به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ دعاها و نیایش های خالصانه به پیشگاه معبود بی همتا، آثار معنوی بسیاری بر افراد دارد، آنگاه که فضای زندگی با عطر معنویت دعا معطر شده و درگاه حق به عنوان استوارترین و امن ترین پناهگاه برای انسان خسته از گناه به مامنی مطمن بدل می شود و در پرتو توجه و رحمت الهی، ناامیدی ها رنگی معنویت و امید به خود می گیرد تا انسان ضمن توکل بر یگانه خالق، با بردباری و صبر به رویارویی با مشکلات و ناملایمات زندگی برود.

ائمه اطهار(ع) به اهمیت دعا به خصوص در رمضان بسیار سفارش کرده اند؛ امام صادق(ع) درباره جایگاه دعا می فرماید: «شما را سفارش می کنم به دعا کردن، زیرا با هیچ چیز به مانند دعا به خدا نزدیک نمی شوید و دعا کردن برای هیچ امر کوچکی را، به خاطر کوچک بودنش رها نکنید، زیرا حاجت های کوچک نیز به دست همان کسی است که حاجت های بزرگ به دست اوست.»

حقیقت دعا، توجه به خداوند و درخواست رحمت و لطف از آن خالق بی همتا است که پروردگار در سرشت هر مخلوقی به یادگار نهاده و بدین گونه رشته وجود تمام انسان ها به ذات بی نیاز او پیوسته است. دعا در روزها و شب های پرفیض رمضان، مکتبی سازنده برای پرورش روح پاک و قلب بی آلایش به شمار می رود و بنابر آموزه های الهی و احادیث اهل بیت(ع) اسلام بر پایه عبادت و پرستش ذات مقدس الهی استوار است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در همین راستا با حجت الاسلام «محمد فلاحی قمی» عضو هیات علمی جامعه المصطفی و مدرس حوزه علمیه قم به گفت وگو پرداخته است.

**تاثیر دعا در گره گشایی از مشکلات انسان
رمضان سبب غنی سازی و پرورش روحی و معنوی روزه داران می شود چرا که عبادت های مختص این ماه، از زاویه های گوناگون زندگی انسان را تحت تاثیر قرار می دهد و از این رو فرصتی مغتنم و ارزشمند برای تقرب و نزدیکی به خالق بی همتا به شمار می رود. برای تبیین ارزش ها و میزان اثرگذاری شگرفی که دعا در تحول زندگی انسان دارد، ابتدا باید معنای دعا و جایگاه آن را در قرآن بررسی کرد.

خداوند بزرگ در قرآن کریم و در چندین آیه به اهمیت دعا و اثر آن بر انسان می پردازد و در سوره بقره آیه 186 خطاب به رسول اکرم(ص) می فرماید: «و چون بندگان من (از دوری و نزدیکی) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آنها نزدیکم، هرگاه کسی مرا خواند دعای او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند.» این آیه نشان از اهمیت بسزای دعا دارد که بندگان نباید تصور کنند چون خدا از اسرار و خواسته های من مطلع است، پس احتیاج به گفتن و دعا کردن نیست. خدا می فرماید «مرا بخوانید تا من اجابت کنم» همچنین در آیه 77 سوره فرقان هم آمده است: «اگر دعای شما نباشد، پروردگار من برای شما وزن و ارزشی قائل نیست(زیرا سابقه ی خوبی ندارید). شما حقّ را تکذیب کرده اید و به زودی کیفر تکذیبتان دامن شما را خواهد گرفت.» از این آیه ها می توان به ارزش دعا در قرآن پی برد.

**جایگاه دعا از دید غیر مسلمانان
«الکسیس کارل» دانشمند و نگارنده 2 کتاب معروف «انسان ناشناخته» و «نیایش»، نبود نیایش در میان ملت را برابر با سقوط آن ملت می داند و می گوید: «جامعه ای که احتیاج به نیایش را در خود کشته است، معمولا از فساد و زوال محروم نخواهد بود.» این نویسنده در کتاب انسان موجود ناشناخته می آورد: «به ما پزشکان ثابت شد که بسیاری از بیماری های صعب العلاج یا بیماران بدون علاج با نیایش بهبود یافتند.»

نیایش باید به صورت پیوسته انجام شود و در تمام حال انسان متوجه حضور پروردگار باشد تا اثر عمیق خود را بر فرد از دست ندهد. در ماه مبارک رمضان دعاها انواع و اقسامی دارد که دعای سحر و افطار و دعاهای مخصوص هر روز را دربرمی گیرد. در این زمینه کتاب «عُنوانُ الکَلام» از مرحوم ملا محمد باقر فشارکی می تواند راهگشای علاقه مندان باشد که در آن شرح دعاهای ماه رمضان آمده است. با خواندن این کتاب مفید، بسیاری از مسایل دعا آشکار می شود.

**راه و رسم دعا کردن با پیروی از پیامبران و امامان معصوم(ع)
راز و نیاز از ابتدای زندگی بشر همراه او بود. اما پیامبران و افرادی که با وحی در ارتباط بودند، این راز و نیاز را دسته بندی کرده و چگونگی ارتباط و توسل به معبود را به بندگان می آموزند. به عنوان مثال برای رفع مشکل اقتصادی باید به صفت رزاق بودن خدا توسل جست و اگر برای شفای بیمار دعا می شود باید از شافی بودن معبود بهره برد.

اهل بیت(ع) برای تقرب به خالق خویش پس از نماز، دعاهایی را انتخاب می کردند که در تمام این دعاهای مستحب، حکمتی نهفته است و مضامینی عالی دارد. آنجا که از خدا خواسته می شود که «خدایا فقیران را بی نیاز، گرسنگان را سیر و...» این دعاها با این مفاهیم والا در ماه مبارک واصل شد تا روزه داران در حال گرسنگی در زبان و عمل به یاد نیازمندان باشند.

چند فراز از دعاهای ماه رمضان به مستمندان و برآوردن نیاز و خواسته حاجت مندان اختصاص دارد. زیبایی اسلام را در تجلی مهرورزی و انفاق این دین می توان دید، نمود و جلوه این امر در سیره اهل بیت(ع) قابل مشاهده است، هنگامی که این بزرگواران حتی از غذای خویش برای اطعام فقرا استفاده می کردند که در این باره تنها انسانیت اهمیت دارد.

دعا کردن یعنی این که تغذیه معنوی جای موارد مادی را بگیرد. آموزه های گرانبهای دعاهای رمضان به انسان یاد می دهد که از نظر عمل و زبان چگونه درخواست خویش را بیان و بر زبان جاری کنند تا شاگردان مکتب 30 روزه رمضان، بتوانند در طول 11 ماه، آنچه را فرا گرفتند، عملی سازند.

پژوهشم**9428**2059**9131