خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- محمد استوار میمندی*: گفتمان وحدت حوزه و دانشگاه گفتمان مبارکی بود که پس از انقلاب اسلامی از سوی امام راحل بسان روحی جدید در کالبد دو نهاد علمی کشور دمیده شد تا این دو ظرفیت عظیمی که وظیفه تولید نرم افزارهای مورد نیاز کشور و تربیت نیروی انسانی را بر عهده دارند بتوانند با هم افزایی ظرفیت‌های خود را ارتقا بدهند. اما در این میان آنچه که مهم است روشن شدن کیفیت تحقق وحدت حوزه و دانشگاه است. در این زمینه شاید بتوان پنج تفسیر ارائه کرد؛
۱- تفسیر اول: وحدت به معنای همزیستی مسالمت آمیز
۲- تفسیر دوم: وحدت با محوریت اهداف و دغدغه‌های مشترک
۳- تفسیر سوم: وحدت با محوریت مأموریت‌های مشترک
۴- تفسیر چهارم: وحدت محتوایی
۵- تفسیر پنجم: وحدت مبنایی
همزیستی مسالمت آمیز
تفسیر اول همان است که از ابتدای انقلاب تاکنون دنبال شده است در این قسم از وحدت هر کدام از دو نهاد حوزه و دانشگاه برای خود اهداف مستقلی دارند و رسالت‌های جداگانه ای نیز برای هر کدام تعریف می‌شود، اما از آنجا که دشمن به دنبال ایجاد تقابل بین این دو نهاد بوده با برگزاری همایش‌ها و مناسبت‌هایی با عنوان «وحدت حوزه و دانشگاه» در کم کردن تقابل بین آنها اقداماتی صورت گرفته است.
وحدت در اهداف
تفسیر دوم فراتر از تفسیر اول به مقوله وحدت می‌نگرد در این قسم از وحدت اهداف مشترکی برای حوزه و دانشگاه تعریف می‌شود که این اهداف مشترک همدلی بین حوزه و دانشگاه را تقویت می‌کند اهدافی مثل پیشرفت کشور، حفظ امنیت ملی، دفاع از دستاوردهای بومی و محافظت از تمامیت ارضی می‌تواند اهداف مشترک حوزه و دانشگاه باشد.
وحدت در مأموریت‌ها
در تفسیر سوم علاوه بر اهداف مشترک، مأموریت‌های مشترکی نیز در بعضی از بخش‌ها برای حوزه و دانشگاه تعریف می‌شود که این مأموریت‌های مشترک علاوه بر همدلی به همفکری و همگامی بین حوزه و دانشگاه نیز کمک می‌کند همانطور که چند سالی است که در حوزه علمیه قم مؤسساتی در زمینه اقتصاد اسلامی، مدیریت اسلامی، مشاوره اسلامی و مانند آن تشکیل شده که کارگروه‌های مشترکی از اساتید حوزه و دانشگاه محتوای این مؤسسات را تأمین می‌کنند و با هدف تکمیل و اصلاح علوم مربوطه و تربیت کارشناس با یکدیگر همکاری می‌کنند.
وحدت محتوایی
در تفسیر چهارم یعنی وحدت محتوایی، حوزه و دانشگاه با تعامل و همکاری عمیق علمی به سمت باز تولید علوم انسانی می‌روند با این توضیح که حوزه علمیه با استفاده از منابع اصیل دینی مواد خام علوم انسانی را استخراج می‌کند و دانشگاه نیز پردازش این مواد خام را بر اساس زبان علمی دنیا انجام می‌دهد و حوزه نیز بر آن نظارت می‌کند تا تحول بنیادین در علوم انسانی رخ دهد و نیازهای واقعی کشور بر اساس دانش بومی تأمین گردد.
وحدت مبنایی
و اما تفسیر پنجم که می‌توان آن را مهمترین جلوه وحدت حوزه و دانشگاه دانست وحدت مبنایی است، این وحدت زمانی تحقق پیدا می‌کند که فلسفه علوم مختلف با محوریت مبانی توحیدی بازتعریف شود. در این قسم از وحدت حتی حوزه دانش‌های مهندسی و تجربی هم نیاز به باز تعریف فلسفی دارند چرا که علوم وارداتی که از غرب و شرق عالم وارد کشور ما شده اند هیچکدام مبتنی بر فلسفه‌های الهی و توحیدی نیستند و این یعنی همان دغدغه‌ای که شهید فخری زاده به دنبال آن بود که می‌گفت حل بسیاری از مسائل فیزیک با تغییر فلسفه فیزیک مبتنی بر فلسفه توحیدی محقق می‌شود.
آری عمیق‌ترین و پایدارترین جلوه وحدت حوزه و دانشگاه را در تفسیر پنجم و چهارم باید جستجو کرد که متأسفانه هنوز گام‌های جدی برای تحقق آنها برداشته نشده است.
* مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم و مدیر سابق مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه استان فارس