به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، امروز شنبه برابر با اول مارس، مرحله اول توافق آتش بس در غزه که 42 روز بود، به پایان رسید؛ بدون اینکه چشم اندازی درباره انتقال به مرحله دوم وجود داشته باشد.
مرحله اول آتش‌بس؛ از تعهد حماس تا کارشکنی‌های اسرائیل
در میان تمایل آشکار بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به عدم اجرای بخش سیاسی توافق آتش بس که مبتنی بر خروج کامل اسرائیل از نوار غزه، آغاز روند بازسازی این باریکه و برقراری کامل آتش بس است، سرنوشت مرحله دوم توافق همچنان نامعلوم به نظر می‌رسد.
گروه‌های مقاومت فلسطین در مرحله اول به تعهدات خود در خصوص آزادی 33 اسیر صهیونیست (از جمله 25 اسیر زنده و 8 جسد) عمل کردند. شامگاه چهارشنبه هفته گذشته گردان‌های عزالدین، قسام، شاخه نظامی جنبش حماس جسد 4 اسیر صهیونیست دیگر را در مقابل آزادی 602 اسیر فلسطینی در دسته هفتم این اسرا، در کنار 23 اسیر زن و کودک فلسطینی آزاد کرد.
در مقابل، رژیم صهیونیستی از بسیاری از تعهدات خود در توافق آتش بس طفره رفته و ضمن نقض پروتکل بشردوستانه این توافق در مرحله اول، با پایان این مرحله، مذاکرات برای مرحله دوم را به شکست کشاند؛ آن هم در حالی که طبق متن صریح توافق آتش بس قرار بود مذاکرات درباره مرحله دوم، از شانزدهمین روز مرحله اول آغاز شود.
فریبکاری‌ها و کارشکنی‌های صهیونیست‌ها برای برهم زدن آتش‌بس
در سایه این وضعیت، سناریوهایی درباره سرنوشت پرونده آتش بس در نوار غزه ترسیم می‌شود.
دفتر نخست وزیری رژیم اشغالگر روز پنجشنبه گزارش داد که نتانیاهو دستور داده است، تیم مذاکره کننده اسرائیلی برای تکمیل مذاکرات به قاهره بروند؛ بدون اینکه مشخص کند آیا این مذاکرات مربوط به صحبت درباره سرنوشت اسرای باقیمانده اسرائیلی در نوار غزه است یا درباره تمدید مرحله اول آتش بس و یا انتقال به مرحله دوم. اما گدعون ساعر، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی گفت که هدف از مذاکرات روز پنجشنبه این بود که ببینیم آیا اساساً زمینه مشترکی برای مذاکره در مورد تمدید مرحله اول در ازای آزادی تعداد بیشتری از اسرای اسرائیلی وجود دارد یا نه.
در اینجا به نظر می‌رسد که نتانیاهو به حمایت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در مانع تراشی درباره ادامه مذاکرات متکی است. ترامپ پیش از این بارها گفته بود که نتانیاهو را برای اجرای مرحله دوم توافق آتش بس غزه تحت فشار قرار نخواهد داد. ترامپ همچنین صراحتاً اشاره کرد که توپ در زمین نتانیاهو در خصوص حرکت به سمت تکمیل توافق یا بازگشت به جنگ است.
نتانیاهو هم با تکیه بر این حمایت‌های ترامپ، به شکل مستقیم و غیر مستقیم درباره باز شدن درهای جهنم به روی خاورمیانه و از سرگیری جنگ در صورت عدم آزادی اسرای باقیمانده اسرائیلی در غزه که تعداد آنها حدود 60 نفر ارزیابی می‌شود، تهدید کرده است.
در حالی که توافق آتش بس غزه صراحتاً تاکید می‌کند که عقب نشینی اسرائیل از محور صلاح‌الدین (فیلادلفیا) که نوار غزه و خاک مصر را از هم جدا می‌کند، از روز چهل و دوم تا پنجاهم توافق آتش بس شروع می‌گردد؛ اما «اسرائیل کاتس» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی پنجشنبه صراحتاً گفت که ارتش اسرائیل از محور فیلادلفیا عقب نشینی نخواهد کرد و در آنجا باقی می‌ماند.
وزیر جنگ رژیم اشغالگر همچنین گفت که محور فیلادلفیا به عنوان یک منطقه حائل باقی خواهد ماند؛ همانند کاری که اسرائیل در جنوب لبنان و سوریه انجام داده است. این اظهارات وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در چارچوب تکمیل سلسله تجاوزات و نقض گستاخانه توافق آتش بس در مرحله اول است؛ از جمله ادامه حملات به نوار غزه، ممانعت از ورود منظم کمک‌ها، عدم ورود خانه‌های سیار، جلوگیری از ورود چادرها و مانع تراشی در مسیر بازسازی بیمارستان‌های غزه.
در 6 هفته اول توافق آتش بس، میدان غزه شاهد نقض مکرر این توافق از سوی صهیونیست‌ها بود و همانطور که گفتیم، اشغالگران علاوه بر نقض پروتکل بشردوستانه، یک بار آزادی دسته‌ای از اسرای فلسطینی را هم به تعویق انداختند.
سناریوهای مرحله دوم آتش‌بس غزه
در این زمینه ابراهیم المدحون، نویسنده و تحلیلگر سیاسی عرب زبان معتقد است که پایان مرحله اول توافق لزوماً به معنای بازگشت به جنگ نیست؛ زیرا از سرگیری جنگ بزرگی که یک سال و نیم ادامه داشت، کار پیچیده و دشواری است.
این تحلیلگر سیاسی عرب زبان تاکید کرد: رژیم صهیونیستی از طریق بمباران، عملیات‌های تروریستی، مانع‌تراشی در ورود کمک‌ها به نوار غزه و سایر موارد مربوط به نقض توافق آتش بس، در تلاش برای نمایش دستاوردهایی در این جنگ است. البته رژیم اشغالگر مجبور شد در مرحله اول اجرای آتش بس، به برخی از بندهای مهم این توافق از جمله توقف حملات وحشیانه و جنگ نسل کشی، بازگشت آوارگان فلسطینی به مناطق خود و عقب نشینی از محور نتساریم در مرکز نوار غزه پایبند باشد.
وی افزود: مرحله اول توافق آتش بس غزه را می‌توان به طور کلی مثبت ارزیابی کرد؛ زیرا موفق شد غزه را از وضعیت نسل کشی، گرسنگی و رنج به وضعیتی با ثبات‌تر منتقل کند که امکان تنظیم مجدد کارت‌ها و تلاش برای بهبود واقعیت این باریکه را فراهم می‌سازد. اما چالش‌ها همچنان وجود دارند و وضعیت انسانی در غزه فاجعه بار است که نیازمند مداخله فوری منطقه‌ای است؛ از جمله از طریق پروژه‌های فوری عربی برای کاهش درد و رنج ساکنان غزه.
ابراهیم المدحون درباره سناریوهای مطرح شده در خصوص مرحله دوم آتش بس غزه گفت که از سرگیری جنگ به شکل سابق آن یا آغاز یک جنگ نسل کشی و تهاجمات گسترده‌تر با مشارکت مستقیم آمریکا، از جمله سناریوهایی است که مطرح می‌شود؛ اما این سناریوها اکنون تنها از نظر تئوری امکان‌پذیر است و طبق موازنه‌های فعلی اجرای آنها در واقعیت، محتمل به نظر نمی‌رسد.
به گفته این تحلیلگر امور منطقه، سناریوی دومی که تحقق آن هم دشوار به نظر می‌رسد، این است که آرامش به همین شکل ادامه داشته باشد. اجرای این سناریو نیز بعید است؛ زیرا اشغالگران از خلال گرسنگی دادن به مردم، مانع تراشی در ورود کمک‌ها و انجام حملات گاه و بی گاه، سیاست مذاکره زیر آتش را دنبال می‌کنند.
وی تاکید کرد که محتمل‌ترین سناریو، ادامه مرحله کنونی است؛ اما با افزایش تنش آفرینی‌های رژیم صهیونیستی از طریق ادامه مانع تراشی در ورود کمک‌ها. همچنین ممکن است حملات هوایی رژیم صهیونیستی هم از سر گرفته شود و شاید شاهد برخی تهاجمات زمینی محدود با هدف افزایش فشار بر مقاومت هم باشیم. سناریوهای دیگری از جمله رسیدن به یک توافق جامع جهت پایان دادن به جنگ نیز وجود دارد که شامل خروج کامل اشغالگران صهیونیست از غزه، رفع محاصره این باریکه و آزادی همه اسرا از دو طرف می‌شود؛ اما تحقق این سناریو مشروط به تحولات در صحنه سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی است.
ناجی شراب، استاد علوم سیاسی در دانشگاه الازهر مصر هم در همین زمینه اعلام کرد که مرحله اول توافق غزه، شاهد تعهد بزرگ مقاومت فلسطین به اجرای آن بود. اما رژیم اشغالگر توافق مذکور را در برخی موارد نقض کرد که البته این روش معمول صهیونیست‌ها است و جای تعجبی ندارد.
این تحلیلگر مصری اظهار داشت: سناریوهای احتمالی در آینده ممکن است شامل اجرای توافق و تمدید مرحله اول از طریق آزادی تعداد بیشتری از اسرای اسرائیلی باشند. اما حماس و به طور کلی مقاومت فلسطین این سناریو را نخواهند پذیرفت.
وی افزود: مقاومت می‌داند که اگر همه اسرای اسرائیلی را آزاد کند، برگ برنده و اهرم فشار بزرگی که در اختیار دارد از دست خواهد رفت و به این ترتیب رژیم اشغالگر بدون هیچ محدودیتی هر کاری که بخواهد در غزه انجام می‌دهد. یک سناریوی دیگر هم پایبندی به توافق و ورود به مرحله دوم طبق همان چیزی است که 42 روز قبل اعلام شد.
این استاد علوم سیاسی تاکید کرد: در این سناریو هم اسرائیل و هم حماس باید یک سری امتیازات سیاسی بدهند. یک سناریوی دیگر هم این است که تغییراتی درباره مدیریت نوار غزه صورت بگیرد. قطعاً حماس، خروج از غزه و پایان حکومت بر این باریکه را نخواهد پذیرفت و بنابراین شاید سناریویی برای مشارکت حماس در اداره غزه، در کنار گروه‌های عربی و بین‌المللی مطرح گردد که به نظر نمی‌رسد آن هم قابل اجرا باشد.
وی درباره محور فیلادلفیا هم گفت که ماندن اشغالگران صهیونیست در این محور یا خروج از آن، به شکل توافقی بستگی دارد که در آینده انجام خواهد گرفت.
انتهای پیام/
∎