گروه سیاسی/ در شرایطی که مقامهای کشورمان بر لزوم لغو تحریمهای امریکا تأکید دارند تا در واکنش به آن، اجرای تعهدات برجامی خود را از سرگیرند، مقامهای امریکا همچنان خواستار برداشتن گام نخست از سوی ایران هستند. درخواستی که نه تنها مورد موافقت ایران قرار نگرفته است که حتی با واکنش مثبتی مبنی بر موافقت با حضور نماینده امریکا در یک نشست غیررسمی با 1+4 هم روبهرو نشده است. با این حال «آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه امریکا پنجشنبه گذشته در جلسه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان این کشور ضمن تکرار درخواست پایبندی ایران به توافق هستهای گفت: «اگر ایران به تعهداتش بازگردد، ما هم همان کار را میکنیم.» به گزارش ایسنا، «بلینکن» همچنین گسترش برجام به دیگر موضوعات را نیز تکرار کرد و گفت: «ما از بازگشت به برجام برای ساختن توافقی طولانیتر و قویتر استفاده میکنیم.» او از پاسخ منفی ایران برای حضور در نشست غیررسمی گروه 1+5 در اروپا برای بررسی بازگشت به برجام، ابراز تأسف کرد و مدعی شد که اکنون توپ در زمین ایران است و باید دید که آنها چقدر برای بازگشت به برجام جدی هستند.» وزیر خارجه امریکا همچنین به نمایندگان کنگره اطمینان داد که برای مذاکره با ایران هیچ امتیازی نخواهد داد. این حرف را
«ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه امریکا هم تکرار کرد و گفت که دولت کشورش، جهت ترغیب ایران به حضور در میز مذاکره برای گفتوگو درخصوص برجام هیچ حرکت یا مشوق یکجانبهای به این کشور پیشنهاد نخواهد کرد.
اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی
«بلینکن» همچنین در بخش دیگری از صحبتهایش به موضوع اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی پرداخته و مدعی شد تا زمانی که ایران به توافق هستهای بازنگردد، این پولها آزاد نمیشوند. چندی پیش، اتاق بازرگانی ایران رقم این پول را که در دو بانک کره جنوبی نگهداری میشوند ۸ میلیارد و ۵۰۰ هزار دلار اعلام کرده بود. مقامهای ایران پیشتر گفتهاند سئول علاوه بر خودداری از آزادسازی این منابع مالی بابت نگهداری آنها پول هم مطالبه کرده است. پیشتر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا با بیان اینکه سئول یک متحد نزدیک برای طرحهای تحریمی واشنگتن است، خبر داده بود که کشورش در این رابطه در حال مذاکره با کره جنوبی است و سئول تصریح کرده که اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی فقط بعد از مشورت با ایالات متحده آزاد میشوند.
دنباله روی از سیاست شکست خورده ترامپ
وزیر خارجه کشورمان از مواضع اخیر مقامهای دیپلماتیک امریکا درباره برجام و اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی انتقاد کرد و سیاستهای دولت «جو بایدن» را دنباله سیاستهای شکست خورده ترامپ دانست. محمدجواد ظریف در توئیتر خود نوشت: «ایالات متحده ادعا میکند که از دیپلماسی حمایت میکند و نه از سیاست شکست خورده فشار حداکثری اما با وجود این، آنتونی بلینکن وزیر خارجه اش مفتخر است که مانع از انتقال پولهای خودمان از کره (جنوبی) به کانال سوئیس میشود. کانالی که فقط برای مواد غذایی و دارویی است. تکرار همان سیاست قدیمی (فشار حداکثری) نتایج جدیدی نخواهد داشت. تنها راه این است: تعهد، اقدام، جلسه.»
عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت خارجه کشورمان هم در مصاحبه با خبرگزاری روسی «اسپوتنیک» با تأکید بر لزوم بازگشت کامل ایالات متحده به تعهدات برجامی گفت: «در صورتی که امریکا به برجام بازگردد و تحریمها را لغو کند، ایران هم بعد از راستیآزمایی به تعهدات خود بازمیگردد.»
وی سپس با تأکید بر اینکه بازگشت امریکا به برجام به هیچ نشستی احتیاج ندارد، در پاسخ به برخی پیشنهادها مبنی بر برداشتن گام همزمان ایران و امریکا برای بازگشت به تعهدات برجامی گفت: «موضع ما که یک موضع منطقی است، این است که اول امریکا باید گام خود را بردارد. این طور نیست که دو طرف (ایران و امریکا) در این موضوع سهم مساوی داشته باشند که حال بخواهیم این سؤال را مطرح کنیم که چه کسی اول به برجام بازگردد. این سؤال از اساس اشتباه است. مسأله درست این است که امریکا از برجام خارج شده است و بنابراین باید به این توافق بازگردد.»
عراقچی درخصوص پیامدهای عدم بازگشت ایالات متحده به برجام گفت: «در صورت عدم بازگشت امریکا به برجام، موضوع تداوم پایبندی و حفظ برجام به ایران و دیگر اعضای برجام بستگی دارد. موضع ما کاملاً مشخص است و تا زمانی در برجام خواهیم ماند که این توافق برای ما منفعت داشته باشد و روزی که برای ما منفعتی نداشته باشد، دیگر برجام را ادامه نخواهیم داد.»
آژانس عجله کرده است
معاون سیاسی وزارت خارجه ایران همچنین در خصوص برخی ادعاها درباره سایتهای مخفی هستهای ایران گفت: «این سایتها اصلاً مخفی نبوده است و تأسیساتی بوده که برای مقاصد دیگری استفاده میشده است و آژانس درخواست دسترسی به این سایتها را داده است و ایران با حسن نیت، امکان دسترسی به این سایتها را فراهم آورده است.»
عراقچی سپس با اشاره به این موارد ادامه داد: «بعضی از یافتههای آژانس در این سایتها، سؤالات و تردیدهایی را ایجاد کرده است و ما در حال بررسیهای آژانس هستیم و بموقع نیز پاسخ خود را میدهیم و آژانس در این زمینه تا حدودی عجله کرده است و ما با آژانس همکاری داشتهایم و در صورتی که به دنبال مخفیکاری بودیم، اجازه دسترسی آژانس به این سایتها را نمیدادیم. ادعاهایی که در خصوص این سایتها مطرح میشود، مربوط به سال های بسیار قبل میشود زیرا این سایتها بسیار قدیمی هستند و ایران در حال بررسی است و بررسی این موارد زمانبر است و به آژانس توصیه میشود که روال منطقی این بررسیها را در نظر داشته باشد و ما به همکاریهای خود با آژانس ادامه میدهیم.» در همین حال «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگوی اختصاصی با یورونیوز ابراز امیدواری کرد که این نهاد بتواند با کنترل برنامه هستهای ایران، مانع از تشدید مناقشات در خاورمیانه شود. او همچنین تأکید کرد که نمیتوان یک شبه به برجام بازگشت.
نامه قانونگذاران امریکایی
همزمان با موضع گیری مقامهای دیپلماتیک ایران و امریکا درباره برجام، 74 قانونگذار امریکایی از هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات در نامهای به وزیر امور خارجه کشورشان ضمن طرح پارهای انتقادات از برجام، خواستار رسیدن به «توافق جامع» با ایران شدند. قانونگذاران امریکایی با بیان این ادعا که «ایران بعد از اجرایی شدن برجام فعالیتهای مخربش را متوقف نکرده»، نوشتهاند: «ما معتقدیم توافق بهتر امنیت در منطقه را ارتقا خواهد داد.» قانونگذاران امریکایی علاوه بر این از «بندهای زوالپذیر» در برجام به عنوان یکی از معایب توافق هستهای با ایران یاد کرده آن را یکی از مفاد این توافق دانستهاند که باید در توافق آتی اصلاح شود.
این نامه دو روز بعد از یک نامه دیگری است که به امضای ۱۴۰ قانونگذار از هر دو حزب امریکایی رسیده بود. ۱۴۰ نماینده کنگره خواسته مشابهی با ۲۴ نماینده منتشر کردهاند. آنها از بایدن خواستهاند هدفش را رسیدن به اجماع دو حزبی بر سر ایران و تلاش برای دستیافتن به توافق جامعی قرار دهد که علاوه بر مسائل هستهای، سایر اختلافات با تهران را هم پوشش میدهد.