فرماندهی عملیات هوایی یکی از یگان‌های نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که ماموریت‌های مختلفی را انجام می‌دهد.
این یگان در ماموریت‌های خود از پرنده‌های رزمی از جمله سوخو-۲۲ و توکانو و پرنده‌های ترابری شامل ایلیوشین-۷۶ و آنتونف-۷۴ و همچنین؛ بالگردهای مختلف مانند میل-۱۷ و شاهد ۲۷۸ بهره می‌برد.
سرهنگ خلبان حسن سهلی یکی از کارشناسان و خلبانان با تجربه یگان هوایی سپاه پاسداران است که ابعاد مختلفی از توانمندی این یگان را تشریح کرده است.
سرهنگ پاسدار خلبان حسن سهلی کارشناس حوزه هوانوردی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در برنامه خط مقدم گفت: یگان عملیات هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نیروی هوافضا در حوزه‌های رزمی و ترابری و پشتیبانی فعالیت می‌کند.
وی افزود: ماموریت‌های ما در حوزه رزمی به وسیله هواپیماهای مختلفی انجام می‌گیرد که یکی از آن‌ها توکانو یا T-۲۷ با ماموریت آموزش رزمی و هواپیمای سوخو ۲۲ که در رزمایش‌ها نیز شرکت داشته است.
سرهنگ سهلی گفت: هواپیماها در حوزه تکنولوژی اکنون تجهیزمحور شده‌اند. یعنی پرنده‌ها به لحاظ برد و توان عملیاتی تقریباً در یک شرایط قرار می‌گیرند.البته برخی تفاوت‌ها در حوزه طراحی موتور هواپیماها نیز وجود دارد.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی آنچه ملاک بررسی قرار می‌گیرد، تجهیزات جنگ الکترونیک یا سازمان تسلیحاتی است که به سوی هوشمند شدن رفته باشد.
این کارشناس حوزه هوانوردی افزود: نوع دیگری از هواپیماهای سوخو در سازمان رزم ما وجود داشت که فعلاً عملیاتی نیست آنچه در حوزه رزمی از آن بهره می‌بریم هواپیمای سوخو ۲۲ و توکانو هستند.
توانمندی سپاه برای ماموریت‌های ترابری سنگین، متوسط و سبک
سرهنگ سهلی با اشاره به توانمندی هوافضای سپاه پاسداران در حوزه ترابری تصریح کرد: در حوزه ترابری ما در سه دسته طبقه‌بندی ترابری سنگین، متوسط و سبک دارای خلبان و پرنده هستیم و ماموریت‌های خود را انجام می‌دهیم.
وی افزود: هواپیمای ایلیوشین ۷۶ یک هواپیمای ترابری سنگین است که تجهیزات ادوات و انواع بار تا وزن ۵۰ تن را جابجا می‌کند. این هواپیما برد عملیاتی بسیار خوب و مداومت پروازی ۱۰ الی ۱۲ ساعته دارد. همچنین؛ سقف پروازی مناسبی نیز دارد.
جنگنده سوخو ۲۲ به صورت بومی اورهال می‌شود
کارشناس حوزه هوانوردی سپاه پاسداران خاطرنشان کرد: هواپیمای سوخو ۲۲ حدود ۲۰ سال در ایران غیر قابل استفاده (GROUND) بود چون امکانات تعمیراتی آن به ما واگذار نمی‌شد، اما با تلاش دوستان متخصص ما در حوزه فنی، تجربیات علمی و تجهیزات برای تعمیرات نیروی هوافضا به این توان رسیده است که سوخو ۲۲ کاملاً در کشور ما اورهال می‌شود.
اجرای عملیات بارریزی و چترریزی در موقعیت‌های مختلف
وی با اشاره به ناوگان عملیات هوایی هوافضای سپاه پاسداران تصریح کرد: یکی دیگر از هواپیماهای موجود در سازمان رزم نیروی هوافضای سپاه پاسداران آنتونوف ۷۴ است که یک هواپیمای ترابری متوسط محسوب می‌شود که با ظرفیت ۱۰ تن بار و ۶۰ الی ۷۰ نفر سرنشین، عملیاتی است. این هواپیما یک هواپیمای کاملاً تاکتیکی است که توانمندی‌های خاصی دارد و قادر به نشست و برخاست در تمامی فرودگاه‌های کشور است.
سرهنگ سهلی افزود: این هواپیما به لحاظ شرایطی که داراست در حوزه‌های آمبولانس و امداد هوایی و بارریزی هوایی قادر به انجام ماموریت‌های مختلف بوده و دارای کارنامه بسیار خوب عملیاتی است.
کارشناس حوزه هوانوردی سپاه پاسداران با اشاره به توانمندی نیروی هوافضای سپاه پاسداران در حوزه بالگردی خاطرنشان کرد:بالگرد مورد استفاده در هوافضا از بالگرد تولید داخل از خانواده شاهد با نام شاهد ۲۷۸ است که در سازمان جهاد و تحقیقات خودکفایی هوافضای سپاه ساخته شده است.
وی افزود: این بالگرد علاوه بر هوافضا توسط نیروی زمینی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع رزمی از این بالگرد نیز تولید شده که خط تولید آن در هواپیماسازی اصفهان است.
خودکفایی سپاه در ساخت قطعات بارریزی
این خلبان هواپیمای ترابری ایلیوشین ۷۶ با اشاره به انجام ماموریت‌های بارریزی و حوزه چترریزی توسط فرماندهی عملیات هوایی هوافضای سپاه پاسداران تصریح کرد: چتر ریزی همان چتربازان نیروهای ویژه سپاه پاسداران هستند که در مناطق عملیاتی چترریزی می‌شوند.
وی افزود: ماموریت بارریزی هوایی حوزه‌ای است که پیچیدگی بیشتری دارد و آن را با هواپیماهای ترابری متوسط انجام می‌دهیم که این ماموریت بر عهده هواپیمای آنتونوف ۷۴ قرار دارد.
به گفته سرهنگ سهلی، مباحث و پروتکل‌های آموزشی، فنی و اجرایی هواپیمای ایلیوشین ۷۶ انجام شده و عملیاتی است.
وی با اشاره به ماموریت‌های هواپیمای ایلیوشین ۷۶ در حوزه بارریزی گفت: این توانمندی جدیدی است که در هواپیمای ایلیوشین ۷۶ ایجاد شده است ولی این پرنده به لحاظ ذاتی نیز توانایی انجام بارریزی هوایی را داشته است اما آموزش‌ها یا قطعات آن به کشور منتقل نشده بود که از طریق متخصصان ایرانی توان فنی و پروازی به داخل منتقل شده است.
چرا اجرای صحیح ماموریت بارریزی راهبردی است
کارشناس حوزه هوانوردی سپاه پاسداران با بیان اینکه بارریزی هوایی یکی از پیچیده‌ترین ماموریت‌های ترابری تاکتیکی است، تصریح کرد: این پیچیدگی‌ها در سه حوزه هستند؛ اول، تجهیزات چون شما می‌خواهید یک محموله را در نقطه‌ای که دسترسی زمینی به آن وجود ندارد به یگان‌های عملیاتی یا به برخی مناطقی بدون دسترسی زمینی منتقل کنید که وزن این محموله‌ها بین ۴، ۵ و گاهاً تا ۱۰ تُن است این محموله می‌خواهد از ارتفاع بالا به زمین برسد.
سرهنگ سهلی ادامه داد: پیچیدگی از آن جهت است که نوع چتر مورد استفاده، محاسبات ناوبری و متغیر بودن سمت و سرعت باد در ارتفاع، سطوح و لایه‌های مختلف موثر است.
به گفته وی، اول، ناوبری هوایی و دوم، بحث هواشناسی با محوریت به دست آوردن اطلاعات لحظه‌ای باد که محاسبات انجام می‌دهید تا بتوانید محموله‌ای را در دایره‌ای مشخص شده با شعاع ۱۰۰ متر برای شما از ارتفاع ۱۸۰۰۰ پا ۶ یا ۷ کیلومتری بارریزی کنید.
کارشناس حوزه هوانوردی سپاه پاسداران گفت: سرعت رهایش محموله‌ها متفاوت است ولی حدوداً ۳۰۰ کیلومتر در ساعت است چون شرایط هواپیما در آن وضعیت دارای سطوح پروازی خاصی است که درب عقب هواپیما در آن کاملاً باز می‌شود که برای بازگشایی درب عقب هواپیما باید سرعت آن کاهش پیدا کند.
وی افزود: ما سطوح ثانوی پروازها که شامل SLAT و FLAP ها می‌شود را کاملا بازگشایی می‌کنیم و محموله مورد نظر باید در ارتفاع ۶ کیلومتری با سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت رها می‌کنیم.
حضور یگان هوایی سپاه در بلایای طبیعی
سرهنگ سهلی با اشاره به ماموریت‌های یگان عملیات هوایی نیروی هوافضای سپاه پاسداران گفت: ماموریت‌های ما در دو حوزه است. اول، ماموریت‌های ذاتی نظامی است که از سلسله مراتب ستاد کل نیروهای مسلح، سپاه پاسداران و فرماندهی نیروی هوافضا ابلاغ می‌شود، دوم، حوزه مردم‌یاری یا کمک به ارکان دولت است که آن از طریق سلسله مراتب به ما ابلاغ می‌شود ولی از جنس نظامی نیست.
وی ادامه داد: مانند پشتیبانی در سیل، زلزله، حوادث طبیعی، انتقال تجهیزات هلال احمر به داخل یا خارج کشور، کمک‌ها در حوزه بهداشت و درمان شامل جابجایی بیمارستان‌های صحرایی، انتقال بیمار و مجروح با هواپیماهای ترابری خود انجام می‌دهیم.
تنها هواپیمای تخصصی اطفای حریق در ایران متعلق به سپاه است
کارشناس حوزه هوانوردی سپاه پاسداران اطفای حریق را از دیگر ماموریت‌های یگان هوایی هوافضای سپاه برشمرد و اظهار کرد:یکی از ماموریت‌های اصلی در نیروی هوافضای سپاه مشارکت اطفای حریق با بالگرد و هواپیما انجام می‌گیرد. بالگردهای میل ۱۷ مجهز به سبد آب برای اطفای حریق تقریباً بیشترین کارنامه عملیاتی اطفای حریق را در سطح کشور دارند.
وی افزود: یکی از ماموریت‌های بالگردهای ما اطفای حریق است که در این ماموریت صرفاً توانمندی وسیله ملاک انجام ماموریت نیست بلکه باید خدمه پروازی شما مهارت، تجربه و آموزش لازم را برای اطفای حریق را داشته باشند.
سرهنگ سهلی ادامه داد: در این حوزه، ما در حوزه بالگردی خودکفا بودیم تنها هواپیمایی که توانمندی اطفای حریق را در کشور دارد فعلا در نیروی هوافضای سپاه است که هواپیمای ایلیوشین ۷۶ نام دارد.
استفاده ترکیه از تجربه خلبانان سپاه در اطفای حریق
کارشناس حوزه هوانوردی سپاه پاسداران گفت: خلبانان ما در کشورهای همسایه نیز با درخواست آن‌ها در ماموریت‌های اطفای حریق شرکت کردند. همکاران ما در یکی از ماموریت‌های اطفای حریق در ترکیه شرکت کردند.
وی افزود: جالب‌تر این بود که تیم‌های پروازی بسیاری از کشورهای مختلف از جمله روسیه در آنجا حضور پیدا کرده بودند و با توجه به موفقیت که همکاران ما در اطفای حریق داشتند از همکاران ما درخواست کردند که اگر ممکن است الگوی خاموش کردن آتش را به آن‌ها آموزش دهند تا استفاده کنند. چرا که مقامات ترکیه معتقد بودند که روش مورد استفاده توسط همکاران من یک روش با کارایی بیشتری است که دوستان من آن‌ها را توجیه کرده بودند و ترکیه از این روش استفاده کرد.
مشارکت هواپیماهای سپاه در بارورسازی ابرها
سرهنگ سهلی با بیان اینکه یگان هوایی نیروی هوافضای سپاه در حوزه بارورسازی ابرها نیز مشارکت دارد، تصریح کرد: سردار حاجی‌زاده در این حوزه تکالیفی را مشخص کردند از جمله برای فرماندهی عملیات هوایی که دو فروند از پرنده‌های آنتونوف ما به تجهیزات بارورسازی ابرها مجهز شود.
وی افزود: در این راستا، جلساتی با دوستان وزارت نیرو انجام شد و شرکت‌های دانش بنیان برای طراحی و ساخت قطعات و تجهیزات مورد نیاز برای بارورسازی ابرها یک کارگروه تشکیل شد و تجهیزات ساخته شده روی پرنده‌ها نصب شد. سپس پروازهای تست اولیه انجام گرفت، هنگامی که آماده بحث‌های عملیاتی شد با کارگروه و تیم شکل گرفته پروازهای بارورسازی از حدود ۴ سال پیش آغاز شد.
اهمیت مهارت خلبانان در ماموریت‌های امداد و نجات
این خلبان با تجربه هوافضای سپاه پاسداران با اشاره به عملیات‌های امدادی انجام شده توسط این نیرو خاطرنشان کرد: عملیات‌های امداد و نجات و امدادرسانی معمولا در شرایط سخت انجام می‌شود چون شما در آنجا به پرواز فکر نمی‌کنید و ذهن شما بیشتر درگیر مصدوم یا مجروحانی است که آن‌ها را منتقل می‌کنید.
وی افزود: یک مورد دیگر نیز در انتقال و امداد هوایی وجود دارد که نفرات رسیده به امداد و انتقال هوایی دارای شرایط خاصی است که نیازمند مراقبت‌های ویژه‌ای هستند و از لحاظ زمانی محدودیت دارند که اگر به اقدامات فوری پزشکی متناسب با وضعیت خود نرسند دچار آسیب‌های جدی می‌شوند.
سرهنگ سهلی گفت: یکی از مواردی که بنده مسئولیت حمل و نقل آن را داشتم، فردی بود که فقط یک بازه ۲۴ ساعته برای نجات از مرگ زمان داشت. به نحوی که اگر گردن یا ستون فقرات وی تا ۲۴ ساعت آینده تحت عمل جراحی قرار نگیرد از گردن به پایین فلج خواهد شد.
کارشناس حوزه هوانوردی سپاه پاسداران در پایان خاطرنشان کرد: در یک مورد دیگر، موضوع انتقال قلب اهدا شده برای پیوند بود که از هنگام جداسازی از بدن اهدا کننده تا پیوند به فرد دریافت کننده عضو فقط ۲ الی ۳ ساعت زمان وجود داشت که این کار با دانش، مهارت و توانمندی همکاران من در حداقل زمان ممکن شده است.