نویسنده کتاب «اخلاق حرفه‌اي در مدرسه» می‌گوید: نکته‌اي که امروز در جامعه ما به آن توجه نمي‌شود، اين است که براي آموزش موثر اخلاق نياز به تکنولوژي داريم، ولي تکنولوژي آموزش در کشور ما غايب است.
پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان: مشکلاتي که در مدرسه‌هاي کشور و خروجي‌هاي آن وجود دارد، نشان مي‌دهد بايد براي اصلاح الگوهاي مدرسه، فکري کرد. يکي از مهم‌ترين مسائلي که در بسياري از مدارس، از نظرها دور مانده و به آن توجهي نمي‌شود، اخلاق حرفه‌اي در مدرسه است. معلم بايد چه رفتاري با بچه‌ها داشته باشد؟ چگونه به آن‌ها بياموزد و چه چيز را آموزش دهد؟ دانش‌آموزان چه وظيفه‌اي دارند و چطور مي‌توان رعايت اخلاق را به آن‌ها ياد داد؟ اين‌ها سوال‌هايي است که در نگاه اول به عبارت اخلاق حرفه‌اي در مدرسه، در ذهن بيشتر افراد نقش مي‌بندد. دکتر فرامرز قراملکي و همکاران او، دکتر زينب برخورداري و فائزه موحدي، با عنايت به اين مسئله مهم به‌تازگي کتاب «اخلاق حرفه‌اي در مدرسه» را تدوين کرده‌اند که با وجود تمام انتقادهايي که به اين اثر وارد است، اما قدمي موثر در باز کردن باب گفت‌و‌گو و تحقيق در کشور است.
براي معرفي کتاب «اخلاق حرفه‌اي در مدرسه» و آشنايي مخاطبان با محتواي آن، سراي اهل قلم ميزبان جمعي از اساتيد و علاقه‌مندان بود تا از اين کتاب رونمايي شود. در اين مراسم نويسندگان اين کتاب حضور داشتند و سخنرانان در جلسه دکتر حميدرضا نمازي و زکريا يازرلو بودند.
حميدرضا نمازي که اجراي مراسم را نيز بر عهده داشت، در ابتدا اشاره کوتاهي به متن کتاب و نکات اشاره‌شده و مغفول در آن داشت و پس از او دکتر يازرلو بود که به بررسي کتاب از زواياي مختلف پرداخت. او که پيش‌تر سمت مدير کلي آموزش و پرورش استان تهران را بر عهده داشته، از جزئيات اين کتاب و نقاط قوت و ضعف آن سخن گفت. زکريا يازرلو صحبت خود را با تاکيد بر ويژگي‌هاي متمايز محتوايي و ساختاري کتاب آغاز کرد و در ادامه گفت: «بايد ديد کتاب «اخلاق حرفه‌اي در مدرسه» در پاسخ به کدام نياز مدرسه طراحي و تدوين شده است؟ و پس از آن بررسي کرد که آيا مولفان در انجام ماموريت خود در تامين نياز مدرسه موفق بوده‌اند؟»
او در پاسخ به سوال اول، بخش‌هايي از کتاب را خواند که نشان‌دهنده دغدغه نويسندگان اين اثر بوده است. به گفته دکتر يازرلو، کيفيت آموزشي و بهره‌وري که عبارت است از کارايي و اثربخشي، اصلي‌ترين مسئله‌اي است که سبب نگارش اين کتاب شده است.
او در ادامه مروري بر درصد دروس اختصاصي در قبولي‌هاي کنکور کارشناسي داشت و با توجه به آمار ارائه‌شده، مفاهيمي مثل کيفيت آموزشي و امانت‌داري معلمان را قابل درنگ دانست.
يازرلو ايجاد تغيير را هدف اصلي کتاب عنوان کرد و گفت: «نويسندگان الگويي را در اين کتاب طراحي کرده‌اند که به شکلي ناهشيار تغيير را در خواننده ايجاد مي‌کند. آن‌ها در قدم اول افزايش و اصلاح دايره لغات خوانندگان را انجام دادند و در مرحله بعدي شروع به ساخت و اصلاح انگاره‌هاي مخاطب کردند. مثل اين‌که تفاوت شغل و حرفه در چيست؟ چه تمايزي بين خودانگاري و خودشناسي وجود دارد؟ اقتدار با قدرت‌نمايي چه فرقي دارد؟ و... نقطه قوت کتاب در اين است که مسائل ذهن‌ساخته و مفهومي را مورد توجه قرار نداده و متن کتاب براي خواننده ملموس است و با آن احساس نزديکي مي‌کنند.»
او «اخلاق حرفه‌اي در مدرسه» را سرشار از گزاره‌هاي علمي- کاربردي و بسيار منظم دانست و درباره ويژگي‌هاي ساختاري آن افزود: «کتاب با مهارت خوبي آغاز شده است که در همان ابتدا خواننده را جذب مي‌کند. رعايت ادب در اين کتاب قابل تحسين است و قلمي که براي نوشتن اين کتاب استخدام شده، به‌شدت حرمت انسان‌ها را حفظ کرده است. هم‌چنين اين کتاب با وجود بار فلسفي که دارد و در آن مباني و تئوري‌ها و واژگان اين حوزه استفاده شده است، اما پس از هر بخش گزارش تجربي در مدرسه گنجانده شده تا با متناظرسازي نکات گفته‌شده با اين تجربيات، به درک مخاطب کمک کند. اين کتاب درنهايت پرسش‌هايي حرفه‌اي را در پايان برخي فصول قرار داده است که مجموع اين‌ها سبب مي‌شود خواننده کتاب را دروني‌سازي کند و اثر آن ماندگار شود.»
پس از او دکتر نمازي بار ديگر به تفصيل، درباره کتاب «اخلاق حرفه‌اي در مدرسه» صحبت کرد. به گفته او اين کتاب به‌عنوان کتاب درسي واحد تعليم و تربيت دانشگاه انتخاب شده و اين نشان از موفقيت کتاب در مدتي کوتاه دارد. حميدرضا نمازي در ادامه گفت: «به نظر من اين کتاب دو بعد را خوب پوشش داده است. البته تصور من اين است که دکتر قراملکي و همکاران او اين کتاب را در چاپ‌هاي بعدي، مجددا ويراست مي‌کنند و احتمالا کتابي که ما شش، هفت سال ديگر با اين عنوان مي‌بينيم، تفاوت‌هاي بسياري با نوشته حاضر دارد و بسيار قطورتر از امروز خواهد بود. بنابراين من نقدهايم را مطرح مي‌کنم تا در ويراست‌هاي بعدي مورد توجه قرار بگيرد.»
او در ادامه به نقد اين کتاب پرداخت و افزود: «ما نمي‌توانيم اخلاق حرفه‌اي در مدرسه را بدون پررنگ کردن اخلاق دانش‌آموزي داشته باشيم. در کل کتاب هر چند نگاه غيرمستقيم به اخلاق دانش‌آموزي وجود داشته، اما کم‌رنگ بوده است.»
نمازي تحقيقاتي را که در مغرب زمين در اين زمينه انجام شده است، در کتاب مهجور دانست و گفت: «در اين تحقيقات نظريات مهمي مطرح شده، مانند اخلاق باور. به اين معنا که تا وقتي که براي معلم، مطلبي جا نيفتاده و غيرمنطقي است، نبايد به دانش‌آموز القا کند. هم‌چنين اخلاق رقابت در اين کتاب مغفول مانده که دغدغه بزرگ مدارس است و جا دارد تا در ويراست‌هاي بعدي به آن توجه شود.»
او ويژگي‌هاي مثبت کتاب را طرح جلد موفق، نداشتن غلط تايپي، خوش‌خوان و سهل بودن براي مخاطب معلم و توجه ويژه به نگاه روان‌شناسي اخلاق که در جامعه غايب است، عنوان کرد.
در پايان دکتر قراملکي، يکي از نويسندگان اين کتاب، در توضيح «اخلاق حرفه‌اي در مدرسه» گفت: «نکته‌اي که امروز در جامعه ما به آن توجه نمي‌شود، اين است که براي آموزش موثر اخلاق نياز به تکنولوژي داريم، ولي تکنولوژي آموزش در کشور ما غايب است. به همين دليل من براي نوشتن اين کتاب از خانم فائزه موحدي کمک گرفتم که در اين زمينه تخصص داشت.»
او کتاب «اخلاق حرفه‌اي در مدرسه» را کتاب بين‌رشته‌اي و مبتني بر مدل تلفيق‌گرايانه دانست و گفت: «به همين علت است که شما فقط محصول را مي‌بينيد، اما نشاني از مرزهاي بين رشته‌ها در اين کتاب پيدا نمي‌کنيد.»
اين استاد فلسفه دانشگاه تهران، مسئله بهره‌وري ملي را قصه پرغصه‌اي دانست و افزود: «يادمان باشد که بهره‌وري، فايده اخلاق است نه اصل و هدف آن. چون اگر هدف باشد، ديدگاه ما ابزارگرايانه مي‌شود و اين ديدگاه براي اخلاق خطرناک است و اخلاق را از درون تهي مي‌کند. بنابراين ما اخلاق را به‌خاطر خود اخلاق دنبال مي‌کنيم.»
در پايان جلسه، حاضران به بيان ديدگاه‌ها و سوال‌ها و انتقادهاي خود پرداختند و دکتر قراملکي 1024x768 به آن ها پاسخ داد.
منبع: «ماهنامه سرآمد»
∎