صاحب‌خبر - عباس اسماعیل‌گل: عزاداری در رثای آزاد‌مردان تاریخ از سال‌های دور برگی از رسم و رسوم زیبای ایرانیان بوده است و اقامه ماتم بر شهدای دشت کربلا در فرهنگ و تاریخ ایرانیان از سابقه‌ای طولانی برخوردار است، به طوری که همزمان با فرا رسیدن ماه‌های محرم و صفر، دل میلیون‌ها شیعه ایرانی برای عزاداری در سوگ سالار شهیدان می‌تپد. ماه‌های محرم و صفر امسال اما تحت تاثیر شیوع کرونا قرار دارد و قاعدتا فضای عزاداری‌ها هم تحت تاثیر این فضا قرار می‌گیرد. از سویی جامعه مداحان و وعاظ کشور از ابتدای سال و با توجه به شیوع ویروس کرونا، منتظر اعلام شرایط برپایی مراسم‌های عزاداری در ماه محرم بودند که سخنرانی اخیر مقام معظم رهبری درباره عزاداری در ماه محرم، تکلیف را برای همه یکسره کرد. رهبر معظم انقلاب در این باره تأکید کردند: «همه سوگواران حسینی، هیأت‌ها و مداحان موظفند به هر چه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می‌کند عمل کنند، زیرا موضوع بسیار مهم است. در عزاداری‌ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا اعلام می‌کند. بنده هر چه آنها لازم بدانند مراعات خواهم کرد. توصیه و تأکید من به همه عزاداران، هیئات، منبری‌ها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود، چرا که اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعه‌ای بزرگ پدید خواهد آمد». همانطور که انتظار می‌رفت بیانات رهبر معظم انقلاب درباره نحوه عزاداری‌ها در ماه‌های محرم و صفر با اقبال بالای اقشار مختلف مردم کشور روبه‌رو شد و بر همین اساس 2‌هزار مداح بسیجی در نامه ای به مقام معظم رهبری ضمن لبیک به فرمایشات ایشان، گفته‌اند: «فرمایشات مطاع حضرتعالی پیرامون بزرگداشت اقامه عزای حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام و تکریم شعائر اهل‌بیت، فصل‌الخطاب جامعه است. بی‌شک، یکی از درس‌های عاشورا، اجرای منویات رهبری، ولایت دینی جامعه و عقلانیت دینی است و بیانات گهربارتان، نصب‌العین جامعه ستایشگران مذهبی دینی، اعم از همه نهادهای مذهبی، مادحین، شاعران و مدیران هیأت‌های مذهبی است. مسؤولان هیأت‌‌های مذهبی، ذاکرین و شاعران انقلابی، ضمن تجدید پیمان و استقامت بر آموزه‌های انقلاب، با تقویت اراده و باورهای مذهبی در سنگر امیدآفرینی و آرامش‌بخشی به آحاد جامعه حضور جدی و موثر خواهند داشت و ان‌شاءالله با الطاف حق‌تعالی، دعای خیر حضرتعالی و زحمات کادر خدوم درمانی، شر این ویروس منحوس از جامعه اسلامی ریشه‌کن خواهد شد». همچنین دبیرخانه کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت کرونا روز گذشته به طور رسمی دستورالعمل و ضوابط برگزاری مراسم ماه‌های محرم و صفر را ابلاغ کرد. در این دستورالعمل آمده است: مسؤولیت اجرای دستورالعمل مراسم عزاداری ماه‌های محرم و صفر با سازمان تبلیغات اسلامی است که با تشکیل کارگروه برگزاری مراسم عزاداری و مشارکت نمایندگان هیأت‌ها، مداحان، نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، سازمان بسیج، وزارت آموزش و پرورش، وزارت ورزش و جوانان، صدا‌و‌سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌های مرتبط اجرا می‌شود. بر اساس این دستورالعمل، مراسم عزاداری ماه محرم صرفا در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله حداقل ۲ متر از هر طرف و تجمعات حداقلی برگزار می‌شود، زمان برگزاری مراسم نیز حداکثر باید ۲ ساعت باشد، جابه‌جایی هیأت‌ها، دسته‌روی و نیز استفاده از طبل، سنج و وسایل مشابه ممنوع است اما برگزاری مراسم سینه‌زنی و زنجیرزنی (با زنجیر شخصی) در محل مراسم و بدون جا‌به‌جایی مجاز است. همچنین استفاده مستمر از ماسک برای همه شرکت‌کنندگان در مراسم عزاداری ماه‌های محرم و صفر ضروری است و فاصله‌گذاری حداقل ۲ متری در همه مراحل این مراسم باید رعایت شود، ضمن اینکه پیش‌بینی‌های لازم برای برگزاری مراسم جایگزین به صورت غیرحضوری در جاهایی که امکان برگزاری حضوری مراسم حضوری نیست باید انجام شود. بر اساس این دستورالعمل، برگزاری برخی مراسم خاص مانند یوم‌العباس زنجان، نخل‌گردانی یزد، تشت‌گذاری اردبیل، شیرخواران و قالی‌شوران اصفهان و... به دلیل تجمع، تراکم و جا‌به‌جایی و ضرورت پیشگیری از شیوع و سرایت بیماری ممنوع است و این مراسم فقط باید در اماکن و فضاهای دارای مجوز سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شود. همچنین ستاد ملی مبارزه با کرونا درباره نذورات ماه محرم آورده است: هر گونه پذیرایی حین برگزاری مراسم عزاداری ممنوع است و نذورات صرفا باید در قالب مواد غذایی خشک یا خام توزیع شود و برپایی هر نوع ایستگاه صلواتی توزیع نذورات و چای در همه استان‌ها و شهرستان‌ها ممنوع است. مسؤولیت نظارت بر اجرای این پروتکل با سازمان تبلیغات اسلامی است و در صورت تخلف در مرحله اول به هیأت‌ها، حسینیه‌ها، مساجد و مداحان تذکر کتبی داده می‌شود و در صورت تکرار تخلف، ممنوعیت و قطع ارائه خدمات عمومی، یارانه‌ای و پشتیبانی اعمال می‌شود و در مرحله سوم مجوز به مدت ۶ ماه لغو و متخلف به مرجع قضایی معرفی می‌شود. در مجموع باید گفت با توجه به ابلاغ دستورالعمل برگزاری مراسم ماه‌های محرم و صفر، مسؤولان تکیه‌ها و هیأت‌ها باید با وسواس بیشتری برنامه‌های خود را پیش ببرند تا خدای ناکرده جان کسی در خطر نیفتد و شاید یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توانند انجام دهند، برپایی برنامه‌های عزاداری در فضای باز و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. شاید در حال حاضر این موضوع یک توفیق اجباری برای جامعه مداحی کشور باشد که به خاطر ممنوعیت عزاداری در فضاهای بسته به خاطر ویروس کرونا، رو به سنت‌هایی قدیمی مداحی و عزاداری همچون روضه‌های محدود خانگی، عزاداری محدود در کوچه‌ها و چهارپایه‌خوانی بیاورند تا به هر نحوی شده پرچم عزای سالار شهیدان برافراشته بماند. *** وداع با «فخرالذاکرین» حاج‌فیروز زیرک‌کار، پیرغلام اهل‌بیت(ع) دعوت حق را لبیک گفت. این پیشکسوت عرصه ستایشگری اهل‌بیت که مدتی در یکی از بیمارستان‌های تبریز بستری بود، پیش از ظهر روز گذشته به دیدار سالار شهیدان شتافت. حاج‌فیروز زیرک‌کار، پیرغلام اهل‌بیت متولد ۱۳۱۵ در محله دوه‌چی تبریز بود و از کودکی و نوجوانی مشغول سرایش شعر و ستایشگری اهل‌بیت(ع) بود. حاج‌فیروز در میان مردم و هیأت‌های آذربایجان به فخرالذاکرین مشهور و از محبوبیت ویژه‌ای در میان عاشقان سیدالشهدا برخوردار بود. حسین زیرک‌کار، فرزند حاج‌فیروز زیرک‌کار در این باره اظهار داشت: پدرم از 2 هفته پیش به دلیل نارسایی قلبی و در پی آن تراکم آب در ریه‌ها در بیمارستان و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شد که به دلیل فرآیند تصفیه ریه به منظور تخلیه آب داخل ریه‌ها در یک کمای مصنوعی قرار داشت که متاسفانه بدن ایشان در این باره جواب نداد و به رحمت خدا رفتند. وی در پایان خاطرنشان کرد: از تمام جامعه مداحان کشور و هیأتی‌ها درخواست می‌کنم در عزاداری ماه‌های محرم و صفر امسال به یاد پدرم این پیرغلام اهل‌بیت(ع) که حدود ۷۰ سال در هیأت‌های مختلف تبریز به مدیحه‌سرایی پرداخت، باشند. *** محمود کریمی با اعلام عدم برپایی مراسم چیذر در ماه محرم: امسال پویش پرچم و احیای روضه‌های قدیمی را جدی بگیریم دهه اول محرم سال گذشته ‌محمود کریمی در مجلس عزاداری خود، یک اتفاق مهم و زیبا را رقم زد و برای نخستین‌بار شب تاسوعا در هیأت رایه‌العباس امامزاده علی‌اکبر(ع) چیذر به طور متفاوتی مجلس عزای خود را برپا کرد. در این مراسم که در محیط بیرونی امامزاده برگزار شد، ‌محمود کریمی به اجرای سنت قدیمی مداحی یعنی چهارپایه‌خوانی پرداخت و شور و حال خاصی را در آن روز و در حضور پرشور عاشقان و دلدادگان حسینی به وجود آورد. با پخش تصاویر چهارپایه‌خوانی ‌محمود کریمی در فضای مجازی، موج عجیبی درباره این حرکت ارزشمند این مداح اهل‌بیت(ع) به وجود آمد و بسیاری از مداحان، وعاظ و مستمعان، این اقدام ‌محمود کریمی را که در راستای احیای آیین‌ها و سنت‌های اصیل عزاداری انجام داد، ستودنی دانستند و بر تکرار چنین فعالیت‌هایی توسط سایر مداحان تاکید کردند. این پایان ماجرا نبود و رهبر معظم انقلاب سال گذشته در حاشیه مراسم عزاداری شام غریبان حسینی، از مراسم چهارپایه‌خوانی حاج‌محمود کریمی در حسینیه چیذر تقدیر به عمل آوردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای خطاب به این مداح اهل‌بیت فرمودند: «آقای کریمی! مجلس شما را امسال از تلویزیون می‌دیدم، برنامه شما بیرون از جلسه خیلی خوب بود». بیانات کوتاه رهبر حکیم انقلاب بی‌شک از اهمیت احیای سنت‌های اصیل عزاداری در کشور نشأت می‌گیرد که اهتمام همه عاشقان اهل‌بیت(ع) را برای زنده نگه داشتن این سنت‌ها می‌طلبد. محمود کریمی در نشست هم‌اندیشی با مداحان ضمن اینکه از عدم برپایی هیات عزاداری امامزاده علی اکبر(ع) چیذر خبر داده است، بر احیای مراسم‌های عزاداری و سنت‌های قدیمی محرم تاکید کرده است. وی در ابتدای این مراسم گفت: در شرایطی که بیماری کرونا آمده و صحبت از عدم برگزاری یا چگونه برگزار کردن هیأت است، من روضه‌خوان در مقابل امام حسین(ع) چه جایگاهی دارم که بخواهم خودم را جدی بگیرم؟ بعضی‌ها می‌گویند ما به برنامه‌های محرم نمی‌آییم تا کار لَنگ بماند! اصلا مگر کسی مثل من، در دستگاه امام حسین(ع) عددی است که بخواهد از این حرف‌ها بزند؟ بدانید اگر همه‌مان بخواهیم به ‌طور عمدی برنامه عزاداری امام حسین(ع) را خراب کنیم؛ همه عالم دسته بشوند و من هم سردسته بشوم که کار را خراب کنیم، چیزی بهتر از سال گذشته می‌شود. این مداح اهل‌بیت در ادامه گفت: کار برای امام حسین(ع) باید درست باشد نه بزرگ. به بزرگی کار نگاه نمی‌کنند بلکه به خالص ‌بودنش نگاه می‌کنند. طی سال‌های گذشته در امامزاده علی‌اکبر محله چیذر، جمعیت زیادی می‌آمد اما تعداد و کمیت این افرادی که پای روضه می‌آمدند در اولویت نیست بلکه تمیز بودن کار مهم است. کار برای امام حسین(ع) باید تمیز باشد. می‌خواهم به خانه مادرم بروم و برایش روضه خانگی بخوانم. وقتی جاهایی در هیأت خالی است، فرشته‌ها آن جاهای خالی را پر می‌کنند، پس تعداد افراد مهم نیست. مهم خلوص و تمیزی کار است. این مرثیه‌خوان گفت: پس ما باید تاوان بدهیم؛ در محضر امام حسین(ع) بی‌وزن باشیم و به ‌خاطر خسارت ‌دادن‌مان هم سر کسی منت نگذاریم. حالا به محرم امسال و آن وظیفه‌ای که اشاره کردم، رسیده‌ایم. ما امسال نمی‌توانیم در هیأت رایه‌العباس محله چیذر برنامه بگیریم. می‌دانم که به‌ خاطرش ناسزا می‌شنوم اما علت این است که سقف حسینیه امامزاده علی‌اکبر کوتاه و بافت خانه‌های اطراف هم فشرده است، به‌ این ‌خاطر همسایه‌ها اذیت می‌شوند، بنابراین شرایط رایه‌العباس، مطابق استانداردهای ستاد مبارزه با کرونا نیست. رهبری هم فرمودند که موارد ستاد کرونا را رعایت کنید، ما هم می‌گوییم چشم اما در این وضعیت، وظیفه‌ای هم داریم که به آن خواهیم رسید. پیشنهاد احیای روضه‌های کوچه‌ای کریمی در بخش پایانی سخنان خود گفت: ما از وقتی روضه‌های کوچه‌ها قطع شد، گرفتار شدیم. یکی از اساتید تعریف می‌کرد که قدیم‌ها، منزل یکی از کسبه محل خالی بوده که چند نفری می‌رفتند در آن روضه می‌خواندند و می‌دیدند صاحبخانه چند تومانی را روی طاقچه برای‌شان گذاشته است. این استاد ما به استاد و بزرگش گفته بود آقا یعنی ما می‌آییم برای در و دیوار روضه می‌خوانیم؟ پاسخ این بود: بله! در و دیوار هم روضه می‌خواهند. حالا گرفتاری ما هم از آنجایی شروع شد که روضه‌های کوچه‌ها قطع شد؛ همان روضه‌های موسی‌بن‌جعفری که برای پیرمردها و پیرزن‌های کوچه و بازار خوانده می‌شد. گرفتاری از آنجا شروع شد که هیأت‌ها از خانه‌های کوچک و باصفا بیرون آمدند. روضه‌های کوتاه بعد از نماز صبح هم صفای خودشان را داشتند اما خب، حالا با این شرایط کرونا به اینجا رسیده‌ایم که همه باید به میدان بیایند. به‌ همین ‌خاطر من درباره محله خودمان چند پیشنهاد دارم. ما در بسیاری از مسائل، مفهوم تبیین شعائر را داریم اما در دستگاه امام حسین(ع) تعظیم شعائر را داریم. به قول امام خمینی(ره)، این کار و این دستگاه هیاهو می‌خواهد؛ سروصدا می‌خواهد که یکی از این سروصداها پرچم است. پس پیشنهاد من، پویش پرچم است. وی گفت: پیشنهاد اول این است که از فضای مجازی برای تبلیغ پویش «هر خانه یک‌حسینیه» استفاده کنید و تمام کوچه و محله را پر از پرچم کنید. به همسایه‌های‌تان هم پیشنهاد بدهید آیا می‌خواهی یک ‌پرچم هم به در خانه‌ات بزنیم؟ یعنی کاری کنیم که وقتی وارد محله می‌شوی، بفهمی وارد حسینیه شده‌ای! این مداح گفت: پیشنهاد دوم، یک فعالیت همگانی و هماهنگ در شب‌های دهه اول محرم است. هر هیات حداقل ۱۰ طبل دارد. این طبل‌ها را بین بچه‌های هیات تقسیم کنیم که هر شب از ساعت ۲۱ تا ۲۱ و ۱۵ دقیقه روی پشت‌بام‌ها با صدای طبل، حسین‌حسین کنند. یعنی با طبل و سنج، روی پشت‌بام‌ها حاضر شویم و یک‌ ربع ساعت حسین‌حسین کنیم. اینطور به ‌مرور همه شهر به تکاپو و شور می‌افتند. کریمی گفت: سومین پیشنهادم هم ماشین روضه یا حسینیه سیار است. افراد هیأت‌دار یا وانت‌دار که می‌توانند یک سیستم صوتی، یک اتومبیل و یک طبل و سنج مهیا کنند، پیش‌قدم شوند. این پیشنهاد هم همین ‌موارد را می‌خواهد به ‌علاوه یک ‌نفر مداح که با ماشین بیایند و از کوچه‌ها عبور کنند و روضه بخوانند. یکی هم باشد که اعلام کند همسایه‌ها اگر کسی می‌خواهد از روضه استفاده کند، با رعایت پروتکل بهداشتی کرونا، بیاید دم‌ در خانه‌اش. اینطور یکی پشت پنجره، یکی جلوی در خانه و یکی در کوچه، به روضه گوش خواهد داد. نتیجه چه می‌شود؟ اینکه یک مادربزرگ پیر به ما می‌گوید خدا خیرت بدهد! که این، کم ‌چیزی نیست!∎​