به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ برخی از شارحان نهج‌البلاغه، نامه ۲۱ را بخشی از نامه امام علی(ع) به «زیاد بن ابیه» می‌دانند که سید رضی، گزیده آن نامه را به‌صورت نامه ۲۰ و نامه ۲۱ نقل کرده است.
متن کامل این نامه پیش از سید رضی در کتاب «انساب‌الاشراف» مرحوم بلاذری نقل شده است، همچنین «ابن ابی‌الحدید» در شرح خود، متن این نامه را با تفاوت‌هایی در عبارت به‌صورت کامل نقل کرده است که به نظر می‌رسد از منبعی غیر از نهج‌البلاغه نقل شده باشد.
به هر حال باید گفت که هم‌اکنون تنها در کتاب «انساب‌الاشراف» این روایت نقل شده است و منابع دیگری که این روایت را از امام علی (ع) نقل کرده‌اند، هم‌اکنون در دسترس ما نیستند. در منابع پس از سید رضی نیز کتاب «غررالحکم» و «بحارالانوار» این روایت را از کتاب شریف نهج‌البلاغه نقل کرده‌اند.
در عبارت انتخاب‌شده از خطبه امام علی (ع) که در نهج‌البلاغه از ایشان نقل شده است، آمده است:
«فَدَعِ الْإِسْرَافَ مُقْتَصِداً، وَاذْکُرْ فِی الْیَوْمِ غَداً، وَأَمْسِکْ مِنَ الْمَالِ بِقَدْرِ ضَرُورَتِکَ، وَقَدِّمِ الْفَضْلَ لِیَوْمِ حَاجَتِکَ. أَتَرْجُو أَنْ یُعْطِیَکَ اللّهُ أَجْرَ الْمُتَوَاضِعِینَ وَأَنْتَ عِنْدَهُ مِنَ الْمُتَکَبِّرِینَ! وَتَطْمَعُ ـ وَأَنْتَ مُتَمَرِّغٌ فِی النَّعِیمِ؛ تَمْنَعُهُ الضَّعِیفَ وَالْأَرْمَلَةَ ـ أَنْ یُوجِبَ لَکَ ثَوَابَ الْمُتَصَدِّقِینَ؟ وَإِنَّمَا الْمَرْءُ مَجْزِیٌّ بِمَا أَسْلَفَ وَقَادِمٌ عَلَی مَا قَدَّمَ، وَالسَّلامُ. اسراف را کنار بگذار و میانه‌روی را پیشه کن و از امروز به فکر فردا باش و از اموال دنیا به مقدار ضرورت برای خود نگاه دار و اضافه بر آن را برای روز نیازت از پیش بفرست، آیا تو امید داری که خداوند پاداش متواضعان را به تو دهد در حالی که نزد او از متکبران باشی؟ تو طمع داری که خداوند ثواب انفاق‌کنندگان را برای تو قرار دهد در صورتی که در زندگی پرنعمت و ناز قرار داری و مستمندان و بیوه‌زنان را از آن بازمی‌داری و (بدان که) انسان تنها به آنچه از پیش فرستاده جزا داده می‌شود و بر آنچه قبلاً برای خود ذخیره کرده وارد می‌گردد؛ والسلام.»
توصیه‌های حضرت در این نامه را می‌توان در چند بخش خلاصه کرد: توجه به میانه‌روی در اقتصاد و عدم اسراف در هر آنچه مورد نیاز حیات مادی انسان است. در زندگی دنیایی، نه آن‌چنان باید اسراف کرد که انسان فراتر از شأن و شخصیت و دارایی خویش، خرج کند و نه آن‌چنان باید با خساست زندگی کند که مخالف شأن او باشد، به عبارت دیگر نباید در استفاده از دنیا افراط کند و نه راه تفریط را طی کند و همان‌گونه که امام (ع) فرموده‌اند: باید میانه‌روی داشته باشد.
حضرت در عبارت بعدی با بیان «وَاذْکُرْ فِی الْیَوْمِ غَداً، وَأَمْسِکْ مِنَ الْمَالِ بِقَدْرِ ضَرُورَتِکَ، وَقَدِّمِ الْفَضْلَ لِیَوْمِ حَاجَتِکَ»، امروز فردای خود را به یاد آور و از مال خود به قدر ضرورت استفاده کن و زیادی آن را برای روزی بفرست که به آن احتیاج داری»، قیامت و توجه به آخرت را یادآور می‌شود و در عین حال تأکید می‌کنند که در میانه‌روی، نباید آن‌چنان در رفع نیازهای ضروری در حیات مادی، دچار مشکل و سختی شده یا نیاز به دیگری برای رفع این حوائج پیدا کند. همان‌گونه که نباید بیش از اندازه، عمر و سرمایه زندگی خویش را صرف کسب اموال دنیایی کند و به بیان دیگر تبدیل به «جمع‌کننده اموال برای وراث» بشود.
توصیه به تواضع با دیگران و تأکید بر انفاق و بخشش اموال نیز از دیگر توصیه‌هایی است که امام علی (ع) در این نامه خطاب به همگان دارند.
سید علی اصغر حسینی/ ابنا
................
پایان پیام