به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، «علیرضا سلطانی» شب گذشته (چهارشنبه چهارم اردیبهشت) در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما که با موضوع تحریم های جدید آمریکا بر نفت ایران بود با اشاره به اینکه ادعای آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران در حد شعار است، گفت: «معافیت هایی که برای 6 ماه به 8 کشور خریدار نفت ایران ارائه شد در راستای واقعیت های بازار نفت و پایین بودن قدرت ایالات متحده در بازار نفت بوده است. عدم تمدید این معافیت ها، متحمل به دو دلیل است اول اطمینان ترامپ و دولت آمریکا نسبت به تضعیف عوامل ژئوپولیتیکی موثر بر بازار نفت مثل بحران ونزوئلا، الجزایر، لیبی و سودان که همگی سبب افزایش قیمت نفت و التهاب این بازار شد و دیگر دلیل هم همراهی نکردن بسیاری از کشورها با ایالات متحده در خصوص تحریم های اقتصادی و اینکه خروج برخی حوزه های تحریم شده از اختیار آمریکا است.»

این کارشناس بازار نفت با بیان اینکه برنامه ریزی آمریکا بر این پایه است که اگر بخواهد دوره معافیت 6 ماهه را تمدید کند شاید آثار منفی عدم حضور نفت ایران در بازار جهانی با توجه به نزدیک بودن به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بتواند پررنگ تر و غیر قابل جبران تر باشد، افزود: «آمریکا 6 ماه جلوتر اقدام به تحریم نفتی ایران کرد که آثار ناشی از خروج نفت ایران از بازار بر انتخاباتش را کنترل کند.»

وی با تاکید بر اینکه آمریکایی ها توان مدیریت بازار جهانی نفت بدون نفت ایران را ندارد، گفت: «ایران هم از توانمندی های لازم در این خصوص برخوردار است و علی رغم تحریم های آمریکا توانسته در بازارهای جهانی حضور داشته باشد و نفتش را حتی بالاتر از انتظار جهانیان عرضه  کند.»

سلطانی در ادامه با اشاره به تاثیرات ژئوپولیتیکی در ماه های اخیر بر بازار نفت گفت: «این تغییرات خلاف انتظار آمریکایی ها بود. حضور ترامپ در کاخ سفید اتفاق ژئوپولیتیکی بود و انتظار می رفت با توجه به سیاست خارجی تهاجمی که در بسیاری از حوزه های اقتصادی و سیاسی در پیش می گرفت شخصی مانند ترامپ بر سرکار بیاید.»

این کارشناس بازار نفت ادامه داد: «از سوی دیگر عربستان و امارات هم توان کافی برای پر کردن جای خالی ایران در بازار جهانی نفت را ندارند در ضمن هر دوی این کشورها در ماه های گذشته به دلیل کسری بودجه، از افزایش نرخ نفت استقبال کردند.»

سلطانی با طرح این موضوع که به نظر می رسد آمریکا سیاست های برنامه ریزی شده ای را دنبال می کند و طبق آن هر چند وقت یکبار تحریمی جدید علیه ایران وضع می کند، افزود: «باید در نظر داشت که قدرت مانور آمریکا از دوره قبل هم خیلی پایین تر است.»

وی با اشاره به اینکه روند افزایش قیمت نفت از ابتدای سال 2019 تاکنون کند بوده است، گفت: «قیمت نفت در بازارهای جهانی حدود 30 درصد افزایش یافته است در حالی که پیش بینی می شد قیمت نفت در سال 2019 متوسط 61 تا 62 دلار را تجربه کند اما این گونه نشد. در چند روز اخیر بار روانی پایان معافیت تحریم های نفتی آمریکا هم تا حدی تخلیه شد و این موضوع سبب شد افزایش قیمت نفت متوقف شود.»

این کارشناس بازار نفت با بیان اینکه احتمال اینکه قول افزایش تولید نفت عربستان، امارات و حتی عراق موجب توقف افزایش قیمت نفت شده باشد وجود دارد، ادامه داد: «نبود امکان عملیاتی شدن عدم معافیت تحریم های نفتی هم می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد.»

وی با تاکید بر اینکه حضور ایران در بازارهای جهانی و حفظ مشتریان نفتی مهم است، گفت: «همه گزینه ها را برای این منظور در اختیار داریم اما نباید به گونه ای عمل شود که زمینه بروز فساد فراهم شود.»

در ادامه این برنامه خبری «صمد عزیز نژاد»، کارشناس بازار ارز و پول با بیان اینکه اقتصاد ایران از قبل آمادگی ورود به دوره اقتصاد بدون نفت را داشت، گفت: «از اواسط سال 97 رویکردهای بانک مرکزی تغییر و شروع به مدیریت ریسک بازار ارز کرد. از اواسط سال 97 بانک مرکزی به جای تزریق ارز به بازار، اقدام به مداخله در بازار کرد.»

وی در توضیح این موضوع گفت: «بانک مرکزی بدون حد و مرز می تواند در هر نرخی اقدام به خرید و فروش ارز نماید و دیگر کسی نمی تواند به قصد سرمایه گذاری وارد این بازار شده و اقدام به ایجاد نوسان در نرخ نماید مضاف بر آن، حوزه تامین ارز برای واردات هم بهتر از قبل شده است.»

این کارشناس بازار ارز و پول با اشاره به گشایش های وارداتی جعلی پیشین گفت: «پیشتر با هر گشایش ارز جعلی اقدام به دریافت ارز دولتی می کردند اما بانک مرکزی با راه اندازی سامانه های گوناگون اقدام به شفافیت تخصیص ارز و واردات را با مدیریت صحیح کنترل نمود این اقدام بانک مرکزی سبب شد بسیاری از نیازهای غیر واقعی ارزی از صف انتظار خارج و خاطیان هم شناسایی شوند و ریسک ورود برای ایجاد اخلال در این بازار بالا رود.»

وی با بیان اینکه اگر بتوانیم مدیریت اقتصادی را مبتنی بر دانش انجام دهیم، تحریم پذیر نخواهیم بود، گفت: «در هر بازاری که ایران اقدام به تولید و خودکفایی کرده تحریم اثری نداشته مانند تولید بنزین و یا موضوع سوئیفت که ایران سامانه (سکام ریالی) را توسعه داد و در این دوره دیگر سوئیفت تحریم نشد.»

عزیزنژاد ادامه داد: «آمریکا در بدترین و غیرانسانی ترین حالت و در شرایطی که چند استان کشورمان درگیر سیل بودند، تشدید تحریم ها و نقض فعالیت ها را به کار بست و این نشان می دهد برای آنها مسائل انسانی و حقوق بشر اهمیت ندارد.»

وی با اشاره به اینکه اقتصاد کشور به مرحله ای از بلوغ رسیده است که می توانیم آن را بدون نفت اداره کنیم، گفت: «آمریکا اگر ببیند در زمینه تحریم نفتی شکست خورد احتمالاً سراغ صادرات غیرنفتی هم خواهد رفت بنابراین باید از هم اکنون خود را آماده و هوشمندانه برنامه ریزی کنیم. مطمئناً اگر با برنامه و سیاست خوب جلو برویم، آنها شکست خواهند خورد.»

این کارشناس بازار ارز و پول با اشاره به اینکه بازار نقدی در کشورمان اشکالات اساسی داشت از جمله اینکه بازار نقدی ارز توسط اشخاص مدیریت می شد، گفت: «این امر زمینه ایجاد فساد و رانت را ایجاد می کرد که بسیاری از آن ها بازداشت شدند. راه اندازی بازار متشکل ارزی موجب تسریع در استقلال بازار ارز کشورمان نسبت به بازارهای ارز کشورهای همسایه می شود. همچنین باید سیاست فعالانه حوزه ارزی بانک مرکزی ادامه داشته باشد.»

«مجید شاکری»، کارشناس اقتصادی به عنوان دیگر مهمان برنامه گفتگوی ویژه خبری با بیان اینکه این برای سومین بار است که آمریکا قصد صفر کردن صادرات نفتی ایران را دارد، گفت: «اگر در این امر موفق شوند ما با سوالاتی از این قبیل مواجه خواهیم شد، اول اینکه در خصوص تراز تجاری باید گفت چکار کنیم که ارز حاصله از صادرات غیر نفتی به اقتصاد بر گردد.»

وی با بیان اینکه در سال 97 با کامل شدن موضوع بازار ثانویه شرایط برگشت ارز به اقتصاد تغییر کرد، افزود: «به صورت میانگین روزی 80 میلیون دلار از طریق سامانه نیما ارز وارد اقتصاد می شود پس ما نمی توانیم بگوییم بدون نفت جایی برای نگرانی تراز تجاری وجود دارد.»

شاکری طرح این موضوع که بخش مهمی از درآمدهای دولت از طریق نفت است و اگر این فروش کاهش یابد دولت با چه شرایطی مواجه می شود، گفت: «مردم کشورمان تصور می کنند دولت، دلارهای حاصل از فروش نفت را در بازار آزاد می فروشد و سپس ریال را به عنوان حقوق به کارمندان می دهد اما هیچ وقت این گونه نبوده است بلکه درآمد حاصل از فروش نفت به حساب بانک مرکزی واریز می شود و این بانک معادل آن، ریال چاپ می کند و به دولت می دهد تا دولت با آن حقوق ها و مخارج خود را پرداخت کند.»

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نقشه ارزی ما با سرعت روبه بهبود است، ادامه داد: «بحث اصلی ما این است که چگونه پایه پولی را کنترل کنیم. در حال حاضر ما با جنگ لحظه به لحظه مواجه هستیم و هر قدر زمان می گذرد بانک مرکزی در این جنگ، بهتر عمل می کند و موفق تر می شود. منابعی برای بانک مرکزی بدست آمده است که پیش از آن، این تصور را نمی کردیم.»

شاکری با اشاره به اینکه تجربه سال 97 به ما می گوید ارز آزاد با کیفیت به مراتب برای ما با ارزش تر از ارز مقید به قیود تحریمی است و این سبد در حال بزرگتر شدن است، خاطرنشان کرد: «ریسک های ما در بازار ارز اساسا فزاینده است و در حال حاضر به شدت به برنامه توسعه فوری در شرایط تحریم نیاز داریم و نباید فقط دنبال بقاء در شرایط تحریم باشیم زیرا در این صورت مزیت های ما توسط دیگران گرفته می شود و دچار ضعف می شویم.»/