گروه سیاسی، علی ودایع: همه چشمها به بازی بی سر و ته «دونالدترامپ» کازینودار با برجام دوخته شده است. حدود دو هفته پیش از مهلت تعیین شده از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای رفع نواقص ادعایی توافق هستهای با ایران (برجام) ، جامعه بینالمللی و متحدان اروپایی آمریکا یکصدا خواستار حفظ برجام شده و ایران نیز بر اجرای تعهدات آمریکا تاکید کرده است. «فدریکاموگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی بار دیگر بر اهمیت حفظ برجام پافشاری کرد و خواهان بقای تفاهم ایران با گروه 1+5 شد.
روزنامه «ال پاییس» در گزارشی بدون تعارف می نویسد که خروج (آمریکا) از برجام عواقبی شوم را در پی خواهد داشت؛ نه تنها یک توافق حاصل شده با تلاش بسیار زیاد را به زمین خواهد زد، بلکه باعث هل داده شدن خاورمیانه به سراشیبی هستهای خواهد شد.
در تحلیل وضعیت موجود باتوجه به سفر «امانوئل مکرون» و «آنگلامرکل » که در راه است ؛ می توان گفت که فشارها در سطح حداکثری قرار دارند. ترامپ 12 مه (22 اردیبهشت) را آخرین مهلت تعیین کرده است. این روزها، رئیس جمهوری آمریکا اکنون برای برجام تاریخ انقضا گذاشته و حملات خود را دوبرابر کرده است .
واقعیت حاکم بر واشنگتن این است که «دشمنی ترامپ توسط تندروهایی تغذیه میشود که بتازگی در کاخ سفید لانه کردهاند. پس از برکناری «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه و کناره گیری «هربرت مک مستر» مشاور امنیت ملی، جانشینان آنها مدافعان سرسخت نابودی برجام هستند و باور دارند که این امر به آنها اجازه میدهد با قدرت بیشتری به مذاکرات با «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی برای خلع سلاح کامل هستهای بروند .
«در مقابل فشار آمریکا، اروپا به دفاع از توافق پرداخته است و بیش از 500 نماینده بریتانیایی، آلمانی و فرانسوی از نمایندگان مجلس آمریکا خواسته اند تا که از ترامپ بخواهند توافق را در ازای تحریمهای هدفمند علیه تهران حفظ کند اما این پیشنهاد هنوز جا نیفتاده و زمان، علیه این توافق شروع به حرکت کرده است.
حمله در ماه عسل با مکرون
بی اعتنا به تمام حرفهایی که بیان میشود ، ترامپ پای خود را بر روی پدال گاز گذاشته است. او در میان سفر رسمی «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه از واشنگتن، ترامپ چند لحظهای ماه عسل خود را با مکرون ترک و تیراندازی لفظی خود علیه توافق هستهای را با ایران را شروع کرد.
ترامپ، به رغم پیشنهاد توافقی گسترده تر توسط مکرون، توافق هستهای را «احمقانه»، «مضحک» و «فاجعه بار» قلمداد کرده هشدار داد که اگر تهران برنامه هستهای خود را بار دیگر فعال کند، مشکلی بزرگتر از قبل وجود خواد داشت .
ترامپ برجام را یک توافق بد توصیف و تصریح کرد:« ما میتوانستیم توافقی بهتر با ایران داشته باشیم که منطقی باشد، اما من ماههاست که میگویم این توافق مناسب نیست اما دست کم به ما اجازه داد تا سال 2025 بر فعالیتهای هستهای ایران کنترل داشته باشیم.»
وی با ادعای اینکه« ایران از تروریسم حمایت میکند»، مدعی شد:« فرانسه و ایالات متحده در این خصوص نیز اتفاق نظر دارند که نمیتوان به ایران اجازه داد تا سلاح هستهای بسازد. این کشور باید به حمایت خود از تروریستها در همه جا پایان بدهد. در منطقه خاورمیانه به هرجا که بروید، اثر انگشت ایران را در پشت سر مشکلات میبینید.»
ترامپ افزود: «من امیدوارم از حالا به بعد روی یک توافق جدید با ایران کار کنیم. من فکر میکنم که باید روی چهار موضوع تمرکز داشته باشیم. اول اینکه مانع از هرگونه فعالیت هستهای ایران تا سال 2025 شویم که تاحدودی ذیل برجام حاصل شده است. دومین موضوع این است که اطمینان یابیم در دراز مدت هیچ فعالیت هستهای در ایران وجود ندارد. سوم اینکه بتوانیم به فعالیتهای موشکی ایران در منطقه پایان دهیم و چهارمین مسئله نیز این است که به یک راهحل سیاسی برای مهار ایران در منطقه، یمن، سوریه، عراق و لبنان دست
یابیم.»
رئیسجمهور آمریکا در پاسخ به این سوال که« آیا در نظر دارید در توافق با ایران بمانید»، گفت: «ما درباره این مسئله صحبت خواهیم کرد. مردم نظرات من را درباره این توافق میدانند. این یک توافق بسیار بد است. این توافق هرگز نمیبایست ایجاد میشد. ما میتوانستیم یک توافق بهتر داشته باشیم که منطقی باشد. اما توافق با ایران وحشتناک است. ما 150 میلیارد دلار پرداخت کردیم. ما یک میلیارد و 800 میلیون دلار پول نقد به ایران دادیم. ما بستههای بزرگ پول نقد به ایران دادیم. آن کار دیوانگی و مضحک بود و نمیبایست هرگز اتفاق میافتاد. در هر حال ما درباره این مسئله گفتوگو خواهیم کرد.»
وی در پاسخ به این سوال که «ایرانیها میگویند اگر توافق نقض شود برنامه هستهایشان را از سر میگیرند»، مدعی شد: «برای آنها از سرگیری خیلی راحت نخواهد بود. آنها قرار نیست چیزی را از سر بگیرند و دوباره آغاز کنند. اگر آنها از سر بگیرند، با مشکلات بزرگی روبرو خواهند شد، مشکلاتی بزرگتر از مشکلاتی که تاکنون داشتهاند.»
رئیس جمهور آمریکا تاکید کرد که هنگام امضای برجام باید به مسئله سوریه و یمن نیز توجه میشد.
اولین زمزمه رسمی توافق جدید
ناگفته نماند ترامپ درباره سرنوشت برجام گفت: ‹هیچ کس نمیداند که 12 ما می چه خواهم کرد هر چند که شما آقای رئیس جمهور، (خطاب به مکرون) خوب میدانید. ‹ مکرون هم با یک اشاره چشم، به ترامپ پاسخ داد.
رئیس جمهوری فرانسه که گمان میکرد به دلیل روابط دوستانه با ترامپ میتواند کاخ سفید را نرم کند با پیش دستی خود را به واشنگتن رساند. او که در ابتدا گفته بود « جایگزینی برای برجام وجود ندارد» عصر دیروز به وقت محلی حرفهای جدیدی به زبان آورد. امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه پس از گفت و گو با دونالد ترامپ در نشست خبری کاخ سفید گفت که ترامپ توافق هستهای را یک «توافق بد» میداند و اینکه میتوان با در نظر گرفتن این انتقادات در راستای دستیابی به یک توافق جدید با یکدیگر همکاری کنیم.
وی در ادامه افزود: «که دو طرف گفتوگویی صریح را داشته اند که این گفت و گوها تنها در مورد توافق هستهای نبوده است و در مورد برنامه ی موشکی نیز گفت و گو شده است.»
مکرون تاکید کرد که «برجام در شکل کنونی نباید لغو شود اما میتواند تغییر کند و تکمیل شود.» مکرون خطاب به ترامپ گفت: «ما در ابتدا موضع یکسانی در این باره نداشتیم و آنگونه نیز نیست که به سادگی موضع خود را تغییر دهیم.»
ترس جمهوری خواهان
بحث درباره برجام در جامعه سیاسی آمریکا هم به نقطه اختلاف دیدگاه تبدیل شده است. تارنمای نشریه آمریکایی هیل (The Hill) که عموما اخبار مربوط به رویدادهای کنگره را پوشش میدهد، در گزارشی نوشته است: تهدید رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از توافق هستهای ایران، با مخالفت و نگرانی فزاینده نمایندگان کنگره از جمله نمایندگان هم حزبی ترامپ مواجه شده است.
به نوشته هیل « ترامپ پیامهای ضد و نقیضی را درباره تصمیمی که قرار است روز 12 ماه می (22 اردیبهشت) در باره برجام اتخاذ کند، صادر کرده است.»
منتقدان آمریکایی ترامپ میگویند که صدور پیامها ضد و نقیض ترامپ حاکی از این واقعیت است که او در سردرگمی به سر میبرد و با توجه به فشارهای مضاعف هم پیمانان غربی واشنگتن برای حفظ برجام و همچنین موج فزاینده مخالفتهای داخلی آمریکا با خروج از این توافق بینالمللی، نمیداند چگونه باید از مواضع ضدبرجامی خود عقب نشینی کند.
به نوشته هیل، نمایندگان جمهوری خواه کنگره درباره اقدام ترامپ اختلاف نظر دارند. ‹برخی نگران آن هستند که خروج از توافق یاد شده باعث افزایش سرعت برنامههای هستهای ایران شود. آنها همچنین نگرانند که این اقدام باعث آزرده شدن متحدان اصلی آمریکا شود و مذاکره با کره شمالی درباره توافقی هستهای را برای ترامپ دشوارتر کند» در این میان ، دموکراتها که چشم انتظار فتح کنگره و سنا هستند؛ اقدام ترامپ را مایه ننگ پرستیژ ایالات متحده در جهان میدانند.
توافق جدید با تحریمهای غیربرجامی
ظرف دو هفته اخیر خبرهای ضد و نقیضی از تدارک تحریمهای غیربرجامی برای رضایت ترامپ به تمدید برجام شنیده شده است. حالا متحدان اروپایی امریکا یعنی فرانسه، آلمان و بریتانیا میگویند که بر سر اتخاذ سیاستی که بتواند تحریمهای جدیدی را علیه ایران در رابطه با موشکهای بالستیک تهران اعمال کند، رسیده اند.
تحلیل کلامی و رفتاری رئیس جمهوری فرانسه در کاخ سفید نشان میدهد که پاریس دست به یک عقب نشینی برای دل واشنگتن زده است. واقعیت رفتاری قمارگونه ترامپ این است که واشنگتن تمایل دارد به «توافق مکملی» میان خود با فرانسه و بریتانیا و آلمان برسد، به گونه ای که این توافق مکمل شکل اعلام سیاسی رسمی به خود بگیرند و توانایی غنی سازی ایران را برای همیشه محدود کنند.
ناظران بر این اعتقادند که اروپاییها آماده اعتبار دادن به این «سند» به مثابه «یک توافق» هستند و این سند تا ابتدای ماه مه آینده نهایی خواهد شد، اما در صورتی حاضر به دادن این تعهد هستند که رئیس جمهوری امریکا راضی شود تضمین حقیقی برای ماندن در برجام را بدهد.
اتحادیه اروپایی که در مقابل ترامپ دچار گرگیجه شده بود حالا میخواهد جوری رفتار کند که « نه سیخ بسوزد و نه کباب!» اروپاییها هرچه کنند ، ترامپ از توافق برجام به اندازه نفرت مار از پونه ، بدش میآید. حضور «مایک پمپئو» ، مرد سیا در وزارت خارجه امریکا اتفاقی حاشیه ای است که منجر به احساس تحقیر در سیاستمداران اروپایی خواهد شد.
اروپا قمار با ترامپ را می بازد
خیانت به برجام با ترفند «توافق تکمیلی»
صاحبخبر -