آینه را می‌توان به ابزاری سودمند برای رشد کودکان تبدیل کرد؛ چرا که به آن‌ها فرصت می‌دهد تا با روش‌های جدیدی خود را کشف کنند و با خودشان آشنا شوند. متخصصان به فواید بسیار زیاد بازی با آینه به ویژه در توسعه مهارت‌های اجتماعی، حرکتی و زبانی و همچنین تقویت هویت شخصی اشاره می‌کنند.
به گزارش سلام نو کودکان از مراحل اولیه رشد، به طور طبیعی نسبت به چهره‌ها از خود کشش نشان می‌دهند. خطوط و حالت‌های چهره نقش اساسی در رشد شناختی و هیجانی آن‌ها دارد. آینه ابزار مؤثری است که کنجکاوی آن‌ها را برمی‌انگیزد و از این رشد حمایت می‌کند و دریچه‌ای منحصر به فرد برای تعامل با تصاویر خود و رشد خودآگاهی در اختیار کودکان قرار می‌دهد.
کودکان وقتی به آینه نگاه می‌کنند چه می‌بینند؟
همانطور که بینایی کودک شما در سال نخست به تدریج بهبود پیدا می‌کند، لذت و بهره او از بازی در مقابل آینه افزایش می‌یابد. این تعامل با آینه در مراحل مختلف رشد توسعه خواهد یافت:
دو ماهگی: کودک شما می‌تواند حتی در ماه‌های اول زندگی شروع به نگاه کردن به آینه (ایمن و نشکن) کند، علی‌رغم اینکه دید او هنوز تار است.
چهار ماهگی: کودک با رسیدن به ماه چهارم می‌تواند تصاویر را با چشمانش دنبال کند و علاقه آشکاری به بازی در مقابل آینه نشان می‌دهد، به ویژه در آن هنگام از روز که زمان قرار دادن او روی شکم است (Tummy Time).
شش ماهگی: کودک شروع به تشخیص چهره‌های آشنا می‌کند، به احساساتی مانند لبخند زدن پاسخ می‌دهد و از تماشای خود در آینه لذت می‌برد.
دوازده ماهگی: دید کودک به دید بزرگسالان نزدیک می‌شود. این مسئله به او اجازه می‌دهد حالت‌های چهره را واضح‌تر ارزیابی کند. یادگیری را می‌توان با نام بردن اعضای بدن و بیان احساسات هنگام بازی در مقابل آینه تقویت کرد.
تاثیر آینه
آینه را می‌توان به ابزاری سودمند برای رشد کودکان تبدیل کرد؛ چرا که به آن‌ها فرصت می‌دهد تا با روش‌های جدیدی خود را کشف کنند و با خودشان آشنا شوند. متخصصان به فواید بسیار زیاد بازی با آینه به ویژه در توسعه مهارت‌های اجتماعی، حرکتی و زبانی و همچنین تقویت هویت شخصی اشاره می‌کنند.
خود اکتشافی و شکل‌گیری هویت
آینه با تقویت خودآگاهی و شکل دادن به هویت نقش اساسی در رشد کودکان ایفا می‌کند. کودک با تماشای انعکاس خود به تدریج شروع به درک فردیت خود می‌کند و به این ترتیب هویت و استقلال عاطفی خود را پایه‌گذاری می‌کند. در طول مراحل رشد، کودک از تعامل با تصویر در آینه به سمت شناخت خود به عنوان یک هویت مستقل حرکت می‌کند. این امر، تحولی تعیین کننده برای درک مفهوم «خود» در مقابل «دیگری» است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که این فرآیند از طریق افزایش آگاهی کودک از حالت‌های چهره و احساسات خود به عنوان بخشی از درک او از دنیای اطراف، کمک قابل توجهی به رشد اجتماعی و هیجانی کودک می‌کند.
توسعه مهارت‌های حرکتی
بازی با آینه از طریق تشویق کودکان به انجام حرکاتی که هماهنگی چشم و دست را تقویت می‌کند و همچنین بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف و آگاهی فضایی به رشد مهارت‌های حرکتی کودکان کمک زیادی می‌کند. هنگامی که کودکان دست‌هایشان را به سمت بازتاب تصویر خود در آینه دراز می‌کنند، دست می‌زنند یا حرکات مختلفی انجام می‌دهند، بازخورد بصری فوری دریافت می‌کنند که به آن‌ها کمک می‌کند تا حرکات خود را با تکرار بهبود بخشند. بازی با آینه همچنین تکرار این حرکت‌ها را تشویق می‌کند و این امر مهارت‌های حرکتی ظریف (مانند گرفتن اشیاء) و مهارت‌های حرکتی درشت (مانند برداشتن و حفظ تعادل) را به روشی ایمن و جذاب تقویت می‌کند.
براساس وبسایت «healthychildren» وابسته به آکادمی طب اطفال آمریکا، بازی، بخشی اساسی در رشد مهارت‌های حرکتی به حساب می‌آید؛ زیرا کودکان را تشویق می‌کند تا حرکات خود را بر اساس آنچه می‌بینند هماهنگ کنند. بازی با آینه همچنین به آن‌ها انگیزه می‌دهد تا محیط اطراف خود را کشف کنند و بدن خود را به صورت هدفمند حرکت دهند، خواه از طریق خزیدن خواه ایستادن که این امر تن‌آگاهی و توانایی آن‌ها برای کنترل بیشتر حرکات خود را افزایش می‌دهد.
استقلال کودک
مفهوم «بازی با آینه» نقش اساسی در افزایش خودآگاهی کودکان دارد که همچنین به استقلال عاطفی آن‌ها از والدینشان مانند مادر کمک می‌کند. هنگامی که کودک شروع به تشخیص تصویر خود در آینه می‌کند، به تدریج درکی از فردیت و تمایز خود از اطرافیانش پیدا می‌کند. این خودشناسی که معمولا در دو سال نخست زندگی کودک شکل می‌گیرد، گامی اساسی در رشد هیجانی و اجتماعی او است.
پژوهش‌ها در زمینه روانشناسی رشد اهمیت «بازی با آینه» را به عنوان مرحله‌ای نمادین که استقلال کودک را تقویت می‌کند، مورد تاکید قرار می‌دهد. آگاهی کودک از تصویر خود و جدایی‌اش از مادر نیز به بنای یک خودآگاهی منسجم کمک می‌کند به گونه‌ای که راه را برای احساس امنیت فردی هموار می‌کند. این مسئله پایه و اساس ضروری برای دستیابی به استقلال عاطفی در مراحل بعدی رشد است و توانایی برقراری ارتباط اجتماعی مثبت و ایجاد روابط سالم و مستقل با دیگران را تقویت می‌کند.
رشد زبان و ارتباط
بازی با آینه به تقویت رشد زبان و ارتباط در کودکان کمک می‌کند، به این ترتیب که آن‌ها شروع به کشف زبان با شناسایی اعضای بدن و تقلید صداها و کلمات می‌کنند و این امر واژگان و درک اولیه آن‌ها را افزایش می‌دهد. آکادمی طب اطفال آمریکا بر اهمیت بازی در تقویت رشد زبان تاکید می‌کند؛ زیرا آینه محیطی طبیعی برای تقویت واژگان و ارتباط فراهم می‌کند، به ویژه زمانی که والدین به اعضای بدن اشاره می‌کنند یا حالت چهره خود را تغییر می‌دهند و از کودک می‌خواهند از آن‌ها تقلید کند.
ایده‌هایی جالب برای بازی با آینه:
آشنایی با اجزاء صورت: از فرزندتان بخواهید به اجزا مختلف صورتش مانند بینی، گوش‌ها و چشم‌ها اشاره کند. همچنین می‌توانید به صورت خود یا صورت او اشاره کنید و هر عضو را با صدای بلند نام ببرید. این فعالیت به کودک کمک می‌کند تا نام اعضای بدن را یاد بگیرد و خودآگاهی او افزایش یابد.
تقلید و شکلک‌ها: روبروی آینه بایستید و شکلک دربیاورید یا صورتتان را به حالت‌های مختلفی مانند خنده یا تعجب دربیاورید و از فرزندتان بخواهید از شما تقلید کند. این کار به بهبود مهارت تقلید و افزایش آگاهی کودک از حالت‌های چهره‌اش کمک می‌کند.
استفاده از عروسک برای نمایش: یک نمایش ساده با استفاده از عروسک یا اسباب‌بازی‌های کوچک جلوی آینه ترتیب دهید و از کودک بخواهید حرکت آن را از طریق آینه دنبال کند. این کار می‌تواند به درک رابطه میان بازتاب او و بازتاب اشیاء دیگر کمک کند و خودآگاهی و کنش و واکنش او را افزایش دهد.
بازی تطبیق هیجانی: احساسات خاصی مانند «شادی، غم، عصبانیت» را انتخاب کنید و این احساسات را جلوی آینه بروز دهید و از فرزندتان بخواهید از شما تقلید کند. این فعالیت به او کمک می‌کند کلمات را به احساسات پیوند دهد و آگاهی او را از احساسات افزایش دهد.
آشنایی با لباس‌ها و رنگ‌ها: از کودک خود بخواهید با لباس‌هایی با رنگ‌های مختلف جلوی آینه بایستد و از او در مورد رنگ‌های لباسش بپرسید. این فعالیت یادگیری رنگ‌ها و خودآگاهی را تقویت می‌کند.
یک محیط مملو از آینه که با دقت طراحی شده است، ابزاری موثر برای حمایت از رشد و تکامل کودکان است به شرط اینکه ایمن و مناسب سن آن‌ها باشد. توصیه می‌شود از آینه‌های ساخته شده از مواد ایمن مانند اکریلیک بازتابنده یا پلکسی گلس نشکن استفاده کنید تا از هر گونه خطری جلوگیری شود.
در آخر می‌توانید آینه‌ها را در مکان‌هایی در دسترس کودکان قرار دهید؛ مانند نزدیک زمین یا کنار تخت‌شان. با این کار به آن‌ها این فرصت را می‌دهید تا با انعکاس خود تعامل داشته باشند. این تعامل‌ها به تقویت خودآگاهی کودکان و توسعه مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی آن‌ها به شیوه‌ای سرگرم کننده و تشویق کننده کمک می‌کند.