روزنامه جام جم: با این که اتوبوس و مترو در تهران شلوغ و رعایت فاصلهها نشدنی است، به نظر میرسد وزیر بهداشت شرط خود را برای لغو طرح ترافیک فراموش کرده است.
کرونا یک طرف، مردم یک طرف، آمارها هم یک طرف. ما سه ضلع شدهایم یک مثلث و از بد روزگار مثل هیچ مثلثی در دنیا هوای همدیگر را نداریم. ما اضلاع از هم جداییم، کرونا کار خودش را میکند، مردم کار خودشان را و آمارها هم کار خویش را؛ کرونا روز به روز بیشتر پخش میشود، مردم روز به روز بیشتر مبتلا میشوند و آمارها هم روز به روز مخفی تر . یادتان است 12 خرداد را که وزیربهداشت در ستاد ملی مقابله با کرونا جانانه حرف زد؟
یادتان است آن روز از عدهای اصرار بود که باید طرح ترافیک در تهران دوباره اجرا شود و از او انکار بود که این کار باعث شیوع هرچه بیشتر بیماری میشود؟ یادتان مانده آن جمله معروفش را که « از شنبه تا چند روزی با این طرح راه میآیم اما چون درباره سلامت مردم با احدی رودربایستی و شوخی ندارم، اگر فقط 2 درصد بار مسافر مترو و اتوبوس اضافه شود و فاصله گذاریها به هم بریزد، وضعیت طرح ترافیک را به قبل بازمیگردانم؟» آن شنبه، 17خرداد بود و مدتی که وزیر قرار بود دندان روی جگر بگذارد دو هفته. آن شنبه 17 روز پیش بود و سه روز است از پایان آن دوهفته آزمایشی گذشته اما طرح ترافیک در پایتخت همچنان اجرا میشود و اتوبوسها و مترو شلوغ است، فاصلهگذاری اجتماعی هم رفتهاست پی کارش.
دیروزخواستیم علت سکوت وزیر بهداشت را بدانیم و بپرسیم او که با احدی سرِسلامت مردم شوخی نداشت حالا چرا سکوت کرده. میخواستیم بدانیم آیا 2 درصد موردنظر او محقق نشده یا شده، ولی فشارها برای برقرار ماندن طرح ترافیک زیاد است. اصلا دل مان میخواست به او بگوییم آیا این همه سکوت به اخبارغیررسمیِ بارها استعفا کردن او دراین مدت ربط دارد یا نه، که وزیر در دسترس نبود و سخنگوی وزارت بهداشت نیز دور از دسترس مان. خارج از وزارت بهداشت، در شورای شهر و شهرداری تهران، در اتوبوسرانی و شرکت بهرهبرداری مترو نیز اگر کسی در دسترس است و با رسانه حرف میزند، حرفی است که از آنچه مردم میبینند فاصله دارد، پای آمار دادن هم که وسط میآید یا آمار نمیدهند یا به آمارهایی تامل برانگیز استناد میکنند.
هرخط اتوبوسرانی ماجرای خودش را دارد و هر اتوبوس در هر ساعت از روز داستان خودش را. بعضیها از ابتدای صبح شلوغند، بعضیها ظهر به بعد شلوغ میشوند، برخی شلوغی شان میخورد به ساعات عصر و بعضی از خطوط همیشه شلوغند.
این را مردمی که مجبورند حتی با وجود کرونا با اتوبوس در شهر جابهجا شوند و گرمای کشنده این غولهای فلزی را به جان بخرند برایمان روایت کردهاند.
مسافران همه صندلیها را پر میکنند، دیگر کسی یک صندلی در میان نمینشیند، عدهای هم ماسک نمیزنند ولی عدهای هم ماسک دارند و هم نقاب، عدهای هم ساکدستی شان را میگذارند روی صندلی کناری تا به شیوه خودشان فاصله اجتماعی را رعایت کنند که معمولا این جور وقتها بین مسافران اصطکاک پیش میآید.
مریم که گوینده این جملات و مسافر تقریبا هر روزه اتوبوس است با یک حساب و کتابِ چشمی میگوید از وقتی طرح ترافیک دوباره در تهران اجرا شد اتوبوسها هم شلوغ تر شده. او البته نمیداند مدیرعامل شرکت اتوبوسرانی تهران با او و مسافرانی که مثل او فکر میکنند هم عقیده نیست. محمود ترفع حتی با بررسیهای میدانی جام جم نیز که افزایش مسافران اتوبوس را تایید میکند، موافق نیست.
ترفع دیروز به ما گفت: «تعداد مسافران در این دو هفته افزایش نداشته» ولی چون اضافه کرد «اطلاعات سفر (ثبت تعداد سفر با استفاده از اطلاعات کارت بلیت) در ناوگان اتوبوسرانی برخط نیست و برای جمعآوری و ارائه آمار به چند روز زمان نیاز است»، مردد ماندیم چگونه میشود با قاطعیت اعلام کرد تعداد مسافران افزایش نیافتهاست.
ما باز هم در وادی حیرت ماندیم وقتی او گفت آمارها نشان میدهد تقاضای سفر تنها برای دو خط تندرو 1 و 7 نسبت به سایر خطوط بالاتر است که موجب شده مسافران تصور کنند شلوغی ایندو خط در بقیه خطوط نیز وجود دارد.
حیرت بر حیرت مان افزوده شد وقتی او این توضیحات را داد، «تردد روزانه من در شهر تهران نشان میدهد برخی شهروندانی که با لغو محدودیتهای ترافیکی از خودرو شخصی استفاده میکردند با اجرای مجدد طرح ترافیک نیز همچنان از خودروی خود برای تردد استفاده میکنند.
متروی تهران همیشه داستانهای اختصاصی داشته و از وقتی کرونا به ایران آمده، داستانهای کرونایی نیز به قبلیها اضافه شده. متروی تهران در طول عمرش تقریبا هیچوقت خلوت نبوده، مگر روزهای تعطیل وهفتههای اول شیوع کرونا که در واگنها میشد حریم شخصی چند ده متری داشت.
با رفع محدودیتهای کرونایی، روزهای شلوغی مترو آغاز شد. چون تا 17 خرداد طرح ترافیکی وجود نداشت مترو هم جای نفس کشیدن داشت که این راه تنفس اکنون تنگتر شده است.
طرح ترافیک در تهران موضوعی چند لایه است. وقتی تصویبش میکردند، میگفتند راهی است برای کاهش آلودگی هوای پایتخت، اما وقتی به خاطر کرونا لغو شد، گفتند راهی بود برای مدیریت رفت و آمد مردم. حالا هم که طرح ترافیک دوباره برقرار شده، میگویند فعلا تنها راهحل برقراری انضباط شهری است.
صاحب این جمله اخیر مناف هاشمی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران است که به مهر گفته، این فرض که طرح ترافیک بازگشته تا شهرداری به پول برسد، غلط است چون روشی که شهرداری برای اجرای طرح به کار گرفته خود به خود نشان میدهد دنبال پولی کردن شهر نیست.
منظور او از روش خاص شهرداری، کم کردن ساعت اجرای طرح از8 صبح تا 4 بعدازظهر است؛ روشی که شاید برای عدهای مفید باشد، ولی به کار خیلیها نمیآید.
پس اگر مقصود شهرداری کسب درآمد و جبران کسری بودجه ناشی از کرونا نیست و هدفش تنها نظم و ترتیب دادن به ترددهای درونشهری است، چه خوب است مسوولان شهری کلاهشان را قاضی کنند و ببینند ترافیک بعد از اتمام طرح به هیچ وجه کمتر نشده و مدیریت ترددی نیز در کار نیست. اما چه کنیم که مسؤولان این حوزه نه آمار میدهند، نه سکوت را میشکنند، نه حرف مردم را تایید میکنند و نه از موضع هماهنگشان برای دفاع از اجرای طرح ترافیک کوتاه میآیند. سکوت این روزهای وزیر بهداشت نیز که مزید برعلت شده است.
ولی کرونا دارد کار خودش را میکند و موذیانه پیش میرود. نقشه رفتار ویروس کرونا در پایتخت به دست علیرضا زالی، فرمانده عملیات مقابله با این بیماری است که میگوید: در تهران طی دو هفته اخیر کرونا با شیبی ملایم رو به افزایش است و مناطق 2، 4، 5 و 14 بیشترین شیوع را دارد. اینها یعنی حجت تمام شده و باید فکری کرد؛ فارغ از هر مصلحتاندیشی و منفعتخواهی.
مدیران شهرداری برای اجرای دوباره طرح ترافیک دلایلی دارند. با مرور اظهارنظر برخی از این مدیران، میتوان به مواردزیر اشاره کرد.
از طرفی دولت میگوید نگران معیشت شهروندان است و با این توجیه به بازگشایی کسب و کارها اقدام میکند. با این اقدام طبیعتا مراجعه به این کسب و کارها و البته سفرهای درونشهری هم افزایش پیدا میکند. همزمان هم دورکاری را کاهش میدهد و اماکن تفریحی را بازگشایی میکند. همه اینها در حالی است که شهرداری یک سازمان خدماتی است و مترو، تاکسیرانی و اتوبوسرانی نهادهای خدماتی محسوب میشوند. وقتی میزان تقاضای سفر درونشهری افزایش پیدا میکند در پی آن باید خدمات این نهادها در سفرها هم افزایش یابد.
وقتی دولت منع کسب و کارها را برداشت و همه چیز تقریبا به شکل عادی برگشت، حدودا دو هفته طرح ترافیک اجرا نشد و ترافیک شدیدی در معابر تهران وجود داشت و این بار گلایهها از شهرداری به واسطه ترافیک بود. اجرای طرح ترافیک به شکلی که حالا اجرا میشود مصوب ستاد ملی مقابله با کروناست.
شما نمیتوانید به فکر معیشت مردم باشید، اما درآمد یک سازمان خدماتی به نام شهرداری تهران را نادیده بگیرید. تاثیرات این نبود درآمد در نگهداشت شهر هم خودش را نشان میدهد. فرآیند جمعآوری و مدیریت پسماند بهویژه حالا که با پسماندهای عفونی هم روبهرو هستیم، فرآیندی هزینهبر است. این موضوع فارغ از حقوق کارکنان این ارگان است که آنها هم درگیر و تابع شرایط کرونایی موجود هستند. همه اینها در وضعیتی است که شهرداری به واسطه حمل و نقل عمومی هم از دولت طلبکار است. به ما وعده داده بودند تعداد زیادی اتوبوس تازه به ناوگان حمل و نقل شهری اضافه خواهد شد که این اتفاق نیفتاده و تامین اعتبار هم نشده است.