گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فرزانه کرمی- بیست و یکمین جلسه شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری «عتف» در سال ۹۶ با ارائه طرحی با عنوان «ساماندهی آموزش عالی» در جهت ماموریت گرا شدن دانشگاه‌ها بر اساس مزیت منطقه‌ای، مهارت آموزی و افزایش کیفیت آموزشی، اصلاح رشد ناموزون آموزش عالی، افزایش بی رویه دانشگاه‌ها و آمار بالای جمعیت دانشجویی (معادل ۵ برابر میانگین جهانی دانشجویان) تدوین شد.
تدوین طرح ساماندهی آموزش عالی به مذاق چه کسانی خوش نیامد!
تدوین طرح ساماندهی آموزش عالی در اوایل کار به مذاق خیلی‌ها خوش نیامد و صدای اعتراض آنها را بلند کرد. در همان زمان بود که یعقوب محمدی فر، رئیس دانشگاه بوعلی سینای همدان طی مصاحبه‌ای اعلام کرد: «حالا که مسئولان می‌خواهند با ورود به این زمینه برخی از دانشگاه‌های وابسته به دستگاه‌های دولتی و البته دانشگاه‌های غیردولتی که کارآیی لازم را ندارند، ساماندهی کنند، برخی از نمایندگان مجلس مقاومت می‌کنند و همکاری لازم را انجام نمی‌دهند چرا که بعضا منافعشان به خطر می‌افتد. در حالی که باید منافع کلی کشور در نظر گرفته شود.
تدوین طرح ساماندهی آموزش عالی در اوایل کار به مذاق خیلی‌ها خوش نیامد و صدای اعتراض آنها را بلند کرد. در همان زمان بود که یعقوب محمدی فر، رئیس دانشگاه بوعلی سینای همدان طی مصاحبه‌ای اعلام کرد: «حالا که مسئولان می‌خواهند با ورود به این زمینه برخی از دانشگاه‌های وابسته به دستگاه‌های دولتی و البته دانشگاه‌های غیردولتی که کارآیی لازم را ندارند، ساماندهی کنند، برخی از نمایندگان مجلس مقاومت می‌کنند و همکاری لازم را انجام نمی‌دهند چرا که بعضا منافعشان به خطر می‌افتد. در حالی که باید منافع کلی کشور در نظر گرفته شود.
طرح ساماندهی آموزش عالی سخن از چه می‌گوید
برای آشنایی با طرح ساماندهی آموزش عالی به سراغ سخنان وزیر علوم می‌رویم. منصور غلامی وزیر علوم تحقیقات و فناوری درباره طرح ساماندهی آموزش عالی گفت: ماموریت وزارت خانه، سیاستگذاری و نظارت بر توسعه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی است بنابراین تغییر جدی در فرآیند آموزش عالی کشور امری مهم تلقی می‌شود که کیفی سازی آموزش عالی را به همراه خواهد داشت.
وی ادامه داد: در استان‌ها یک الی دو دانشگاه بزرگ به عنوان محور قرار می‌گیرند و سایر دانشگاه‌های استان‌ها، از نظر حمایتی و هدایت با محوریت این دانشگاه‌ها فعالیت خواهند کرد به همین منظور ماموریت‌های خاصی به دانشگاه‌ها داده می‌شود.
وی ماموریت‌گرا شدن موسسات آموزش عالی را یکی از اهداف طرح ساماندهی آموزش عالی دانست و بیان کرد: برخی دانشگاه‌ها مدل دانشگاه جامع را با همه رشته‌ها می‌خواهند، ولی دنیا به سمت تخصص‌گرایی می‌رود. مراکز مختلف باید با توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها در رشته‌های تخصصی برای ماموریت‌های تخصصی آماده شوند.
غلامی با بیان اینکه در آموزش‌های مهارتی اولویت‌هایی را قائلیم و استانداردسازی آموزش‌های مهارتی را در این طرح پیگیر هستیم، افزود: باید از تجربه برخی کشور‌ها برای تربیت نیروی ماهر استفاده و استاندارد‌هایی را تدوین کنیم که مهارت‌های آموزش داده شده هم در سراسر کشور به کارگیری شود و هم در سطوح بین‌المللی کارایی لازم را داشته باشند.
۶۴ درصد داوطلبان کنکور به سمت رشته های پزشکی می روند
وزیر علوم با بیان اینکه در راستای ساماندهی آموزش عالی به تقویت رشته‌های علوم پایه خواهیم پرداخت؛ افزود: بحث تقویت رشته‌ها در آموزش و پرورش و بحث هدایت تحصیلی باید مورد توجه قرار گیرد تا توازن در رشته‌های دانشگاهی برقرار شده و با انباشت دانشجویان فارغ‌التحصیل در یک رشته خاص مواجه نشویم. سال گذشته ۶۴ درصد داوطلبان کنکور به سمت رشته‌های پزشکی گرایش پیدا کردند و در حالی که به دلیل ظرفیت‌های محدود این رشته‌ها، قبولی‌ها کمتر است، که این مساله ممکن از ناشی از هدایت بد خانواده‌ها به سمت این رشته‌ها باشد.
وزیر علوم با بیان اینکه در راستای ساماندهی آموزش عالی به تقویت رشته‌های علوم پایه خواهیم پرداخت؛ افزود: بحث تقویت رشته‌ها در آموزش و پرورش و بحث هدایت تحصیلی باید مورد توجه قرار گیرد تا توازن در رشته‌های دانشگاهی برقرار شده و با انباشت دانشجویان فارغ‌التحصیل در یک رشته خاص مواجه نشویم. سال گذشته ۶۴ درصد داوطلبان کنکور به سمت رشته‌های پزشکی گرایش پیدا کردند و در حالی که به دلیل ظرفیت‌های محدود این رشته‌ها، قبولی‌ها کمتر است، که این مساله ممکن از ناشی از هدایت بد خانواده‌ها به سمت این رشته‌ها باشد.
غلامی ادامه داد: این مساله باعث می‌شود استعداد رشته‌های علوم پایه به سمت این بخش بروند و کمتر به سمت رشته‌های دانشگاه علوم پایه گرایش داشته باشند و ابتکارات و اختراعات و اکتشافات کمتر مورد توجه دانشجویان قرار گیرد. همچنین از دیگر اهداف ساماندهی آموزش عالی را می‌توانیم در حوزه اجتماعی و فرهنگی و ارتباط دانشگاه و صنعت بدانیم.
تقلیل دانشگاه‌های دولتی به ۶۰ مرکز
تعداد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی هم اکنون به ۲ هزار و ۵۶۳ رسیده است که به دلیل کاهش تعداد دانشجو این رقم، روند کاهشی به خودش گرفته و این درحالی است که با ادغام واحد‌های کوچک‌تر آموزش عالی ذیل مجموعه‌های بزرگ‌تر دانشگاهی، تعداد دانشگاه‌های دولتی به ۶۰ تا ۷۰ دانشگاه خواهد رسید.
پیگیری اجرای طرح ساماندهی آموزش عالی ما را برآن داشت تا با ابراهیم صالحی عمران رئیس دانشگاه فنی حرفه ای درباره اجرای این طرح به گفتگو بپردازیم؛ وی با بیان اینکه هنوز وزارت علوم به دانشگاه‌های سراسر کشور در راستای تحقق طرح ساماندهی آموزش عالی ابلاغیه ای نداده است؛ گفت: دانشگاه‌های کشور همچون دانشگاه فنی حرفه‌ای و علمی کاربردی متناسب با نیاز کشور تغییراتی را در حوزه آموزش خود ایجاد کرده‌اند. اما هنوز وزارت علوم ابلاغیه ای درجهت اجرای این طرح برای ما ارسال نکرده است.
اجرای طرح ساماندهی آموزش عالی به سال ۹۹ موکول شد
اکنون که در سال ۹۸ به سر می‌بریم و مهلت مقرر برای اجرای این طرح به اتمام رسیده است، وزیر علوم از آخرین وضعیت طرح ساماندهی مراکز آموزش عالی می‌گوید و اظهار می‌کند: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کاملاً آماده اجرای این طرح است و شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در ادامه پیگیری محقق شدن مصوبات مرتبط با این مسئله، پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد و سعی می‌شود تا سال ۹۹ این طرح را به اجرا برساند.
متاسفانه در حال حاضر با افزایش بی حد و حصر مراکز آموزش عالی در سراسر کشور مواجه هستیم که تبعاتی همچون کاهش کیفیت آموزش و مهارت دانشجویان را در بر دارد و به عدم اشتغال دانشجویان و بالا رفتن آمار بیکاری در جامعه منجر می‌شود. امیدواریم با اجرای عادلانه و مدبرانه طرح ساماندهی آموزش عالی بیش از پیش مشکلات این حوزه مرتفع شود.