رپورتاژ آگهی
اگر وبسایت شما در صفحه اول نتایج گوگل دیده شود، احتمال موفقیت شما هم خیلی بیشتر است؛ ولی اگر در صفحات بعدی نتایج گوگل ظاهر شود، شانس دیده شدن هم خیلی کم می‌شود و ممکن است حتی کسب‌وکار شما شکست بخورد. اما آیا این میدان رقابت واقعا عادلانه است؟ بسیاری از مدیران وب‌سایت‌ها و کسب‌وکارهای کوچک این‌طور فکر نمی‌کنند و الگوریتم‌های گوگل را متهم می‌کنند که به‌طور ناعادلانه وب‌سایت‌های کوچک‌تر را از نتایج جستجو حذف یا پنهان می‌کند. در عوض، به غول‌های تجاری و البته محتوای خودش رتبه بالاتری می‌دهد. این اتهامات هم‌زمان با شکایت‌ها علیه انحصارطلبی گوگل در آمریکا و اروپا، بحث بر سر عدالت در فضای آنلاین را داغ‌تر از همیشه کرده است.
سقوط‌های ناگهانی رتبه سایت و آسیب به کسب‌وکارها
بسیاری از مدیران وب‌سایت‌ها از حوزه‌های مختلف گزارش داده‌اند که ترافیک و رتبه سایتشان یک‌شبه و بدون هیچ توضیح مشخصی از سوی گوگل سقوط کرده است. این افت ناگهانی برای کسب‌وکارهایی که بقایشان وابسته به بازدید کاربران ورودی از سمت موتورهای جستجو است، می‌تواند فاجعه‌بار باشد. برای مثال، پس از به‌روزرسانی هسته گوگل در سپتامبر ۲۰۲۲، بسیاری از سایت‌ها رتبه خود را از دست دادند و برخی نیز گوگل را متهم کردند که محتوای اصلی را با خلاصه‌های تولید شده توسط هوش مصنوعی که از داده‌های کپی‌شده به دست آمده، جایگزین کرده است.
بر اساس آماری که شرکت تحقیقاتی بازرگانی دیجیتال Growth Memo منتشر کرد، وب‌سایت‌های بزرگ خبری هم مانند نیویورک‌پست، بی‌بی‌سی، نیویورک‌تایمز، سی‌ان‌ان و گاردین هم با افت رتبه قابل توجهی در ترافیک ارگانیک مواجه شده‌اند؛ به‌طوری که میزان کاهش بازدید سایتشان بین ۳۲ تا ۶۲ درصد بوده است. اما این مساله تنها شامل سایت‌های بزرگ نمی‌شود و وب‌سایت‌های کوچک نیز تحت تأثیر قرار گرفته‌اند؛ برای مثال، وب‌سایت‌هایی مانند MakeUseOf، Everyday Health، The Spruce، Good Housekeeping و Verywell Family با افت رتبه بین ۳۸ تا ۷۹ درصد در بازدید از سایت مواجه شده‌اند.
نمونه‌های دیگری نیز وجود دارد که این نگرانی‌ها را تقویت می‌کند. وبسایت HouseFresh.com پس از به‌روزرسانی سال ۲۰۲۴ گوگل، متحمل افت شدید ترافیک شد و طبق گزارش بی‌بی‌سی، به تعدیل نیرو روی آورد. سایت دیگری به نام MyTriggers.com نیز ادعا کرد که گوگل به‌طور ناعادلانه محتوای خود را در نتایج بالاتر قرار داده و سایت‌های رقیب را به رتبه‌های پایین‌تر فرستاده است. با اینکه قاضی در این پرونده به دلیل نبود مدارک کافی به نفع گوگل رأی داد، اما این داستان‌ها نگرانی مشترکی را بازتاب می‌دهند: الگوریتم‌های گوگل اغلب به نفع خود شرکت عمل می‌کنند و رقبای کوچک‌تر را در جایگاه پایین‌تری قرار می‌دهند.
مزیت نامشخص الگوریتم‌های گوگل برای غول‌های اینترنتی
بسیاری تصور می‌کنند که در دنیای رقابت سئو سایت‌های کوچک هنوز هم در مقابل غول‌های اینترنتی مانند Amazon و Reddit در وضعیت نابرابری قرار دارند. اما همان‌طور که مهندس مهران منصوری‌فر، موسس برند مدیر وب، هم تاکید دارد، یکی از دلایل اصلی که سایت‌های بزرگ اینترنتی همیشه در صدر نتایج گوگل باقی می‌مانند، اعتبار و شهرت برند آن‌هاست. این وب‌سایت‌ها نه تنها محتوای جامع و باکیفیت تولید می‌کنند، بلکه سال‌ها تجربه و تخصص خود را در حوزه کاری خود تثبیت کرده‌اند. الگوریتم‌های گوگل این سابقه و اعتبار را به‌عنوان معیاری برای ارزش محتوا در نظر می‌گیرند و به همین دلیل سایت‌های بزرگ راحت‌تر رتبه بالاتر می‌گیرند.
پاسخ گوگل: به‌روزرسانی‌ها برای بهبود کیفیت هستند، نه سرکوب رقابت
گوگل در پاسخ به این اتهامات، اصرار دارد بگوید که آپدیت‌های منظم الگوریتم‌هایش با هدف ارائه بهترین و باکیفیت‌ترین نتایج به کاربران انجام می‌شود و هدفش جریمه سایت‌های خاص نیست. سخنگوی این شرکت به رویترز گفت که نوسانات ترافیک سایت‌ها می‌تواند ناشی از عوامل متعددی مانند مناسبت‌های مختلف در طی سال یا تغییر سلیقه و علاقه کاربران باشد. گوگل همچنین تاکید می‌کند که سهم بالای خود از بازار جستجو (۸۹.۲ درصد از جستجوی عمومی و ۹۴.۹ درصد از دستگاه موبایل) را مدیون کیفیت برتر موتور جستجوی خود است، نه به این دلیل که رقبایش را سرکوب کرده باشد.
گوگل با معرفی الگوریتم‌هایی مانند پنگوئن (Penguin) برای مقابله با لینک‌سازی‌های مشکوک و پاندا (Panda) برای مبارزه با محتوای بی‌کیفیت و کپی تلاش کرده تا نشان دهد که هدفش مبارزه با اسپم و محتوای ضعیف است. با این حال، بسیاری از مدیران وب‌سایت‌ها معتقدند که گاهی این تغییرات به اشتباه، سایت‌های قانونی و ارزشمند را جریمه می‌کنند.
وقتی گوگل به‌صورت دستی سایتی را جریمه کند، معمولا به صاحب سایت در پنل Google Search Console اطلاع می‌دهد. اما بعضی جریمه‌ها که به آن‌ها جریمه الگوریتمی یا اصطلاحا “سندباکس” می‌گویند، بدون هیچ هشدار یا پیغامی اتفاق می‌افتند و صاحب سایت ناگهان می‌بیند میزان بازدید از سایتش کاهش داشته‌است و دلیلش را هم نمی‌داند!
آیا افشای الگوریتم تنها راه‌حل است؟
برخی از مقامات دولتی، مانند وزیر پیشین دادگستری آلمان، هایکو ماس، از گوگل خواستند تا الگوریتم‌های جستجوی خود را برای حفظ رقابت و حمایت از مصرف‌کنندگان افشا کند. اما گوگل با این درخواست مخالفت کرد و دو دلیل اصلی برای این کارش ارائه داد:
- راز تجاری: الگوریتم موتور جستجو راز تجاری این شرکت است و افشای آن، به رقبا مزیت ناعادلانه‌ای می‌دهد.
- مبارزه با اسپم: افشای الگوریتم راه را برای اسپمرها باز می‌کند تا به راحتی سیستم را دور بزنند و نتایج جستجو را با محتوای بی‌ارزش پر کنند.
این بحث تنها به شفافیت محدود نمی‌شود، بلکه به موضوع قدرت برمی‌گردد. با توجه به تسلط بی‌چون و چرای گوگل بر بازار جستجو، بقا یا نابودی بسیاری از کسب‌وکارها به تصمیمات این شرکت بستگی دارد. اما حتی اگر گوگل الگوریتمش را هم فاش کند، باز در هر صفحه فقط ده نتیجه برتر نمایش داده می‌شود. بنابراین، سوال اینجاست که آیا افشای این فرمول پیچیده، واقعا مشکل را حل می‌کند؟
با وجود همه این نگرانی‌ها، نمی‌توان منکر این شد که گوگل با ارائه یک سرویس جستجوی ارزشمند، به جایگاه کنونی خود رسیده است. این شرکت ممکن است الگوریتم خود را فاش نکند، اما دستورالعمل‌های شفافی برای وبمسترها دارد که بر تولید محتوای باکیفیت، تجربه کاربری عالی و لینک‌های طبیعی تاکید می‌کند. تا زمانی که گوگل در ارائه یک محصول باکیفیت به کاربران موفق است، احتمالا بسیاری به استفاده از آن ادامه خواهند داد و این غول دنیای دیجیتال، به حفظ رازهای تجاری خود ادامه خواهد داد.
انتهای پیام