فهیمه ملک محمدی: توسعه اقتصادی در عصر جدید بدون توجه به مقوله صادرات ممکن نیست. تمام اقتصادهای پیشرفته مهم‌ترین دستاوردهای خود را با راهبرد درون‌زایی و برون‌نگری به‌دست آورده‌اند.
خلق ارزش افزوده، ایجاد اشتغال و دستیابی به نرخ‌های بالا و پایدار رشد اقتصادی زمانی ممکن می‌شود که بنگاه‌های ما بتوانند با کالاهای خود بازارهای جهانی را به تسخیر درآورند.
چنین راهبردی در اقتصادهای در مسیر توسعه‌ای همچون ایران، نه تنها یک الگوی منطقی که ضرورتی غیرقابل اجتناب است، به‌ویژه اینکه امروز اهمیت صادرات برای اقتصاد ایران از چند زاویه قابل بررسی و تحلیل است. صادرات رمز بقای هر کشور در عرصه اقتصاد جهانی و بازار رقابتی است.
همچنین توسعه صادرات زمینه‌ساز رونق بخش تولید است و موجب افزایش تولید و ایجاد اشتغال بیشتر در واحدهای تولیدی می‌شود، به همین منظور استان خراسان رضوی با راهبرد توسعه صادرات و نگاه برون‌نگر در سال‌های گذشته موفقیت‌های زیادی کسب کرده است.
موقعیت استان به‌عنوان دروازه ورود به آسیای‌میانه و افغانستان و همجواری با کشورهای سی‌آی‌اس باعث رشد و رونق تجارت خارجی شده تا این استان سهم مناسبی از صادرات غیرنفتی کشور را کسب کند. استان خراسان رضوی از نظر میزان صادرات، پنجمین استان کشور است. این جایگاه در حالی است که این استان دارای ظرفیت‌های ارزشمند صنعتی و کشاورزی است.
همچنین باتوجه به مرزهای مشترک خراسان رضوی با کشورهای ترکمنستان و افغانستان، این استان در زمینه صادرات در جایگاه مطلوبی قرار دارد. در چند سال گذشته برنامه‌هایی در راستای افزایش صادرات استان در دستور کار قرار گرفته که تاحدودی این هدف را محقق کرده، اما هنوز تا نقطه مطلوب فاصله زیاد است.
صادرات غیرنفتی خراسان رضوی
در این باره دبیر کل خانه صنعت و معدن استان خراسان رضوی گفت: صادرات غیرنفتی استان در ۷ ماه امسال بیش از یک‌میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از لحاظ ارزشی ۱۳ درصد رشد داشته است.
باوجود اینکه در کشور با ۳درصد کاهش صادرات مواجه بودیم، خوشبختانه استان خراسان رضوی با افزایش صادرات روبه‌رو شده است. پیش‌بینی می‌شود این روند تا پایان سال تداوم داشته
باشد.
فیروز ابراهیمی در گفت‌وگو با صمت افزود: با آغاز ژانویه در همه سال‌ها افزایش صادرات داشته‌ایم زیرا کشورهای پیرامونی استان خراسان رضوی به‌طور عموم کشورهای مصرف‌کننده هستند و ذائقه آنها به‌طور تقریبی منطبق با تولیدات استان است؛ بنابراین پیش‌بینی می‌شود رشد صادرات استان ادامه داشته باشد.
وی ادامه داد: عمده کالای صادراتی استان زعفران و زرشک است و بعد از آن کمپوت، کنسرو، رب گوجه فرنگی، مواد غذایی، مصنوعات و محصولات پلاستیکی و پلیمری، موکت و فرش و موارد دیگر صنعتی دیگر کالاهای صادراتی استان را تشکیل می‌دهند.
صادرات زعفران به کشورهای اروپایی و عربی
دبیر کل خانه صنعت و معدن استان خراسان رضوی تصریح کرد: از عمده بازارهایی که کالاهای استان به آنجا صادر می‌شود می‌توان از کشورهای آسیای میانه مانند افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان نام برد. زعفران عمده‌ترین کالای صادراتی این استان به کشورهای اروپایی و برخی کشورهای عربی صادر می‌شود.
ابراهیمی با اشاره به اینکه در زمینه توسعه صادرات هدفگذاری استان تمرکز بر ۴بازار جدید از جمله عمان است که خوشبختانه خبرهای خوبی در راه است، بیان کرد: بزرگترین مرکز عرضه کالاهای ایرانی در فضایی به مساحت ۵ هزار مترمربع در عمان راه‌اندازی می‌شود. تمهیدات و اقدام‌های لازم برای ایجاد بازار محصولات ایرانی در عمان انجام شده و تا دو ماه آینده شاهد بهره‌برداری از آن خواهیم بود.
عمان مقصد خوب و باثباتی برای صادرات کالاهای ایرانی است. در این زمینه واحدهای دارای ظرفیت و همچنین واحدهایی که توان ماندگاری در بازارهای صادراتی را داشته باشند، انتخاب می‌شوند.
وی اضافه کرد: باتوجه به کشورهایی که پیرامون عمان قرار گرفته‌اند این کشور دروازه ورود به بازار افریقا به‌شمار می‌رود، همچنین می‌توانیم به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس که هم اکنون از لحاظ سیاسی با برخی از آنها دچار مشکل هستیم از طریق عمان صادرات مجدد داشته باشیم.
این برنامه در حوزه صادرات غیرنفتی استان خراسان رضوی اتفاق خوب و مبارکی است.
دبیر کل خانه صنعت و معدن استان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: علاوه بر عمان تمرکزی بر بازارهای عراق و روسیه داریم که اقدام‌های خوبی انجام شده و به زودی خبرهای خوبی در این زمینه خواهیم شنید. استان خراسان رضوی دارای گمرک مشهد، دوغارون، باجگیران، منطقه ویژه اقتصادی سرخس و دو گذرگاه مرزی با افغانستان است.
این استان از لحاظ مبادی گمرکی مشکل خاصی ندارد اما باید فرآیندهای صادراتی تسریع و تسهیل شود.
صادرات بیشتر نیازمند ایجاد زیرساخت‌ها
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان خراسان رضوی می‌گوید: در مسیر صادرات موانع و معضلات گسترده‌ای وجود دارد و تا زمانی که تحول در صنعت ایجاد نشود و کمکی از سمت نهادهای متولی صنعت وجود نداشته باشد، شاهد اتفاق شگرفی در این مسیر نخواهیم بود.
محمد حسین روشنک در گفت‌وگو با صمت افزود: صادرات بیشتر از استان نیازمند ایجاد زیرساخت‌ها و حمایت است، همچنین علاوه بر شناخت کالا و بازار به سرمایه و توان هنگفتی برای صادرات نیاز داریم.
وی با اشاره به ضرورت توسعه صنعت دانش‌بنیان ادامه داد: اغلب کشورها تولید دانش‌بنیان را در دستور کار خود قرار داده‌اند و با این کار جلوی کاهش صادرات کالایی را گرفته‌اند.
این موضوع در کشور ما هنوز محقق نشده که در این زمینه نیازمند تحول و تغییرات ساختاری در صنعت کشور و استان هستیم.
بالارفتن نرخ تمام شده مانعی برای صادرات
روشنک، با اشاره به اینکه نبود امکان رقابت از دیگر مشکلات پیش روی صادرکنندگان است، تاکید کرد: به طور نمونه ما در خراسان‌رضوی در تولید پوشاک ظرفیت بالایی داریم اما به‌دلیل بالا بودن نرخ تمام شده کالای مرغوب داخلی، در پایان کار به دلیل گران بودن کالا نمی‌توانیم با محصولات مشابه خارجی رقابت کنیم.
بالارفتن نرخ تمام شده کالا مانعی برای صادرات و درمقابل تولید موفق، باکیفیت و با نرخ تمام شده مناسب لازمه صادرات است.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان خراسان رضوی اظهار می‌کند: حذف تسهیلاتی مانند جایزه‌های صادراتی از دیگر موانع صادرات است که باید دوباره احیا شود. وی با اشاره به اینکه قاچاق کالا از دیگر مشکلات پیش روی تولیدکنندگان و صادرکنندگان استان است، خاطرنشان کرد: فعالان اقتصادی هزاران شغل ایجاد کرده‌اند و باعث شده‌اند چرخ اقتصاد بسیاری از خانواده‌ها بچرخد و در حقیقت با این کار تبدیل به افسران تولید و تجارت شده‌اند. از نگاه کارشناسان، استان خراسان رضوی به‌منظور تقویت صادرات، باید روش‌های نوین بازاریابی در بازارهای جدید را تجربه کند. همچنین باتوجه به برنامه‌های اجرا شده، امیدواریم زمینه‌های بیشتری برای فعالیت‌های اقتصادی در این استان فراهم شود که در این راستا نقش بخش خصوصی بسیار بااهمیت است.