رپورتاژ آگهی
رباتیک از داستانهای علمی تخیلی به واقعیت تبدیل شده است. ماشینهایی که زمانی فقط در رمانها یا فیلمها ظاهر میشدند، اکنون در کارخانهها کار میکنند، بستهها را تحویل میدهند، به جراحان کمک میکنند و حتی مریخ را کاوش میکنند. رباتیک دیگر یک رشته تخصصی نیست – بلکه سنگ بنای انقلاب صنعتی چهارم است. مهندس رباتیک دیگر بایست کار با انواع ربات صنعتی و قطعات یدکی ربات صنعتی را بلد باشد.
پیشبینی میشود که بازار رباتیک در سطح جهانی طی دهه آینده به صدها میلیارد دلار برسد. در ایران، این بخش به طور فزایندهای برای رشد اقتصادی، بهرهوری و استراتژی ملی اهمیت پیدا میکند.
با این حال، ما هنوز در مراحل اولیه هستیم. با همگرایی رباتیک با هوش مصنوعی (AI)، یادگیری ماشین، محاسبات لبه، مواد پیشرفته و بیوتکنولوژی، مشاغل کاملاً جدیدی ظاهر خواهند شد. بسیاری از تأثیرگذارترین مشاغل رباتیک آینده هنوز وجود ندارند.
۱. چرا رباتیک مشاغلی را ایجاد خواهد کرد که هنوز وجود ندارند؟
۱.۱ پیشرفتهای سریع فناوری
رباتیک به لطف پیشرفتهای چشمگیر در هوش مصنوعی، پردازش زبان طبیعی و بینایی کامپیوتر در حال پیشرفت است. ماشینها اکنون قادر به سازگاری با محیط خود، تشخیص اشیاء و حتی درک دستورات صوتی هستند.
۱.۲ همگرایی با سایر رشتهها
رباتیک دیگر منزوی نیست. با موارد زیر همپوشانی دارد:
- بیوتکنولوژی : پروتزها و اسکلتهای بیرونی که تحرک را بازیابی میکنند.
- علم مواد : رباتیک نرم که از مواد انعطافپذیر برای تقلید از موجودات زنده استفاده میکند.
- محاسبات کوانتومی : امکان بهینهسازی الگوریتمهای کنترل و یادگیری سریعتر
- محاسبات ابری و لبهای : اتصال رباتها به هوش توزیعشده برای پاسخهای بلادرنگ. در این تقاطعها، نقشهای کاملاً جدیدی ظهور خواهند کرد که نیازمند تخصص ترکیبی هستند.
۱.۳ تغییرات جمعیتی و تقاضای مراقبتهای بهداشت
جمعیت رو به پیری به راهکارهای جدید مراقبتهای بهداشتی نیاز دارد. رباتیک از سالمندان در خانه حمایت خواهد کرد، لوازم بیمارستان را به صورت خودکار تحویل میدهد و در جراحیها کمک خواهد کرد.
۱.۴ صنعت ۴.۰ و تولید هوشمند
تولید به طور فزایندهای خودکار میشود و رباتیک در هسته آن قرار دارد. اما با تکامل کارخانهها به سیستمهای هوشمند و متصل، مشاغل از مونتاژ دستی به طراحی، نظارت و بهینهسازی ناوگان رباتیک تغییر خواهند کرد.
۲. مشاغل رباتیک آینده که هنوز وجود ندارند
در اینجا ده نقش رباتیک آیندهنگر که احتمالاً طی 10 تا 20 سال آینده پدیدار خواهند شد، آورده شده است:
۲.۱ طراح تعامل انسان و ربات
همزمان با تبدیل شدن رباتها به همکار، مراقب و همراه، متخصصان سیستمهای تعاملی شهودی طراحی خواهند کرد. این متخصصان تضمین میکنند که رباتها به طور طبیعی ارتباط برقرار کنند، نشانههای اجتماعی را تشخیص دهند و به راحتی در کنار افراد در بیمارستانها، دفاتر و خانهها کار کنند.
۲.۲ مهندس بیورباتیک
تلفیق رباتیک و زیستشناسی، نقشهایی را برای مهندسانی ایجاد خواهد کرد که پروتزها، ایمپلنتها و دستگاههایی را که مستقیماً توسط سیگنالهای عصبی کنترل میشوند، میسازند. مهندسان بیو رباتیک به افراد معلول کمک میکنند تا توانایی حرکتی خود را بازیابند و فناوریهای کمکی نسل بعدی را طراحی کنند.

۲.۳ هماهنگکننده رباتیک گروهی
ناوگان رباتهای خودران – چه پهپادهایی که بستهها را تحویل میدهند، چه رباتهای کشاورزی که محصولات را میکارند و چه رباتهای انبار که تدارکات را مدیریت میکنند و چه ربات های پالتایزر نیاز به هماهنگی دارند. هماهنگکنندهها الگوریتمها و سیستمهای کنترلی را طراحی خواهند کرد که به دستهها اجازه میدهد با خیال راحت و کارآمد عمل کنند.
۲.۴ مسئول اخلاق رباتیک
با ورود رباتها به جامعه، ماموران اخلاق تضمین میکنند که استقرار رباتها به حقوق بشر، ایمنی و ارزشهای فرهنگی احترام میگذارد.
۲.۵ متخصص امنیت سایبری سیستمهای رباتیک
با شبکهای شدن رباتها، آنها در برابر حملات سایبری آسیبپذیر میشوند. متخصصان امنیت سایبری از رباتها در برابر تهدیدات دفاع میکنند، از دادهها محافظت میکنند و انعطافپذیری را در محیطهای حیاتی مانند مراقبتهای بهداشتی یا دفاعی تضمین میکنند.
۲.۶ طراح رباتیک نرم
رباتیک نرم از مواد انعطافپذیر و تطبیقپذیر برای ساخت ماشینهایی با قابلیت حرکات ملایم استفاده میکند. طراحان در این نقش، رباتهایی را برای جابجایی بافتهای بیولوژیکی ظریف در جراحی یا کار با اشیاء شکننده در تولید توسعه خواهند داد.
۲.۷ مهندس رباتیک خودروهای خودران
متخصصان، رباتیک را در خودروهای خودران، پهپادها و کشتیهای خودران ادغام خواهند کرد. این نقشها بر ناوبری، اجتناب از موانع و چارچوبهای ایمنی برای رباتیک حمل و نقل تمرکز خواهند داشت.
۲.۸ مربی دادههای رباتیک
همانطور که هوش مصنوعی به داده نیاز دارد، رباتها نیز به تجربه نیاز دارند. مربیان، مجموعه دادهها را گردآوری میکنند، شبیهسازیها را اجرا میکنند و پروتکلهای آموزشی را طراحی میکنند تا به رباتها رفتار ایمن و مؤثر را آموزش دهند.
۲.۹ متخصص رباتیک واکنش در برابر بلایا
رباتهایی که قادر به ورود به محیطهای خطرناک – مانند ساختمانهای فروریخته، سایتهای هستهای یا مناطق آتشسوزی جنگلی – هستند، به متخصصانی برای طراحی، استقرار و هماهنگی نیاز دارند.
۲.۱۰ مهندس رباتیک فضایی
اکتشافات فضایی و ساخت و ساز در خارج از کره زمین به شدت به رباتها متکی خواهد بود.
۳. چگونه نقشهای رباتیک امروزی تکامل خواهند یافت
۳.۱ مهندس رباتیک → معمار اکوسیستم رباتیک
مهندسان رباتیک امروزی اغلب روی ماشینهای منفرد کار میکنند. در آینده، آنها اکوسیستمهای کاملی را طراحی خواهند کرد که در آنها رباتها، هوش مصنوعی و دستگاههای اینترنت اشیا در صنایع مختلف با هم کار میکنند.
۳.۲ تکنسین اتوماسیون → استراتژیست تعمیر و نگهداری رباتیک
تکنسینها از تعمیر سختافزار به نظارت بر سیستمهای تعمیر و نگهداری پیشبینیکننده که از دوقلوهای دیجیتال و تجزیه و تحلیل هوش مصنوعی برای پیشبینی خطاها استفاده میکنند، روی خواهند آورد.
۳.۳ مهندس هوش مصنوعی → متخصص رباتیک شناختی
مهندسان هوش مصنوعی، استدلال و تصمیمگیری تطبیقی را در رباتها تعبیه خواهند کرد و به آنها استقلال بیشتری خواهند داد.
۳.۴ مهندس مکانیک → توسعهدهنده رباتیک نرم
مهندسان مکانیک به سمت طراحی ماشینهای الهام گرفته از طبیعت که از ساختارها و مواد انعطافپذیر استفاده میکنند، روی خواهند آورد.
۳.۵ طراح صنعتی → طراح رباتیک انسان محور
طراحان صنعتی رباتهایی خواهند ساخت که ارگونومیک، از نظر اجتماعی قابل قبول و برای استفاده در محیطهای روزمره ایمن باشند.
۳.۶ تحلیلگر امنیت سایبری → تحلیلگر تهدید رباتیک
تحلیلگران امنیتی مهارتهای خود را برای تمرکز بر روی ماشینهای خودران، جلوگیری از تداخل مخرب و سرقت دادهها، تطبیق خواهند داد.
۳.۷ مدیر عملیات → استراتژیست استقرار رباتیک
مدیران از نظارت بر تیمهای انسانی به سمت هماهنگی همکاری انسان و ربات حرکت خواهند کرد و رباتیک را در سراسر عملیات گسترش خواهند داد.

5. آماده شدن برای مشاغل رباتیکی که هنوز وجود ندارند
۵.۱ ایجاد مهارتهای بین رشتهای
نقشهای آینده رباتیک نیازمند ترکیبی از علوم کامپیوتر، مهندسی، هوش مصنوعی، طراحی انسانمحور و اخلاق خواهد بود. متخصصانی که بتوانند این مهارتها را با هم ترکیب کنند، برجسته خواهند شد.
۵.۲ کسب تجربه عملی
پروژههای عملی، مسابقات رباتیک و مشارکتهای متنباز، راههای بسیار خوبی برای نشان دادن توانایی هستند. کارفرمایان به طور فزایندهای به مهارتهای قابل اثبات بیش از تئوری صرف اهمیت میدهند.
۵.۳ تسلط بر ابزارهای نوظهور
آشنایی با پلتفرمهایی مانند سیستم عامل ربات، چارچوبهای یادگیری تقویتی و محیطهای شبیهسازی ضروری خواهد بود.
۵.۴ تمرکز بر اخلاق و اعتماد
متخصصان باید رباتهایی طراحی کنند که ایمن، اخلاقی و مورد اعتماد جامعه باشند. آموزش در اخلاق، روانشناسی و عوامل انسانی به اندازه مهارتهای فنی مهم خواهد بود.
۵.۵ تأکید بر پایداری
رباتیک پایدار – استفاده از مواد قابل بازیافت، طراحی سیستمهای با بهرهوری انرژی بالا و کاهش اثرات زیستمحیطی – در اولویت قرار خواهد گرفت.
انتهای پیام