ندا سیجانی
خبرنگار
دوازدهمین دوره از جشنواره موسیقی نواحی ایران در شهر کرمان با همکاری نهادهای مختلفی چون استانداری و شهرداری در حال برگزاری است. دومین روز از این دوره به اجراهای مختلف در شهر کرمان و کویر شهداد گذشت که البته با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد. از اتفاقات مهم این روز حضور خانواده‌های هنری روی صحنه بود که با اجرای موسیقی خاندان «زنگشاهی» و «آتشگر» از سیستان و بلوچستان همراه بود. در بخشی دیگر منظومه‌خوان‌ها از خراسان تا سیستان به روی صحنه رفتند. بخش دیگری از این برنامه هم به اجرای برگزیدگان جشنواره ملی جوان اختصاص داشت که هنرمندانی را از استان‌های خراسان رضوی و شمالی دربرمی‌گرفت. هنرمندان و استادان پیشکسوت موسیقی نواحی، در گفتوگو با «ایران»، جشنواره موسیقی نواحی را بسیار مهم می‌شمارند و از مسئولان نهادهای مختلف فرهنگی می‌خواهند که جشنواره موسیقی نواحی را رها نکنند و به آن رسیدگی شود.
نگذاریم جشنواره موسیقی نواحی ایران متوقف شود
خالو قنبر راستگو نوازنده نی جفتی که از هنرمندان شناخته شده درعرصه ملی و بین‌الملل است در گفتوگو با «ایران» درباره جشنواره موسیقی نواحی ایران می‌گوید: «موسیقی نواحی یا موسیقی اقوام نیاز به معرفی و تعریف و تمجید ندارد و این هنر برای مردم کشورمان شناخته شده است؛ البته مسلماً این میزان کافی نیست و باید بیش از اینها در این زمینه کار کرد. موسیقی نواحی بهترین و بکرترین موسیقی ایران است و این جشنواره هم اتفاق بسیارخوب و مبارکی است که می‌تواند به آشنایی هرچه بیشتر مردم با این موسیقی کمک کند. چنین جشنواره‌هایی باعث می‌شود حداقل سالی یک بار هنرمندان با هم دیدار داشته باشند و این اتفاق بسیار ارزشمند است. باید روی این موضوع تأکید کرد که به‌هیچ‌عنوان نباید بگذاریم جشنواره موسیقی نواحی متوقف یا از مسیری که دارد منحرف شود.»
خالو قنبر که تقریباً هرساله در جشنواره بزرگ موسیقی نواحی ایران حضور و اجرا دارد در ادامه به خبرنگار «ایران» می‌گوید: «مسئولان نهادهای فرهنگی و کسانی که دوستدار و دغدغه‌مند موسیقی اقوام ایران هستند در قبال پیشکسوتان و هنرمندان موسیقی نواحی وظیفه مهمی دارند و باید به آنها رسیدگی کنند و مشکلاتشان را برطرف نمایند تا این هنرمندان بی‌انگیزه و دلسرد نشوند و مسیر هنری خود را همچنان ادامه بدهند. این نوازنده در مورد برگزاری این جشنواره در شهر کرمان نیز می‌گوید: شهر کرمان میزبان بسیار خوبی برای جشنواره بوده اما پیشنهاد می‌کنم این برنامه‌ها به‌صورت گردشی برگزار شود تا دیگر شهرهای ایران هم شناخت بیشتر و بهتری از هنرمندان موسیقی نواحی داشته باشند، حتی باید تلاش شود جشنواره موسیقی نواحی ایران و هنرمندان آن، در دنیا هم دیده شوند.»
توجه رسانه ملی به موسیقی اقوام
فرامرز گلزار سرپرست گروه موسیقی آذری «ساوالان» نیز معتقد است حضور درجشنواره موسیقی نواحی ایران موجب می‌شود بار دیگر فرهنگ‌های مختلف از جغرافیاهای مختلف کشور یکجا و دورهم جمع شوند و این در بهتر دیده شدن موسیقی اقوام ایران زمین تأثیر بسزایی دارد. گلزار که پنجمین دوره حضور خود را دراین جشنواره تجربه می‌کند ضمن تشکر از تلاش برگزارکنندگان، در مورد شرایط امروز موسیقی نواحی به «ایران» می‌گوید: «اصالت و فرهنگ هر کشوری به ساز و موسیقی آن منطقه بستگی دارد، بنابراین باید این هنرها بارها و بارها دیده و شنیده شود تا مردم به آموختن و شنیدن آن اشتیاق بیشتری داشته باشند و سینه به سینه منتقل شود تا در نسل‌های آینده نیز تداوم یابد.»
گلزار معتقد است اجراهای موسیقی نواحی ایران باید سال‌های متمادی برگزار شود و محدود به جشنواره موسیقی نواحی نباشد، او هم مثل خالو قنبر عقیده دارد که این جشنواره اگر به صورت گردشی در شهرهای مختلف کشور برگزار شود خروجی و نتیجه‌ای بهتر خواهد داشت. او می‌گوید: ضرورت دارد این جشنواره از طریق رسانه‌هایی مثل رادیو و تلویزیون بیشتر مورد توجه قرار گیرد و به آن بها بدهند تا مردم شناخت بیشتری نسبت به این نوع موسیقی داشته باشند.
موسیقی اقوام باید به بخش‌های آموزشی راه پیدا کند
عبیدالله سزیک لَر سرپرست گروه موسیقی «آکادمی» ازکشور ترکیه که در بخش بین‌الملل این دوره ازجشنواره حضور دارد به «ایران» گفت: درمنطقه خاورمیانه ایرانی‌ها، ترک‌ها و اعراب موسیقی با قدمت و غنی دارند که خوشبختانه تا امروزحفظ شده است. گروه ما برای اولین‌بار است که در ایران اجرای برنامه دارد اما در کشور ترکیه اجرای برنامه داشته است. سزیک لَر افزود: «فرهنگ موسیقایی ایران و ترکیه با یکدیگر قرابت و نزدیکی دارند البته درسال‌های اخیر کمی فاصله ایجاد شده است. به‌طور مثال سال‌های گذشته آقای شجریان کنسرتی در ترکیه برگزار کرد که در مدت بسیار کوتاه همه بلیت‌های آن فروخته شد که این مسأله نشان از علاقه و شناخت مردم ترکیه نسبت به موسیقی ایرانی دارد. به گفته او«در ترکیه هم فستیوال‌های مختلف موسیقی اقوام برگزار می‌شود اما در سطح بین‌المللی نیست.»
سرپرست گروه موسیقی «آکادمی» در مورد علاقه‌مندی خود برای همکاری با گروه‌های مختلف موسیقی ایران و استفاده از سازهای ایرانی می‌گوید: «بسیار مشتاقیم این همکاری انجام شود و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک شکل بگیرد. البته بین این دو کشور، سازهای مشترکی وجود دارد که تفاوت آن درنوع مقام‌ها و ملودی‌های موسیقی بوده مانند ساز قانون یا عود که در ایران با نام بربط معرفی شده و همچنین ساز نی. او درمورد حفظ و نگهداری موسیقی نواحی گفت: موسیقی اقوام باید به بخش‌های آموزشی راه پیدا کند و در مدارس و دانشگاه‌‌ها تدریس شود.»
امید رودینی سرپرست گروه موسیقی «توفان» از بلوچستان هم که در دوره‌های مختلف در این جشنواره شرکت داشته درگفت‌و‌گو با «ایران» گفت: «جشنواره موسیقی نواحی ایران موجب شده موسیقی اقوام ایران بویژه موسیقی بلوچی که مخاطبان آشنایی کمتری با آن دارند به گوش مردم برسد. ازمسئولان برگزار کننده و نهادهای فرهنگی تقاضا داریم به موسیقی مناطق مختلف ایران توجه بیشتری داشته باشند و به بحث مالی که تنها راه امرارمعاش زندگی این هنرمندان است رسیدگی بیشتری شود تا باعث دلگرمی بیش‌ازپیش هنرمندان شود.»
برنامه‌های هدفمند برای حضور بانوان
از دیگر اتفاقات مهم این جشنواره حضور بانوان بود که پس از سال‌ها توانستند در مهمترین جشنواره موسیقی نواحی ایران شرکت داشته باشند. نسترن ابوالحسن‌زاده قوچانی سرپرست گروه موسیقی مقامی «هَرای» از خراسان رضوی به «ایران» گفت: گروه«هرای» دومین اجرای خود را درجشنواره تجربه می‌کند و سال‌ها گروه های موسیقی بانوان درجشنواره موسیقی نواحی اجرایی نداشت. او در ادامه افزود: درکشور ما بانوان حضور فعالی درعرصه‌های مختلف موسیقی دارند. به عنوان مثال گروه ما در 15 کشور دنیا ، 28 اجرای خارجی برگزار کرده و این امر نشان‌دهنده آن است که حضور خانم‌ها در جشنواره‌های برون مرزی بسیار مورد اقبال قرار گرفته است. به عقیده او «اگر جشنواره‌ای مثل جشنواره موسیقی نواحی با اهداف و سرفصل‌های مشخص تداوم داشته باشد و گروه‌های موسیقی اقوام ایرانی در بخش بانوان و درقالب استانداردهای ایرانی همخوانی و نوازندگی داشته باشند بی‌شک می‌توانند موفقیت‌های بزرگی کسب کنند. با نگاه به فضاهای مجازی خواهید دید که بانوان بیش از آقایان به موسیقی علاقه دارند.
او درمورد شناخت جامعه ایران و بین‌الملل از موسیقی نواحی گفت: موسیقی اقوام در خارج از ایران هم شناخته شده است و با موسیقی‌هایی چون کردی، لری، آذری، بوشهری و... آشنایی دارند تا آنجا که در فستیوال‌های مختلف نقاط مثبت و منفی موسیقی ما را تحلیل می‌کنند اما متأسفانه در کشور ما و در برخی از مدارس نوجوانان و جوانان هیچ آشنایی با سازهای ایرانی ندارند؛ بنابراین هر چقدر این جشنواره‌ها بیشتر برگزار شود شادابی درجوانان ما بیشتر خواهد بود چون به عنوان یک هدف به آن نگاه می‌کنند.
∎
خبرنگار
دوازدهمین دوره از جشنواره موسیقی نواحی ایران در شهر کرمان با همکاری نهادهای مختلفی چون استانداری و شهرداری در حال برگزاری است. دومین روز از این دوره به اجراهای مختلف در شهر کرمان و کویر شهداد گذشت که البته با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد. از اتفاقات مهم این روز حضور خانواده‌های هنری روی صحنه بود که با اجرای موسیقی خاندان «زنگشاهی» و «آتشگر» از سیستان و بلوچستان همراه بود. در بخشی دیگر منظومه‌خوان‌ها از خراسان تا سیستان به روی صحنه رفتند. بخش دیگری از این برنامه هم به اجرای برگزیدگان جشنواره ملی جوان اختصاص داشت که هنرمندانی را از استان‌های خراسان رضوی و شمالی دربرمی‌گرفت. هنرمندان و استادان پیشکسوت موسیقی نواحی، در گفتوگو با «ایران»، جشنواره موسیقی نواحی را بسیار مهم می‌شمارند و از مسئولان نهادهای مختلف فرهنگی می‌خواهند که جشنواره موسیقی نواحی را رها نکنند و به آن رسیدگی شود.
نگذاریم جشنواره موسیقی نواحی ایران متوقف شود
خالو قنبر راستگو نوازنده نی جفتی که از هنرمندان شناخته شده درعرصه ملی و بین‌الملل است در گفتوگو با «ایران» درباره جشنواره موسیقی نواحی ایران می‌گوید: «موسیقی نواحی یا موسیقی اقوام نیاز به معرفی و تعریف و تمجید ندارد و این هنر برای مردم کشورمان شناخته شده است؛ البته مسلماً این میزان کافی نیست و باید بیش از اینها در این زمینه کار کرد. موسیقی نواحی بهترین و بکرترین موسیقی ایران است و این جشنواره هم اتفاق بسیارخوب و مبارکی است که می‌تواند به آشنایی هرچه بیشتر مردم با این موسیقی کمک کند. چنین جشنواره‌هایی باعث می‌شود حداقل سالی یک بار هنرمندان با هم دیدار داشته باشند و این اتفاق بسیار ارزشمند است. باید روی این موضوع تأکید کرد که به‌هیچ‌عنوان نباید بگذاریم جشنواره موسیقی نواحی متوقف یا از مسیری که دارد منحرف شود.»
خالو قنبر که تقریباً هرساله در جشنواره بزرگ موسیقی نواحی ایران حضور و اجرا دارد در ادامه به خبرنگار «ایران» می‌گوید: «مسئولان نهادهای فرهنگی و کسانی که دوستدار و دغدغه‌مند موسیقی اقوام ایران هستند در قبال پیشکسوتان و هنرمندان موسیقی نواحی وظیفه مهمی دارند و باید به آنها رسیدگی کنند و مشکلاتشان را برطرف نمایند تا این هنرمندان بی‌انگیزه و دلسرد نشوند و مسیر هنری خود را همچنان ادامه بدهند. این نوازنده در مورد برگزاری این جشنواره در شهر کرمان نیز می‌گوید: شهر کرمان میزبان بسیار خوبی برای جشنواره بوده اما پیشنهاد می‌کنم این برنامه‌ها به‌صورت گردشی برگزار شود تا دیگر شهرهای ایران هم شناخت بیشتر و بهتری از هنرمندان موسیقی نواحی داشته باشند، حتی باید تلاش شود جشنواره موسیقی نواحی ایران و هنرمندان آن، در دنیا هم دیده شوند.»
توجه رسانه ملی به موسیقی اقوام
فرامرز گلزار سرپرست گروه موسیقی آذری «ساوالان» نیز معتقد است حضور درجشنواره موسیقی نواحی ایران موجب می‌شود بار دیگر فرهنگ‌های مختلف از جغرافیاهای مختلف کشور یکجا و دورهم جمع شوند و این در بهتر دیده شدن موسیقی اقوام ایران زمین تأثیر بسزایی دارد. گلزار که پنجمین دوره حضور خود را دراین جشنواره تجربه می‌کند ضمن تشکر از تلاش برگزارکنندگان، در مورد شرایط امروز موسیقی نواحی به «ایران» می‌گوید: «اصالت و فرهنگ هر کشوری به ساز و موسیقی آن منطقه بستگی دارد، بنابراین باید این هنرها بارها و بارها دیده و شنیده شود تا مردم به آموختن و شنیدن آن اشتیاق بیشتری داشته باشند و سینه به سینه منتقل شود تا در نسل‌های آینده نیز تداوم یابد.»
گلزار معتقد است اجراهای موسیقی نواحی ایران باید سال‌های متمادی برگزار شود و محدود به جشنواره موسیقی نواحی نباشد، او هم مثل خالو قنبر عقیده دارد که این جشنواره اگر به صورت گردشی در شهرهای مختلف کشور برگزار شود خروجی و نتیجه‌ای بهتر خواهد داشت. او می‌گوید: ضرورت دارد این جشنواره از طریق رسانه‌هایی مثل رادیو و تلویزیون بیشتر مورد توجه قرار گیرد و به آن بها بدهند تا مردم شناخت بیشتری نسبت به این نوع موسیقی داشته باشند.
موسیقی اقوام باید به بخش‌های آموزشی راه پیدا کند
عبیدالله سزیک لَر سرپرست گروه موسیقی «آکادمی» ازکشور ترکیه که در بخش بین‌الملل این دوره ازجشنواره حضور دارد به «ایران» گفت: درمنطقه خاورمیانه ایرانی‌ها، ترک‌ها و اعراب موسیقی با قدمت و غنی دارند که خوشبختانه تا امروزحفظ شده است. گروه ما برای اولین‌بار است که در ایران اجرای برنامه دارد اما در کشور ترکیه اجرای برنامه داشته است. سزیک لَر افزود: «فرهنگ موسیقایی ایران و ترکیه با یکدیگر قرابت و نزدیکی دارند البته درسال‌های اخیر کمی فاصله ایجاد شده است. به‌طور مثال سال‌های گذشته آقای شجریان کنسرتی در ترکیه برگزار کرد که در مدت بسیار کوتاه همه بلیت‌های آن فروخته شد که این مسأله نشان از علاقه و شناخت مردم ترکیه نسبت به موسیقی ایرانی دارد. به گفته او«در ترکیه هم فستیوال‌های مختلف موسیقی اقوام برگزار می‌شود اما در سطح بین‌المللی نیست.»
سرپرست گروه موسیقی «آکادمی» در مورد علاقه‌مندی خود برای همکاری با گروه‌های مختلف موسیقی ایران و استفاده از سازهای ایرانی می‌گوید: «بسیار مشتاقیم این همکاری انجام شود و امیدواریم در آینده‌ای نزدیک شکل بگیرد. البته بین این دو کشور، سازهای مشترکی وجود دارد که تفاوت آن درنوع مقام‌ها و ملودی‌های موسیقی بوده مانند ساز قانون یا عود که در ایران با نام بربط معرفی شده و همچنین ساز نی. او درمورد حفظ و نگهداری موسیقی نواحی گفت: موسیقی اقوام باید به بخش‌های آموزشی راه پیدا کند و در مدارس و دانشگاه‌‌ها تدریس شود.»
امید رودینی سرپرست گروه موسیقی «توفان» از بلوچستان هم که در دوره‌های مختلف در این جشنواره شرکت داشته درگفت‌و‌گو با «ایران» گفت: «جشنواره موسیقی نواحی ایران موجب شده موسیقی اقوام ایران بویژه موسیقی بلوچی که مخاطبان آشنایی کمتری با آن دارند به گوش مردم برسد. ازمسئولان برگزار کننده و نهادهای فرهنگی تقاضا داریم به موسیقی مناطق مختلف ایران توجه بیشتری داشته باشند و به بحث مالی که تنها راه امرارمعاش زندگی این هنرمندان است رسیدگی بیشتری شود تا باعث دلگرمی بیش‌ازپیش هنرمندان شود.»
برنامه‌های هدفمند برای حضور بانوان
از دیگر اتفاقات مهم این جشنواره حضور بانوان بود که پس از سال‌ها توانستند در مهمترین جشنواره موسیقی نواحی ایران شرکت داشته باشند. نسترن ابوالحسن‌زاده قوچانی سرپرست گروه موسیقی مقامی «هَرای» از خراسان رضوی به «ایران» گفت: گروه«هرای» دومین اجرای خود را درجشنواره تجربه می‌کند و سال‌ها گروه های موسیقی بانوان درجشنواره موسیقی نواحی اجرایی نداشت. او در ادامه افزود: درکشور ما بانوان حضور فعالی درعرصه‌های مختلف موسیقی دارند. به عنوان مثال گروه ما در 15 کشور دنیا ، 28 اجرای خارجی برگزار کرده و این امر نشان‌دهنده آن است که حضور خانم‌ها در جشنواره‌های برون مرزی بسیار مورد اقبال قرار گرفته است. به عقیده او «اگر جشنواره‌ای مثل جشنواره موسیقی نواحی با اهداف و سرفصل‌های مشخص تداوم داشته باشد و گروه‌های موسیقی اقوام ایرانی در بخش بانوان و درقالب استانداردهای ایرانی همخوانی و نوازندگی داشته باشند بی‌شک می‌توانند موفقیت‌های بزرگی کسب کنند. با نگاه به فضاهای مجازی خواهید دید که بانوان بیش از آقایان به موسیقی علاقه دارند.
او درمورد شناخت جامعه ایران و بین‌الملل از موسیقی نواحی گفت: موسیقی اقوام در خارج از ایران هم شناخته شده است و با موسیقی‌هایی چون کردی، لری، آذری، بوشهری و... آشنایی دارند تا آنجا که در فستیوال‌های مختلف نقاط مثبت و منفی موسیقی ما را تحلیل می‌کنند اما متأسفانه در کشور ما و در برخی از مدارس نوجوانان و جوانان هیچ آشنایی با سازهای ایرانی ندارند؛ بنابراین هر چقدر این جشنواره‌ها بیشتر برگزار شود شادابی درجوانان ما بیشتر خواهد بود چون به عنوان یک هدف به آن نگاه می‌کنند.