علی ودایع
روزنامه سعودی عکاظ با موضعگیری علیه اردوغان رسما برای ترکیه در خاورمیانه پساداعش موضعگیری کرده است. آنچه که امروز میبینیم ریشه در تعارض شدید منافع طرفین در پرونده محاصره قطر، جنگ سوریه، بحث فلسطین و در نهایت ایران دارد.
باید گفت که به لحاظ تاریخی، عربستان هرگز چشم دیدن ترکیه را نداشته است اما 7 سال پیش بود که ترس از بهارعربی منجر به همکاری آنها شد. عربستان از ترس دموکراسیخواهی برای دفع بهارعربی اقدام به ایجاد تروریسم تکفیری داعش کرد. ترکیه در ماجرای جنگ سوریه از معارضین و تروریستها حمایت کرد و تا جایی پیش رفت که استانبول به اسکله سعودیها برای ترانزیت جنگجو تبدیل شد. با شکست تروریستهای تکفیری داعش ، عملا منجر به طلاق عربستان از ترکیه شده است.
ترکیه که با قمار روی مهرههای سعودی در میز رولت سوریه به نتیجه نرسیده بود در روزهای پساداعش به روسیه و ایران نزدیک شده است. سعودیها برای هرکسی که در خاورمیانه به ایران نزدیک شود خنجر میکشند که این موضوع شامل حال اردوغان نیز میشود.
چرخش آنکارا موضوعی است که پس از کودتای نافرجام گولنیستها آغاز شد تا امروز که عملا
رودر روی عربستان ایستاده است.بحث نقش آمریکا و برخی افسران اروپایی پایگاه نظامیاینجرلیک نشان داد که در نگاه غرب تاریخ ریاست جمهوری «رجب طیب اردوغان» تمام شده است. رجب طیب اردوغان سیاستمداری عملگراست که در لحظه برای تامین منافع تصمیم میگیرد. او توانست با موج ملیگرایی و حس نفرت مردم ترکیه از کودتاچیان بر منتقدان خود غلبه کند اما مسئله اینجاست که حالا «دونالدترامپ» ول کن ماجرا نیست.
منهای ادعاهای پرونده «رضاضراب» شریک «بابک زنجانی» درباره پولشویی و رشوه مقامات ترکیه برای دورزدن تحریمهای ایران ؛ آنچه که در دادگاههای آمریکا مطرح میشود تکرار حرفهای پرونده «رشوه بزرگ» است که سیستم هیزمیت آن را تدارک دیده بود. گویا آمریکاییها تمایل دارند که قدرت در آنکارا میان کمالیستها و گولنیستها تقسیم شود. عربستان به عنوان مجری برنامههای واشنگتن در خاورمیانه هم تلاش میکند علیه اردوغان و دولت ترکیه ایفای نقش کند.
در همین حال، رئیس جمهوری ترکیه که نمیخواهد در انتخابان 2019 بازنده باشد از همین الان به فکر است که همچنان سوپرقهرمانی با لقب «آتاطیب» باقی بماند. این روزها ، رئیس جمهوری ترکیه به دلیل ایفای نقش در نشست همکاریهای اسلامیکه در استانبول برگزار شد همانند اجلاس داووس و مجادله با «شیمون پرز» رئیس جمهوری اسبق اسرائیل به یک سوپر قهرمان تبدیل شده است. نکته جالب اینجاست که سعودیها در ماجرای اعلام پایتخت بیتالمقدس توسط ترامپ برای رژیم صهیونیستی جانب تلآویو را گرفتهاند.
در میان واژگاه به کار رفته در ادبیات سعودی باید به این نکته اشاره کرد که عربستان از پایگاه نظامیترکیه در خاک قطر میترسد. شاید اگر نظامیان ترکیه در دوحه حضور نداشتند تا امروز نیروهای «سپرجزیره» به قطر حمله کرده بودند. عربستان پیشتر نارضایتی خود را درباره حمایتهای همهجانبه ترکیه از قطر اعلام کرده بودند. آنکارا از طریق اهرم اخوانالمسلمین تلاش میکند به عنوان برگ برنده در جهت اعمال فشار به عربستان بهره بگیرد.
در یک جمعبندی میتوان گفت که عربستان برای ترکیه خط و نشان کشیده است. ریاض ضمن اتحادمشترک با واشنگتن و تلآویو تلاش میکند با حمایت از نیروهای پ.ک.ک در شمال عراق، نیروهای ی.پ.گ در شرق سوریه و نیروهای پژاک در غرب ایران تهدیدات امنیتی ایجاد کند. هرگونه افزایش تنش میان عربستان و قطر پای ارتش ترکیه را هم وسط میکشد.