برنامه قطعی منظم برق در سراسر ایران، از روز یکشنبه ۲۰ آبان در شهرهای مختلف کشور اجرا شد.

روز یکشنبه شرکت‌های توزیع نیروی برق در استان‌های مختلف ایران با صدور اطلاعیه‌هایی از آغاز رسمی «خاموشی‌های منظم» به‌دلیل ناتوانی در تامین برق شهری و تجاری خبر دادند و شهروندان زیادی نیز در شبکه‌های اجتماعی با انتشار تصاویر و ویدیوهای مختلف قطعی چندساعته برق را تایید کردند.

همچنین برخلاف ادعای شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ درباره آغاز خاموشی‌های پایتخت از روز دوشنبه، گزارش‌های ارسالی شهروند-خبرنگاران برای ایندیپندنت فارسی نشان می‌دهد که قطعی برق منازل و واحدهای تولیدی در چندین نقطه تهران از روز یکشنبه آغاز شده است.

رسانه‌های دولتی روز یکشنبه درحالی از شهروندان ساکن پایتخت خواستند تا برای اطلاع از جدول خاموشی‌های خانگی و تجاری به وبسایت اطلاع‌رسانی شرکت توزیع نیروی برق تهران مراجعه کنند که این وبسایت از صبح امروز از دسترس خارج شده است.

 امروز رضا سپه‌وند، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، درباره این بحران گفت: «اگر مازوت‌سوزی انجام نشود تنها راه قطعی زمان‌بندی برق و گاز خانگی و صنعتی است، چون جز مازوت منبع دیگری نداریم که بخواهیم برای تامین گاز در ماه‌های آینده استفاده کنیم. تجربه قطع برق صنعتی را در تابستان هم داشتیم که به خاطر آن بخش صنعت و کشاورزی ضربه خورد و قطعی‌ برق منازل شهری نیز مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد کرد.»

اما هم‌زمان خبرگزاری فارس در گزارشی با استناد به داده‌های وزارت نیرو نوشت که از شهریور امسال فرایند پر شدن ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها متوقف شده و حجم این ذخایر به‌مرور به یک‌سوم رسیده است، تا برخی از خبرنگاران بیش از گذشته درمورد ادعای دولتی‌ها درباره توقف عمدی مازوت‌سوزی در سه نیروگاه برای حفاظت از سلامتی شهروندان تردید کنند و به نظر برسد کاهش ذخایر مازوت یا نفت کوره نیز در اتخاد این تصمیم تاثیر داشته است.

براساس این گزارش، تامین گاز نیروگاه‌ها در دو هفته اول آبان جاری در قیاس با سال ۱۴۰۲، ۳۰ درصد کم شده و ذخیره گازوئیل نیروگاه‌ها نیز به کمتر از هزار و ۲۶۰ میلیون لیتر رسیده است و وضعیت شبکه برق ایران در شرایط بحرانی و اضطراری قرار دارد.

حسن‌علی تقی‌زاده، رئیس هیئت‌مدیره سندیکای برق ایران، پیش از این در شهریور امسال، در یک برنامه تلویزیونی، هشدار داده بود: «اگر مسئولان با این دست‌فرمان جلو بروند سال آینده ناترازی برق به ۲۵‌ هزار مگاوات می‌رسد. مردم را مقصر ندانید و الکی نگویید مصرف مردم زیاد است. متوسط مصرف سرانه ایرانیان هزار و ۲۲ کیلووات ‌ساعت در سال است اما سرانه مصرف مردم اروپا به ۲ هزار و ۱۲۰ کیلووات ‌ساعت می‌رسد. یعنی مردم ما نسبت به کل دنیا برق را خیلی کم مصرف می‌کنند، اما عادت داریم گناه را گردن مردم بیندازیم.»

روزنامه اعتماد گزارش داده است که براساس اطلاعات به‌دست‌آمده، قطعی‌های برق «فعلا به مدت ۲ ساعت در روز در هر منطقه مختلف کشور، ازجمله پایتخت» اجرایی خواهد شد. بدین ترتیب پیش‌بینی برخی از فعالان صنعت برق درباره احتمال افزایش ساعت‌های قطعی برق در روزها و هفته‌های آینده به واقعیت نزدیک شود، قطعی‌هایی که به‌دلیل تشدید روزافزون میزان ناترازی‌ها در این حوزه به‌دلیل عدم سرمایه‌گذاری دولت و روند استهلاک زیرساخت‌هاست .

بررسی آمارهای دولتی نشان می‌دهد که نیروگاه‌های ایران با کمبود ۶۰ درصدی ظرفیت سوخت مایع مواجه‌اند. این در حالی است که دولت مسعود پزشکیان مدعی است برای مقابله با آلودگی کلان‌شهرها استفاده از سوخت مازوت در سه نیروگاه تولید برق را متوقف کرده است، اما همچنان در ۱۱ نیروگاه دیگر ایران از نفت کوره استفاده می‌شود و روزانه بیش از ۸۷ میلیون لیتر بنزین بی‌کیفیت تولید داخل نیز در خودروهای ایرانیان سوزانده می‌شود تا عملا توقف مازوت‌سوزی در اراک، کرج و اصفهان تاثیر چندانی بر کاهش آلودگی هوای شهرهای مختلف ایران نداشته باشد.

«نفت کوره» نفت سنگین، نفت دریایی یا مازوت هم نامیده می‌شود. این سوخت به‌شکل برشی از برج تقطیر نفت خام به‌صورت محصول برج تقطیر یا باقی‌مانده برج تقطیر به‌دست می‌آید. به‌طور کلی مازوت به هر نوع سوخت مایعی گفته می‌شود که در بویلرها یا کوره‌ها برای تولید گرما و در موتورها برای تولید نیرو استفاده می‌شوند.

۸۰ درصد برق مصرفی در ایران را نیروگاه‌هایی تولید می‌کنند که برای تولید برق به گاز متکی‌اند. اکنون در شرایط ناتوانی دولت جمهوری اسلامی در استخراج کافی گاز به‌دلیل سیاست‌های جنگ‌طلبانه علی خامنه‌ای، تحریم‌های گسترده غرب و محروم ماندن ایران از تکنولوژی روز جهان در این حوزه، نیروگاه‌ها برای جبران کسری گاز مجبورند از مازوت استفاده کنند. این در حالی است که در مازوت مقادیر بالایی گوگرد و سایر ترکیبات سمی وجود دارد که سوزاندن آن به تولید حجم زیادی از ذرات معلق و گازهای سمی منجر می‌شود.