اما این مشکل برای مافیا و باندهای پسماند که این روزها در محله‌های جنوبی پایتخت و در گاراژهای به ظاهر متروک پاتوق کرده‌اند، سودهای میلیاردی به ارمغان آورده است. از این‌رو مدیران شهری از اوایل دهه ۸۰ با راه‌اندازی ایستگاه‌های پردازش پسماند مناطق بر آن شدند تا ضمن آموزش و فرهنگسازی فرایند بازیافت بهینه، با ارائه الگوی مصرف مناسب منابع طبیعی و انرژی، هزینه‌های مربوط به زباله را کاهش دهند. یکی از این ایستگاه‌های پردازش پسماند که سال گذشته به‌عنوان ایستگاه دوستدار محیط‌زیست از سوی سازمان مدیریت پسماند تهران تشویق شد، ایستگاه پردازش پسماند منطقه ۹ است. به همین بهانه در این گزارش سری به ایستگاه دوستدار محیط‌زیست زده‌ایم.
- مرحله اول
- تفکیک در خانه
تنها ۱۹درصد از اهالی منطقه۹ زباله‌های خود را در منزل به‌صورت زباله‌های خشک، تر و الکترونیکی از هم جدا می‌کنند. این افراد بعد از تفکیک زباله‌هایشان یا با خودروهای ملودی‌دار منطقه برای تحویل پسماند تماس می‌گیرند یا زباله‌های تفکیک شده را به نزدیک‌ترین غرفه بازیافت تحویل می‌دهند تا در مقابل آن مواد شوینده و کتاب هدیه بگیرند.
- مرحله دوم
- زباله‌گردها یا مأموران شهرداری؟
زباله‌هایی که در منازل تفکیک نمی‌شوند، در ساعت‌های مختلف شبانه‌روز روانه سطل‌های زباله شهری می‌شوند. این زباله‌ها یا نصیب افراد معتاد می‌شود یا در گاری و گونی زباله‌گردها قرار می‌گیرند. حالت سوم هم این است که توسط مأموران شهرداری با توجه به میزان حجم زباله‌های تولیدی آن محدوده هر ۴ تا ۲۴ ساعت جمع‌آوری می‌شوند. ۱۵درصد زباله‌های منطقه توسط افراد معتاد، ۳۷درصد زباله‌ها توسط زباله‌گردها و ۴۸درصد را نیز مأموران شهرداری جمع‌آوری می‌کنند.
- مرحله سوم
- تفکیک در ایستگاه
زباله‌های جمع‌آوری شده خیلی زود سر از ایستگاه پردازش پسماند و زباله منطقه درمی‌آورند و روی نوار غلتان به طول ۵۰متر قرار می‌گیرند. کنار نوار غلتان در حدود ۱۰ کارگر ایستاده‌اند که هرکدام از آنها مأمور جمع‌آوری کیسه‌های پلاستیکی، کاغذ و مقوا، نان خشک، پلاستیک و انواع بطری، فلزات، شیشه و پسماندهای خاص هستند. در این ایستگاه ۳۷ کارگر مشغول کار هستند.
- مرحله چهارم
- سرعت در تفکیک
تعدادی از کارگران هم زباله‌های تفکیک شده را داخل همان باردون‌های تعیین شده می‌ریزند تا در پایان روز برای تبدیل دوباره به مواد قابل استفاده به کارخانه‌هایی نظیر کارتن‌سازی و تهیه خوراک طیور و واحدهای ایزوگام‌سازی ارسال شوند. این فرایند باید در کمتر از ۸ ساعت اتفاق بیفتد تا میزان آلودگی‌ها به کمترین حد خود برسد.
- مرحله پنجم
- بهره‌وری دوباره
باردون‌های پر از پسماند با لیفتراک به خودروهای سنگین منتقل می‌شوند تا بعد از نصب کاغذ مشخصات شامل محتویات، وزن و نام کارخانه یا کارگاهی که باید به آن منتقل شود، به چرخه بهره‌وری دوباره باز گردند. طبق آمار از مجموع ۷ تن زباله خشک منطقه حدود ۵ تن به چرخه تولید دوباره باز می‌گردد. این در حالی است که منطقه ۹ جایگاه پانزدهم تولید زباله در پایتخت را به خود اختصاص داده است.
- نکته آخر
- فعالیت‌های تکمیل‌کننده
راه‌اندازی اپلیکیشن «بهماند»، آموزش‌های چهره به چهره و مداوم، ارائه بسته‌های تشویقی مانند «پسماند و بیمه» از جمله دیگر فعالیت‌های ایستگاه پردازش زباله است که به سبب اجرای آنها سال گذشته این ایستگاه به عنوان ایستگاه دوستدار محیط‌زیست معرفی شد. از اقدامات قابل توجه این ایستگاه اشتغالزایی برای افراد بهبودیافته است که تاکنون این شرایط برای ۷ فرد رها شده از بند اعتیاد و جویای کار فراهم شده است.
- ۲۰۰۰مخزن زباله در منطقه جانمایی شده است.
- ۷ تن زباله خشک در روز و در منطقه تولید می‌شود.
- ۶ خودرو ملودی و جمع‌آوری پسماند در منطقه فعال است.
- ۶ آموزشگر بازیافت به منازل و مراکز تجاری برای آموزش مراجعه می‌کنند.