازگشت آمریکا به برجام در صورت تمدید نشدن توافق ایران و آژانس وقفه و گپ اطلاعاتی که برای آژانس در مسیر راستی آزمایی فعالیت های ایران بوجود می اید یک چالش جدی خواهد بود که دیپلمات های اروپایی و آمریکایی و کارشانسان آژانس از آن پرهیز دارند.
با این حال سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجل می‌گوید با وجود اتمام مهلت سه مهه ایران به آژانس اما هنوز خواسته تهران در مذاکرات وین تامین نشده است.
ابوالفضل عمویی با اشاره به دعوت کمیسیون امنیت ملیس و سیاست خارجی از تیم مذاکرات هسته ای در وین برای ادای تضیحات در مورد روند گفتگوها گفت: موضع مجلس را در قالب ماده ۶ قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها روشن دانست و گفت: ما از زمان تصویب این قانون به کشورهای متعهد برجام مهلتی دو ماهه دادیم که تا ۵ اسفند ۹۹ به تعهدات خود بازگردند و در صورت عدم تحقق تعهدات طرف خارجی، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران متوقف شود، اما در آن مقطع آژانس بین المللی انرژی اتمی درخواستی داد مبنی برآنکه طی سه ماه اطلاعات مربوط به دوربین‌های آژانس در داخل ایران بدون دسترسی بازرسان باقی بماند تا اگر طرف مقابل تحریم‌ها را لغو و رضایت ایران را جلب کرد، بازرسان بین المللی به فیلم دوربین‌های آژانس در سه ماهه گذشته دسترسی یابند.
وی تاکید کرد: مهلت سه ماهه ایران به آژانس بین المللی اتمی ۲۲ می‌یا اول خرداد ماه به پایان می‌رسد و این درحالی است که تاکنون خواسته ایران محقق نشده و با روند فعلی نیز مذاکرات بدون نتیجه مانده است، ما نباید فرصت مجددی در نظر بگیریم، چون طرف مقابل نتوانسته در این مدت به ادعای خود پاسخ دهد.
عباس گلرو رئیس کمیته روابط خارجی کمیسیون امنیت ملی مجلس امروز تاکید کرد که معتقد است «در صورت تعلل سازمان انرژی اتمی در اجرای توافقنامه رئیس این سازمان و رئیس آژانس انرژی اتمی که به قانون مصوب مجلس ضمیمه شد، طرف غربی در ذهن خود تصوری از ضعف کشور در تصمیم‌گیری‌های مهم را شکل می‌دهد.
وی به مهر گفت: «در حال حاضر مذاکرات در جریان است و ما از مواضع طرف مقابل که به دنبال رفع تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران است، استقبال می‌کنیم اما در عین حال معطل یک بازی نامعلوم و مبهم نمی‌شویم و فریب آنان را نمی‌خوریم.»
رئیس کمیته روابط خارجی کمیسیون امنیت ملی مجلس همچنین تاکید می‌کند: «این اطلاعات باید نزد خودمان باقی بماند و به هیچ وجه نباید در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گیرد. بر این اساس، سازمان انرژی اتمی یا باید این اطلاعات را پاک کند و یا اینکه این اطلاعات صرفاً نزد طرف ایرانی باقی بماند.»
رافائل گروسی امروز پشت تریبون می‌رود
در همین حال رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین الملی انرژی اتمی امروز عصر قراتر است در یک نشست خبری رسانه ها را در جریان آخرین تحولات مربوط به نظارت و راستی‌آزمایی از مراکز اتمی ایران قرار دهد. هنوز مشخص نیست که او از پایان توافقش با علی اکبر صالحی خبر خواهد داد یا تمدید ان و تغییر فضا و سطح همکاریهای ایثران و آژانس اما بی شک این یک نشست خبری مهم است.
چند ساعت حساس
در این شرایط و با آنچه از سخنان محمد باقر قالیباف برداشت می‌شود مجموع نشانه‌ها و فکت‌های در دسترس تا این لحظه بیانگر نست که این چند ساعت زمان حساسی است و تصمیم سازی اصلی در مورد ادامه کار و نحوه آن در همین ساعات اتخاذ خواهد شد.
محمد باقر قالیباف رئیس مجلس و عضو شورایعالی امنیت ملی امروز نشانه ای داد و گفت که شب گذشته درباره توافق ایران آژانس بحث و تصمیم‌گیری شده است و به نظر می‌رسد این تصمیمی نیازمند تایید مقامات بالاتر نظام است.
با توجه به آنکه رئیس تیمی مذاکرات هسته‌ای کشور در وین هفته پیش گفت که توافق جدید در انتظار تصمیمات سیاسی مقامات بالاتر در پایتخت هاست، به نظر می‌رسد ارزیابی نظام از آنچه تا کنون بر روی کاغذ آمده و امکان نهایی شدن توافق طی یکی دوهفته آینده و دور پایانی مذاکرات در تعیین سرنوشت توافق ایران و آژانس نقش حیاتی دارد.
البته نباید فراموش کرد که توافق ایران و آژانس به معنای تداوم اجرای پروتکل الحاقی نیست و دسترسی‌های فراپادمانی آژانس به گفته سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه از اول اسفند ماه متوقف شده. بنابراین حتی در صورت تمدید توافق با آژانس تنها اتفاقی که رخ می‌دهد اینست که محتویات حافظه این دوربین ها نزد سازمان انرژی اتمی برای دوره‌ای محدود حفظ خواهد شد