نشست کمیسیون ویژه برجام مجلس با حضور حقوقدانان با محوریت بررسی ابعاد حقوقی و بین‌المللی این توافق برگزار شد.
به گزارش فارس، علیرضا زاکانی در نشست ديروز کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به حضور اساتید و حقوقدانان کشور گفت: از شما می‌خواهیم در موضوع تخصصی حقوق عمومی و حقوق بین‌الملل کمیسیون را یاری کنید تا بتوانیم از لحاظ حقوق عمومی و بین‌الملل قطعنامه را بررسی کنیم. رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام ادامه داد: همچنین عنوان کنید که مجلس از چه ظرفیت‌ها و اصول قانون اساسی می‌تواند برای بهره‌گیری حداکثری از قوانین به دولت در اجرای برجام کمک کند.
وحید احمدی به عنوان رئیس کمیته حقوقی کمیسیون ویژه بررسی برجام چند سوال مطرح کرد و گفت: در سوال اول این موضوع به ذهن مي‌رسد که آیا برجام تعهد‌آور است یا خیر و اگر در بین اساتید کسی بر این باور است که تعهد‌آور و الزام آور نیست دلایل خود را اعلام کند.
نماینده مردم هرسین و کنگاور در مجلس شورای اسلامی افزود: همچنین توضیح دهید گلوگاه‌هاي جدی در بحث برجام از لحاظ حقوق بين‌الملل کدام فرازهاست به این معنا که بدانیم نواقص حقوقی این سند در کجاست تا بتوانیم با در نظر گرفتن آن تصمیم درست را اتخاذ کنیم.

موسوی: در طول مذاكرات طرف مقابل مداوم تهديد مي‌كرد
موسوی یکی از اساتید حقوق بين‌الملل توضیح داد: درخصوص برجام دو گروه مدافع و منتقد وجود دارد مدافعان بر این باورند که در این سند به خوبی نحوه برداشته شدن تحریم‌ها لحاظ شده است و آنها به طور کلی این موضوع را عنوان مي‌کنند اما ما حقوقدان‌ها باید بر‌اساس دلایل و موارد حقوقی از آن دفاع یا به آن انتقاد کنیم.
این حقوقدان با تأکید بر اینکه در حقوق بين‌الملل دو نکته اصلی درخصوص معاهده‌ها وجود دارد گفت: بر این اساس معاهده نباید نابرابر باشد اما در مذاکرات ایران با گروه ۱+۵ یک طرف ایران به تنهایی بود و طرف دیگر ۶ قدرت جهانی وجود داشت بنابراین این مذاکرات نابرابر بود.
وی همچنین ادامه داد: در موضوع دوم تهدیدها مدنظر قرار مي‌گیرد به این معنا که نباید تفاهمی براساس تهدیدها صورت بگیرد که اگر چنین شود براساس کنوانسیون ۱۹۶۹ وین آن معاهده لغو مي‌شود اما در طول مذاکرات شاهد بودیم که طرف مقابل مداوم ما را با گزینه نظامی تهدید مي‌کرد.
موسوی توضیح داد: توصیه مي‌کنم که دولتمردان از این دو نکته برای فرصتی در آینده استفاده کنند تا در صورتی که لازم بود توافق را باطل کنند در معاهده ۱۹۷۵ بین ایران و عراق شاهد بودیم که صدام حسین به این دلیل از ادامه تعهد سر باز زد که تحت فشار بود هر چند که این استدلال به لحاظ حقوق بين‌الملل درست نبود.
این حقوقدان برای بررسی موضوع برجام ۷ سوال پیشنهادی مطرح مي‌کند و ادامه مي‌دهد: باید بررسی شود که آیا برجام از نظر حقوق بين‌الملل معاهده محسوب مي‌شود یا خیر یا صلاح است که نظام تصمیم بگیرد این توافق به تصویب مجلس برسد و همچنین لازم است بدانیم از نگاه حقوق بين‌الملل برجام و قطعنامه شورای امنیت چه اصالت و رابطه‌اي دارند.
وی ادامه داد: برخی اعتقاد دارند که بعضی از بندهای برجام لازم‌الاجرا و تعهدآور است بنابراین باید بررسی کنیم آیا همه برجام تعهدآور است یا بخشی از آن. نکته دیگری که باید مدنظر گرفت مدت اتمام قطعنامه و برجام است چراكه قطعنامه بعد از ۱۰ سال به پایان مي‌رسد اما در برجام مواردی بعد از ۱۰، ۱۵، ۲۵ سال و در برخی موارد تعهد بی‌انتها باقی مي‌ماند. این سوال به وجود مي‌آید که تفاوت اتمام تعهدات در قطعنامه و برجام چه ارتباطی با هم دارند.
به گفته موسوی، لازم است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از لحاظ حقوق بين‌الملل بررسی شود و گفته شود آیا نیاز به تصویب مجلس دارد یا خیر در سوال آخر این حقوقدان نیز مطرح شد مذاکرات و متن برجام مطابق با قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌اي است یا خیر. 

بقایی: ما توانستیم مقابل قدرت‌های جهانی بایستیم
اسماعیل بقایی از حقوقدانان تیم مذاکره‌کننده همچنین عنوان کرد: اینکه آقای موسوی چند پیش فرض را برای بحث برجام در نظر گرفتند مناسب نمی دانم ایشان تأکید دارند که جمهوری اسلامی ایران از موضع ضعف وارد مذاکرات هسته‌اي شدند همچنین تهدید را عامل دیگری برای بر هم زدن برجام پیشنهاد مي‌کنند اما موضوع این است که ما ۳۵ سال است که با تهدید روبرو هستیم و با اراده توانستیم به تنهایی در مقابل تهدیدها بایستیم.
وی با بیان اینکه در طول ۱۲ سال گذشته و به ویژه ۲۲ ماه مذاکرات ایران آگاهانه وارد میدان گفت‌وگو شده است ادامه داد: حضور ایران در مذاکرات این نکته را به جهانیان مخابره کرد که ما توانستیم به تنهایی در مقابل قدرت‌هاي جهانی با اقتدار بایستیم و از منافع ملت کوتاه نیاییم.
سادات میدانی یکی دیگر از اعضای حقوقی تیم مذاکره کننده کشور در پاسخ به تعهدآور بودن برجام گفت: در طول مذاکرات و تنظیم سند روی چند اصول از جمله انعطاف عمل، عدم اعتماد و در نظر گرفتن میزان قدرت طرف مقابل براساس قوانین داخلی و مورد نظر قرار گرفت تا در نهایت سندی تنظیم شد که براساس اراده‌هاي سیاسی الزام آور باشد.
وی ادامه داد: در سند برجام توازن و انعطاف درخصوص تعهدات دو طرف در نظر گرفته شد تا به نوعی در فضای آزادی عمل سیاسی تنظیم شود. باید توجه داشت که حقوق داخلی متفاوت از حقوق بين‌الملل است شاید در مواردی بتوان براساس حقوق بين‌الملل کشوری را متعهد کرد اما از لحاظ حقوق داخلی آن دولت نتواند تعهدات خود را اجرایی کند.
این حقوقدان اظهار داشت: در سند برجام از واژه‌هایی استفاده شد که براساس حقوق سیاسی و نرم باشد تقریبا ماه مارس بود که طرفین تشخیص دادند که از الزامات حقوقی به سمت حقوق سیاسی حرکت کنند و از مفاهیم سیاسی به جای مفاهیم حقوق بين‌الملل استفاده شود این کار باعث مي‌شود انعطاف عمل و آزادی عمل سیاسی در آینده برای طرفین ایجاد شود.

طبیب‌زاده: قطعنامه شورای امنیت الزام‌آور بودن برجام را تایید می‌کند
طبیب‌زاده حقوقدان دیگر حاضر در جلسه با بیان اینکه دو نکته معاهده‌ها را تعهد‌آور و الزام‌آور مي‌کند ادامه داد: اگر بگوییم برجام الزام‌آور نیست چطور مي‌توانیم از آثار درازمدتی که بعد از روز اجرا ایجاد مي‌شود چشم‌پوشی کرد همچنین قطعنامه ضمیمه شورای امنیت سازمان ملل نیز موضوعی است که الزام‌آور بودن برجام را تأیید مي‌کند.
وی ادامه داد: اگر الزام آور نیست پس چطور ذیل فصل ۷ است اگر ذیل فصل ۷ نیست پس چطور این موضوع در برجام ضمیمه شده است اینگونه معاهده‌ها حرف و حدیث بسیاری دارد و به اسم سند دو‌وجهی از آن یاد مي‌شود چراكه هم برجام وجود دارد و هم قطعنامه و نمی‌توان هر دو را به تنهایی مورد بررسی قرار داد.

رایزنی برجامی‌ها برای حضور رؤسای قوای مجریه و قضائیه
در همين حال سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام از رایزنی این کمیسیون برای حضور رؤسای قوای مجریه و قضائیه در این کمیسیون خبر داد.
سیدحسین نقوی‌حسینی گفت: کمیسیون ویژه بررسی برجام برای حضور حجت‌الاسلام روحانی رئیس‌جمهور و آیت‌الله آملی‌لاریجانی رئیس دستگاه قضا، برای بررسی جمع‌بندی مذاکرات وین در این کمیسیون آمادگی کامل دارد.
وی به اظهار تمایل رئیس مجلس برای حضور در یکی از جلسات کمیسیون ویژه بررسی برجام اشاره کرد و افزود: آقای لاریجانی برای حضور در یکی از جلسات این کمیسیون ابراز تمایل کرده که بر این اساس برنامه‌ریزی‌هايی برای حضور وی در کمیسیون در حال انجام است، اما زمان دقیق آن هنوز مشخص نیست.
سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام همچنین، تأکید کرد: گزارش این کمیسیون پیرامون ابعاد مختلف برجام پس از استماع نظرات کارشناسان حقوقی تهیه و به هیئت‌رئیسه مجلس تقدیم می‌شود.

«آمانو» به کمیسیون برجام مي‌رود
از سوي ديگر مدیر‌کل آژانس بين‌المللی انرژی اتمی امروز در کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی حضور خواهد یافت.
در‌پی درخواست رسمی علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی جهت حضور یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بين‌المللی انرژی اتمی در این کمیسیون در جریان سفر قریب‌الوقوعش به تهران، وزارت امور خارجه پاسخ نامه رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام را ارسال کرد. بر‌اساس این جوابیه، امروز آمانو به همراه پنج نفر از مقامات آژانس برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان مجلس ساعت ۱۴ در کمیسیون حضور خواهد یافت. حسن قشقاوی معاون پارلمانی وزارت خارجه و رضا نجفی نماینده ایران در آژانس بين‌المللی انرژی اتمی، آمانو را همراهی خواهند کرد.

برجام در کمیسیون آموزش بررسی می‌شود
همچنين برنامه جامع اقدام مشترک ارجاعی از هیئت رئیسه مجلس در جلسات این هفته کمیسیون آموزش بررسی می‌شود. قرار است با حضور مسئولان سازمان انرژی اتمی بخش‌های تحقیق و توسعه برجام با حضور اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مورد بحث و بررسی قرار گیرد. تبادل اخبار و پیگیری مسائل آموزش عالی از دیگر برنامه‌های کمیسیون آموزش در هفته جاری است.