به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، آیین نکوداشت اندیشه‌های کلامی آیت‌الله مصباح یزدی (ره)، روز پنجشنبه ۱۱ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ در سالن همایش انجمن‌های علمی حوزه علمیه قم برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین رضا برنجکار، رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث طی سخنانی در این مراسم، آیت‌الله مصباح یزدی را از تاثیرگذارترین اندیشمندان کلامی معاصر دانست و گفت: ایشان شخصیتی ذو وجوه بود که در تقریبا همه علوم اسلامی تخصص و آثار داشت و دارای ابعاد شخصیتی متعددی بود.
رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث با اشاره به اینکه آیت‌الله مصباح یزدی در علوم انسانی نیز متخصص و صاحب نظر بود، گفت: مهمتر از پاسخ به شبهات، تعمیق باورهای دینی و قوی کردن فونداسیون‌های فکری است. اساسا کار متکلم پاسخ به شبهات است اما تقویت مبانی ایدئولوژیک و فکری مخاطبان نکته بسیار حائز اهمیتی است که آیت‌الله مصباح یزدی به آن توجه ویژه‌ای داشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین برنجکار خاطرنشان کرد که آیت‌الله مصباح یزدی از پیشگامان تشخیص مبانی فکری مارکسیست‌ها قبل از انقلاب بود و به ارائه راه‌حل همراه با شاگردان در یک کار جمعی و سازمان‌یافته اقدام کرد.
وی در ادامه به بررسی آثار آیت‌الله مصباح یزدی در عرصه کلامی توحید و علم خداوند پرداخت و گفت: بر اساس گزارش‌های تاریخی، متکلمان ما از قرون اولیه تا قرن چهارم قائل به معرفت فطری بودند که از آن تعبیر به معرفت اضطراری می‌کردند. امامیه بر این مسئله اجماع داشتند و گروه زیادی از معتزله نیز بر این عقیده بودند. از قرن چهارم به بعد صرفا مسیر عقلی به کتاب‌های کلامی ما آمد و معرفت فطری کنار گذاشته شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین برنجکار افزود: آیت‌الله مصباح یزدی مطرح می‌کند که ما دو مسیر داریم و این دو مسیر را در کتاب‌های آموزش عقاید، آموزش فلسفه و معارف قرآن به تعابیر مختلفی نظیر راه مستقیم و غیرمستقیم، شناخت شخصی و شناخت کلی، و شناخت حضوری و حصولی بیان می‌کند.
وی با اشاره به اینکه آیت‌الله مصباح یزدی، راه مستقیم، شخصی و حضوری را مفصلا در کتاب معارف قرآن به بحث می‌گیرد، افزود: ایشان دیدگاه‌ها را ارائه و نقد می‌کند و با آوردن آیه فطرت و روایات فراوان می‌گوید این نوع دیگری از معرفت است که خداوند در وجود همه انسان‌ها در درجات مختلف قرار داده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین برنجکار در تکمیل مطلب فوق افزود: آیت‌الله مصباح یزدی بر این نکته تاکید می‌کند که براهین عقلی، معرفت قلبی را تقویت می‌کنند. ایشان همچنین در برخی از کتاب‌های خود به تقویت معرفت قلبی از طریق ارتباط با خدا و دعا و نیایش نیز اشاره می‌کند.
رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث افزود: آیت‌الله مصباح یزدی در مورد راه عقلی نیز دو استدلال می‌آورد، ابتدا برهان نظم را مطرح می‌کند و می‌گوید نظم هدفمند و شفت انگیزِ جهان ما را به ناظم هدفمند می‌رساند. به گفته آیت‌الله مصباح، این برهان عمومی‌تر است و مردم بهتر می‌توانند از آن استفاده کنند.
وی عنوان کرد: دوم، برهان وجوب و امکان است که آیت‌الله مصباح یزدی در کتاب آموزش عقاید، تقریر معروف‌تر مبتنی بر دور و تسلسل را مطرح می‌کند و به غیر از آن، تقریری که بدون استفاده از دور و تسلسل نیز بتوان خدا را اثبات کرد نیز می‌آورد. در کتاب آموزش فلسفه هم تقریر ملاصدرا و امکان فقری را می‌آورد و به صورت کلی سه تقریر از برهان وجوب و امکان را قبول می‌کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین برنجکار با اشاره به اینکه آیت‌الله مصباح یزدی در کتاب آموزش عقاید در مورد توحید، بسیط بودن و نفی ترکیب و تجرد و نفی جسمانیت را مطرح می‌کند، افزود: ایشان در ادامه، خواص و ویژگی‌های اجسام و سپس توحید در خالقیت، ربوبیت و الوهیت را تبیین می‌کند. ایشان در کتاب معارف قرآن نفی شریک را مطرح می‌کند و سپس توحید افعالی، توحید در خالقیت، توحید در ربوبیت و در نهایت بحث جبر و تفویض را تبیین می‌کند.
وی با بیان اینکه آیت‌الله مصباح یزدی راجع به علم الهی نظریه‌ای بدیع دارد، گفت: ایشان سه اختلاف شدید فلاسفه و متکلمان را در باب علم خدا، معاد جسمانی و حدوث زمانی، به بهترین شکل حل کرده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین برنجکار در بخش پایانی سخنان خود به تبیین کامل مطلب فوق پرداخت و جزئیات آن را به تفصیل ارائه کرد.
انتهای پیام