به گزارش اقتصادنیوز به نقل از روزنامه همشهری، برق خانه‌های تهران چند ساعت در روز قطع می‌شود، اما در شهرک‌های صنعتی اطراف پایتخت، قطع برق کامل است؛ کارگاه‌هایی که همه دستگاه‌هایشان با برق کار می‌کند، 2روز در هفته از صبح تا شب برق ندارند و کار در آنجا تعطیل است.

به هم خوردن کسب‌وکار شهرک‌های صنعتی از ابتدای امسال شدت گرفت؛ اول مشکلات اقتصادی سال جدید، بعد اخراج کارگران اتباع غیرمجاز، بعد جنگ 12روزه و حالا قطعی برق. وقتی کار کلا تعطیل شود، نیازی به کارگر نیست؛ چه ایرانی و چه افغانستانی.

دوشنبه و پنجشنبه برق نداریم

شهرک صنعتی چهاردانگه در حوالی جاده ساوه، دوشنبه‌ها و پنجشنبه‌ها برق ندارد. ساعت قطعی برق از 8صبح تا 8عصر و گاهی تا 12شب است. قبلا قطعی برق 3روز در هفته بود. ردیف دکل‌های بزرگ انتقال برق از کنار شهرک می‌گذرد. اول و آخر شهرک بیشتر صنایع چوب و میانه آن صنایع فلزی مانند تراشکاری است. اطراف خیابان ماهر و میدان مرکزی شهرک که درختان زیادی دارد، می‌شود چند سوپرمارکت و بنگاه‌ املاک پیدا کرد. در میانه هفته، شهرک زیر آفتاب داغ تابستان، نیمه‌تعطیل است، اما چند نفر در کارگاه‌هایشان را باز کرده‌اند.

روز‌های کاری عوض شده‌اند

تعداد کارگرهای افغانستانی غیرمجاز بعد از طرح اخراج اتباع خیلی کمتر شده‌ است. کارگر‌های ایرانی دستمزد بیشتری می‌خواهند و روی مخارج تولید تأثیر گذاشته‌اند. دستمزد نیروی کار در اینجا بسته به تخصص بین 20تا 40میلیون تومان است. صاحبان کارگاه‌های کوچک تلاش می‌کنند خودشان را با این شرایط تطبیق دهند. با چند نفر از اهالی شهرک صحبت می‌کنیم. مهدی که یک کارگاه تراشکاری اجاره‌ای دارد، می‌‌گوید: «روز‌های کاری را عوض کرده‌ایم. جمعه سرکار می‌آییم و پنجشنبه تعطیل هستیم. عذر چند کارگر را هم خواستیم؛ چون به اندازه قبل سفارش نداریم.» کارگاهی که 8نیروی کاری و هفته‌ای 15سفارش داشته، الان با 3نیرو و هفته‌ای 5سفارش به‌کار ادامه می‌دهد. یک راه‌حل، خریدن موتور برق است. موتوربرقی که انرژی موردنیاز یک مغازه یا کارگاه کوچک را تامین کند بین 80تا 130میلیون تومان قیمت دارد. پیمان که مغازه فروش رنگ و مواد شیمیایی دارد، می‌گوید: «موتور‌ برق با بنزین کار می‌کند. بنزین را با دبه 20لیتری از پمپ بنزین می‌گیریم، ولی مثل خودرو‌های دوگانه‌سوز می‌شود آنها را سفارشی کرد که با گاز شهری هم کار کنند.» 

دردسرهای سهند 

شهرک صنفی سهند در کنار جاده روستای جعفرآباد‌جنگل است. در هر ردیف این شهرک تازه‌ساز با خیابان‌های پهن، 6سوله قرار گرفته است. وارد یکی از واحد‌های قطعه‌ساز خودرو می‌شویم. این سوله 35کارگر دارد که با دستگاه‌های صنعتی مثل پرس 250تن و 450تن، دستگاه برش سی‌ان‌سی، جوش آرگون و... کار می‌کنند. چطور امروز که برق نیست دستگاه‌ها در حال کار هستند؟ 

رئوف، صاحب این سوله‌ می‌گوید: «چند سال قبل یک ژنراتور برق بزرگ خریدم که با استفاده از موتور گازوئیلی کامیون ولوو کار می‌کند و 250آمپر قدرت دارد. مصرف کارخانه من 120آمپر است. وقتی برق می‌رود به سوله‌های اطراف هم برق می‌رسانیم و به‌صورت گروهی از یک ژنراتور استفاده می‌کنیم.» موتور‌برق‌های سنگین‌ 3فاز قیمت زیادی دارند و سوخت گازوئیل و مراقبت و نگهداری موتور برق هم هزینه‌بر است. برای استفاده از آنها باید سیم‌کشی جدید و دستگاه «استابلایزر» نصب شود. هرقدر که بیشتر به موتور فشار بیاید، گازوئیل بیشتری مصرف می‌کند. صاحب سوله با اشاره به موضوع کارگران اتباع غیرمجاز می‌گوید: «خیلی از کارفرما‌ها کاری به ایرانی یا افغانستانی بودن کارگران ندارند و فقط می‌خواهند که کارگر ماهر و دلسوز داشته باشند که کار را درست انجام دهد.» معدود افغانستانی‌هایی که در شهرک تردد می‌کنند «مجاز» هستند و گذرنامه دارند. از یکی از کارگران ایرانی شهرک سهند درباره درآمد و حضور افغانستانی‌ها می‌پرسیم. می‌گوید: «کارخانه‌دار‌هایی که از کارگران افغانستانی استفاده می‌کنند، آنها را پنهان می‌کنند. بعضی‌هایشان چند‌ ماه است که از کارخانه بیرون نیامده‌اند تا گیر نیفتند.» محمد این را هم می‌گوید که 24میلیون تومان در‌ ماه حقوق می‌گیرد، اما اخراج افغانستانی‌ها باعث بهتر شدن شرایط اشتغال نشده؛ چون قطعی برق و اتفاقات دیگر آنقدر کارخانه‌ها را تعطیل کرده که اصلا «کار» وجود ندارد.

آماری از بیکاری ناشی از قطعی برق نداریم

احسان سهرابی، فعال کارگری: داده‌های دقیقی از میزان اشتغال و بیکاری کارگران بر اثر قطعی برق صنایع نداریم. این آمار‌ها را باید مرکز آمار ایران یا بانک مرکزی ارائه دهند، می‌دانیم که قطعا تابستان امسال در شهرک‌های صنعتی تعدیل کارگران اتفاق افتاده است، ولی داده‌های صحیح نداریم که بتوانیم برنامه‌ریزی کنیم. وقتی کارفرما‌ها بهاری داشتند کارگران سهمی نبردند، چه برسد به الان که فصل خزان کارفرما رسیده است. زمانی که تولید روی روال بود کارفرما‌ها در جلسات می‌گفتند که با یک‌سوم ظرفیت در حال کار هستند؛ دلیل آن هم ورود بی‌رویه کالا‌های چینی اعلام می‌شد. حالا کارفرما چشم‌انداز درآمد خود را ارزیابی می‌کند و می‌بیند که با این قطعی برق توجیه اقتصادی ندارد. پس برای حفاظت از سرمایه خود در گام اول نیروی انسانی را اخراج می‌کند. ما 11هزار تشکل کارگری داریم که در وزارت کار ثبت شده است، اما این تشکل‌ها سامانه‌ای ندارند که اطلاعات اشتغال و بیکاری را به نمایندگان خود بدهند تا اعضای کانون شورای اسلامی کار یا مجمع نمایندگان کارگری استان در جلسات استانی یا ملی مطرح کنند و دنبال چاره‌جویی باشند.