به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ هر روز، روند تقویت روابط آمریکا و پاکستان سرعت بیشتری می‌گیرد که این موضوع به عوامل متعددی بازمی‌گردد؛ مهم‌ترین آنها افزایش تنش بین واشنگتن و دهلی نو است، چه به دلیل پرونده تعرفه‌های گمرکی، چه به دلیل نقش آمریکا-ترامپ توسط هند در تلاش برای رسیدن به توافق آتش‌بس با پاکستان، و حتی به دلیل تمایل اسلام‌آباد برای احیای دوره جدیدی از همکاری با واشنگتن در حوزه‌های مختلف از جمله مبارزه با تروریسم می‌باشد. 

براساس گزارش شبکه الجزیره در این چارچوب، می‌توان درک کرد که چرا اخیراً صحبت از قصد دولت پاکستان، با فشار عاصم منیر فرمانده ارتش این کشور برای ارائه تسهیلات به شرکت‌های آمریکایی جهت توسعه و بهره‌برداری از یک بندر عمیق در شهر باسنی در استان بلوچستان، مشرف به دریای عرب، مطرح شده است، با وجود چالش‌های قابل توجهی که بر سر اجرای این برنامه سرمایه‌گذاری وجود دارد.

انگیزه‌های پاکستان: دیپلماسی ارزهای دیجیتال

مجله «فارین پالیسی» درباره انگیزه‌های پاکستان از این معامله سرمایه‌گذاری احتمالی، که هنوز به طور رسمی تأیید نشده است، نوشت: پیشنهاد سرمایه‌گذاری در بندر باسنی، که به عنوان مقصدی برای صید ماهی شناخته می‌شود، نشان‌دهنده شیوه تفکر راهبردی حاکم بر پاکستان در حال حاضر است. این پیشنهاد در صورت تأیید، تمایل پاکستان برای متوازن کردن روابط خود با چین و ایالات متحده آمریکا را نشان می‌دهد، پس از آنکه پاسکتان در سال‌های گذشته به‌ویژه پس از دوره نخست دونالد ترامپ و نزدیکی آمریکا به هند به هزینه متحد سنتی خود در جنگ علیه تروریسم به لحاظ نظامی و اقتصادی به چین نزدیک‌تر بود.

این مجله اضافه می‌کند که این معامله شبیه مانوری پاکستانی برای دادن نقش به ایالات متحده آمریکا در حفظ امنیت ایالت بلوچستان که از نظر منابع غنی و از نظر خشونت‌خیزی بیشترین شدت را دارد است. گروه‌های مسلح افراطی و جدایی‌طلب مانند «تحریک طالبان پاکستان» و «ارتش آزادی بلوچستان» در ایالت بلوچستان فعالیت می‌کنند که اخیراً توسط واشنگتن در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار گرفته‌اند.

منابع دیپلماتیک در واشنگتن و اسلام‌آباد این رویکرد جدید پاکستان را در چارچوب آنچه رابطه دوستانه بین عاصم منیر فرمانده ارتش پاکستان و رئیس‌جمهور آمریکا می‌نامند، طبقه‌بندی می‌کنند؛ به ویژه پس از آنکه منیر میانجیگری ترامپ برای توقف رویارویی نظامی هند و پاکستان در ماه مه گذشته را تأیید کرد و در ژوئن گذشته در کاخ سفید با استقبال گرم روبه‌رو شد.

به عنوان نشانه‌ای از تلاش فرماندهان پاکستانی برای جلب ترامپ با منطق مورد علاقه او در معاملات، روزنامه «فایننشال تایمز» از قول مشاوران نزدیک به منیر نوشت که پیشنهاد معامله درباره بندر باسنی بر اساس ایده‌های مختلفی است که مقامات پاکستانی به صورت علنی و پنهانی ارائه کرده‌اند. از جمله این ایده‌ها، حفظ شتاب رابطه با دولت آمریکا از جمله همکاری در مقابله با گروه‌های افراطی مانند داعش خراسان، حمایت از طرح او در خصوص صلح در غزه و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه معادن حیاتی برای شرکت‌های آمریکایی است. 

این روزنامه همچنین فاش کرد که پاکستان از این طریق نوعی دیپلماسی ارزهای دیجیتال را به کار گرفته است، به ویژه با نقش بلال بن ثاقب وزیر ارزهای دیجیتال و زنجیره تأمین که پشت صحنه تلاش می‌کرد تا به حلقه نزدیک ترامپ نزدیک شود و فرصت‌های ایجاد شراکت استراتژیک و سرمایه‌گذاری بین آمریکا و پاکستان در بخش معدن پاکستان که عمدتاً سرمایه‌گذاری نشده، فراهم شود، به ویژه در مناطق غربی پاکستان که سهم آن از تولید ناخالص داخلی این کشور کمتر از ۳ درصد است.

او با مقامات آمریکایی در واشنگتن، مشاوران ترامپ و اعضای خانواده او دیدار کرده تا به توافق‌نامه اعلام نیت بین شرکت «World Liberty Financial»، شرکت فعال در زمینه ارزهای دیجیتال و متعلق به افراد نزدیک به ترامپ، از جمله زاک ویتکوف (فرزند نماینده آمریکا، استیو ویتکوف)، و «شورای ارزهای دیجیتال پاکستان» دست یابد. همچنین شرکت «USS Metals» در میزوری، یادداشت تفاهمی با شاخه مهندسی نظامی پاکستان برای ایجاد پروژه‌هایی از جمله پالایشگاه نفت و سرمایه‌گذاری در بنادر و ارتباط آنها با معادن مواد معدنی حیاتی برای صنایع فناوری امضا کرده است.

چین و ایران چه می‌شوند؟

برخلاف تصورات قبلی که احتمالاً روابط آمریکا-پاکستان با بازگشت ترامپ به کاخ سفید بدتر می‌شد، به دلیل اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه اسلام‌آباد فقط دروغ و فریب به آمریکا ارائه می‌دهد و پاکستان را دشمن آمریکا و وابسته به چین می‌داند، اوضاع مسیر مثبت غیرمنتظره‌ای به خود گرفته است.

این تغییر رویکرد در ستایش دولت شهباز شریف و تثبیت تعرفه صادرات پاکستان به آمریکا در ۱۹ درصد (در مقابل هند که به ۵۰ درصد رسید) مشهود است. تحلیلگران غربی این تحول را توانایی پاکستان در تعامل با یک رئیس جمهور غیرسنتی مانند ترامپ به ویژه در جریان جنگ با هند و پس از آن، همراه با کارزار روابط عمومی تحت هدایت ژنرال‌های ارشد پاکستانی می‌دانند.

عامل امنیتی نیز نقش مهمی دارد، به ویژه با دستگیری یکی از اعضای داعش خراسان توسط سازمان اطلاعات پاکستان در مارس گذشته، که متهم به انجام یک عملیات انفجاری در کابل در سال ۲۰۲۱ بود و نزدیک به ۲۰۰ نفر، از جمله ۱۳ سرباز آمریکایی در این عملیات، کشته شدند و این عضو داعش توسط پاکستان به مقامات آمریکا تحویل داده شد.

در نهایت، پیشنهاد کلیدی منیر به ترامپ این است که پاکستان بتواند به عنوان کانال دیپلماتیک پشتیبان، میان آمریکا و رقبای بین‌المللی آن مانند چین و ایران نقش واسطه‌ای ایفا کند که مشابه استراتژی دهه ۱۹۷۰ اسلام‌آباد است، زمانی که کمک کرد ریچارد نیکسون به چین نزدیک شود. به گفته محققان، آمریکا منیر را شخصیتی می‌بیند که قادر است نقش استراتژیک مفیدی با توجه به روابط باز پاکستان با همه، از جمله روسیه، چین، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و ایران ایفا کند. 

با این حال، چالش‌هایی بر سر راه نزدیکی آمریکا-پاکستان وجود دارد. نخست، دشواری موافقت واشنگتن با سرمایه‌گذاری در منطقه پرخطر بلوچستان؛ دوم، نارضایتی احتمالی از توسعه بندر باسنی، که دسترسی آمریکا به معادن حیاتی پاکستان را تسهیل می‌کند و حضور آن در آسیای میانه و دریای عرب را افزایش می‌دهد، زیرا این بندر ۱۶۰ کیلومتر از مرز ایران و حدود ۱۱۰ کیلومتر از بندر گوادر، که توسط چین در طرح یک کمربند، یک راه سرمایه‌گذاری شده، فاصله دارد. علاوه بر این، عامل شخصی و سیاسی ترامپ، یعنی غیرقابل پیش‌بینی بودن رفتار رئیس جمهور آمریکا، که معمولاً بر متحدان خود، از جمله نخست وزیر هند، نارندرا مودی، تأثیر می‌گذارد، هم مطرح است.

..............................

پایان پیام/ ۲۶۸