پوریا فیروزنژاد: به نظر میرسد که دور باطل هماهنگی توپخانه تندروهای داخلی علیه دولت با دستگاه معاند و تبلیغاتی دشمن تمامی ندارد؛ این دو، بار دیگر خواسته یا ناخواسته هم صدا شدهاند، تا سیاست های کلان نظام که مقام معظم رهبری با هماهنگی دولت و شورای عالی امنیت ملی ابلاغ فرمودهاند را تضعیف کنند.
این بار هم جبهه تندروی داخلی، سیاستهای کلی نظام پیرامون مذاکره با آمریکا را نادیده گرفت و ترجیح داد تا با تداوم فضاسازیها در جهت نیل به آمال سیاسی خود، همچنان آب به آسیاب دشمن بریزد. گویی این جبهه به هر ابزاری تمسک میجوید تا پروژه تفرقه افکنی را تداوم بخشد. یک بار از تریبون مراسم عزاداری و اینبار در فضای مجازی. شبی حمله به نمایندگان مجلس در دستور کار قرار میگیرد و روز دیگر در راس قوه مجریه، روحانی و ظریف سیبل حملات رادیکالها میشوند.
جبهه متحد دلواپسان، رویترز و سیانان علیه دولت
اما نقطه آغاز ماجرا یک توئیت از دل جریان دلواپس بود. هنوز صدای توربینهای هواپیمای ایرباس روحانی به صدا در نیامده بود که در شامگاه شنبه، موتور جریان رادیکال داخلی برای تخطئه برنامه دیپلماتیک روحانی و فضاسازی پیرامون مذاکره با آمریکا روشن شد. محمد محمدی، که از اعضای تیم سعید جلیلی در شورای عالی امنیتملی بود و در همین چارچوب همکاریهایی را نیز با تیم مذاکرهکننده سابق داشت، در یک پیام توئیتری اینگونه به مخاطب القا کرد، که حسن روحانی و هیئت ایرانی مستقر در نیویورک قصد دارند خلاف سیاستهای کلان نظام و رهبری گام بردارند و خودسر عمل کنند. او نوشته بود: « در آستانه یک توافق «بسیار بد» قرار داریم، مگر اینکه آقای روحانی از تجربه برجام چیزی آموخته باشد.»
توئیتی که موجب شد تا خوراک جریان تندرو برای ادامه فضاسازیها علیه دولت آن هم در بحبوحه سفر به سازمانملل و حتی قبل از توئیت خبرنگار سیانان فراهم شود. کریستین امانپور، مجری این شبکه تلویزیونی در صفحه توییتر خود به نقل از ظریف نوشت:«وزیر امور خارجه ایران امروز به من گفت که روحانی، رئیس جمهور ایران حاضر است با ترامپ، رئیسجمهور آمریکا این هفته در نیویورک دیدار کند، به شرط این که رئیسجمهور ترامپ آماده باشد کاری را که لازم است انجام بدهد، که آن لغو تحریمها در ازای نظارت دائمی بر تاسیسات هستهای ایران تصویب پروتکل الحاقی است.»
توئیتی که در راستای تکمیل پازل دلواپسان بود، پازلی که به نظر می رسید همزمان در تهران و نیویورک درحال کامل شدن بود. تندروهای داخلی حتی تلاش کردند با استناد به برخی گمانه زنی های خارجی چهره دولت را تخریب کرده و نشان دهند که دولت در حال خیانت به سیاست کلی نظام است. ادامه این فضاسازیها حتی تا لندن و پشت دربهای خبرگزاری رویترز ادامه یافت. زمانی که این خبرگزاری در خبری جهتدار اعلام کرد که روحانی روز سه شنبه در نیویورک گفته است که اگر تحریمها رفع شود حاضر است درباره تغییرات کوچکی در برجام گفتوگو کند، خبری که پازل تخطئه در ماموریت دیپلماتیک ایران را کامل کرد.
البته این خبر نیز به سرعت از سوی دولتیها تکذیب شد. پرویز اسماعیلی، معاون دفتر ارتباطات و اطلاعرسانی رئیسجمهور هم در تکذیب این خبر جعلی نوشت:« آنچه رویترز به نقل از روحانی در مورد آمادگی برای اصلاح یا کوتاه آمدن از برجام مخابره کرده صحیح نیست. درست آمادگی برای کوتاه کردن زمان برجام است. همان تعهد ۲۰۲۳ که ظریف گفت همزمان پروتکل الحاقی در مجلس ایران و لغو تحریمها در کنگره مصوب شود.»
چنانچه که فرید مدرسی، فعال رسانه ای نیز در تایید همین موضوع توئیت کرد: «نظر مقامات جمهوری اسلامی ایران در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در دیدارهای مکرون، مرکل و آبه همان حرف قبل است، بدون اندکی تغییر. مسحور اخبار رسانه های غربی نشویم و بازی رویترز را بشناسیم: گمانهزنی هایش را خبر می کند؛ با غرض یا بی غرض.»
دیپلماسی دولت انعکاس اتاق فکر نظام
این فضاسازیها درحالی انجام میشود که با یک نگاه ساده به اظهارات و موضعگیریهای روحانی، ظریف و دیگر مقامات دولت بهوضوح یک هماهنگی دقیق با بیانات اخیر مقام معظم رهبری در رابطه با مذاکره دیده میشود.
مقام معظم رهبری در ۲۶ شهریور و در حاشیه درس خارج بیان کردند:« چنانچه آمریکا حرف خود را پس گرفت و توبه کرد و به معاهده هستهای که آن را نقض کرده است، بازگشت، آنوقت در جمع کشورهای عضو معاهده که شرکت و با ایران صحبت میکنند، آمریکا هم میتواند شرکت کند.»
ایشان در ادامه نیز تصریح کردند:« رئیسجمهور محترم، وزیر خارجه، مسئولین کشور همه یکصدا، یکزبان گفتند که ما با آمریکا مذاکره نخواهیم کرد؛ نه مذاکره دوجانبه، نه مذاکره چندجانبه.»
ادامه رهنمونهای مقام معظم رهبری را میتوان در کلام رئیسجمهوری در تربیون سبز رنگ سازمان ملل دنبال کرد. حسن روحانی که از روز دوشنبه برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده بود، ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه به وقت تهران پشت تریبون قرار گرفت تا سیاستهای منسجم ایران را در زمینه برجام و مذاکره با آمریکا به گشو جهانیان برساند.
روحانی با تاکید مجدد بر اینکه پاسخ ما به مذاکره تحت تحریم، نه میباشد، گفت:«اگر پاسخ آری میخواهید همان طور که رهبر معظم انقلاب اعلام کردهاند، تنها راه برای گفتگو، بازگشت به تعهدات است. اگر نسبت به اسم برجام حساسیت دارید، به رسمِ آن بازگردید و به چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، متعهد باشید. تحریمها را متوقف کنید تا راه گفتگو باز شود.»
این موضوع روز چهارشنبه نیز در نشست خبری سخنگوی دولت با اهالی رسانه، بار دیگر از زبان علی ربیعی مورد تاکید قرار گرفت. وی گفت:«کاری که ما دنبال می کنیم براساس اتفاق نظر داخلی است و اگر آنها به برجام بازگردند ملت ما پیروز شده است و اگر بازنگردند، از قبل تنها تر می شوند. من از همه رسانهها و کسانی که می نویسند و صحبت می کنند میخواهم که منصفانه صحبت کرده و به کسانی که در خط مقدم ایستادهاند، فشار وارد نکنند.»
سخنگوی دولت تصریح کرد:«تا ترامپ در داخل آمریکا بگوید هر چه من گفتم عمل شده است. اگر آنها همین امروز تحریمها را متوقف کنند و به شرایط معاهده بازگردند فرصت برای مذاکره در قالب ۱+۵ فراهم میشود و چیزی غیر از این هم اتفاق نمیافتد »
دیپلماسی دولت هماهنگ با رهبری
از سوی دیگر محمدجواد ظریف نیز در چند نوبت گفتوگو با رسانهای آمریکایی به تشریح و بیان همین مواضع پرداخته است. وزیر امورخارجه کشورمان در پاسخ به سوال خبرنگار سیاسی سایت الف درباره صحت و سقم ادعای امانپور نوشت: ایران پیشنهاد دو تعهد متقابل ۲۰۲۳ را در برجام داده است، یعنی تصویب پروتکل الحاقی در ایران، در صورت لغو تحریمها در مجلس آمریکا.
به گفته ظریف، در صورت اجرای فوری تعهد توسط ایالات متحده دیداری در چارچوب ۱+۵ صورت خواهد گرفت.
ظریف همچنین گفته است که ایران میتواند یکی از بندهای برجام را که براساس آن پروتکل الحاقی آژانس در مجلس ایران به تصویب میرسد و در برابر آن نیز کنگره لغو دائمی تحریمهای ایران را مصوب کند.
اما ظریف در اوایل مردادماه که سفر ۶ روزهای به نیویورک احتمال ارائه چنین پیشنهادی را از سوی ایران در قبال بازگشت آمریکا به برجام در گفتوگو با رسانههای امریکایی در اوایل مرداده ماه مطرح کرده بود.
این نکته نشان میدهد که رهبری و نهادهای حساس نظام نظیر شورای عالی امنیتملی و دولت از ماهها قبل به یک جمعبندی در زمینه نحوه مواجهه با واشنگتن رسیدهاند و سیاستی منسجم را طی ماههای گذشته دنبال کردهاند.
۲۷۲۱۳