ماموران انتظامی ایران روز گذشته با ورود به دو ساختمان واحد دیباجی و قلهک مؤسسه گوته، این مؤسسه را پلمب کردند.
خبرگزاری میزان وابسته به قوه‌قضائیه ایران، دلیل تعطیلی این مؤسسه آلمانی را ارتکاب اعمال غیرقانونی متعدد و تخلفات گسترده مالی عنوان کرده است. این درحالی‌است که بسیاری تصور می‌کنند این اقدام در پاسخ به رفتار دولت آلمان برای بسته شدن مرکز اسلامی هامبورگ است که سوم مردادماه رخ داده بود. گفتنی است وزارت کشور آلمان، ماه گذشته با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده بود: «مرکز اسلامی هامبورگ (معروف به مسجد آبی)، نظم قانون اساسی جمهوری فدرال آلمان را نقض کرده و تحریک‌های ضدیهودی و ضداسرائیلی را گسترش می‌دهد.»
بنا بر اعلام این وزارتخانه، صبح روز چهارشنبه ۲۴ ژوئیه به دستور دادگاه، ۵۳ مورد از اماکن مرتبط با این مرکز در هشت ایالت آلمان، توسط ده‌ها مأمور مورد بازرسی قرار گرفت و اموال و دارایی آنها نیز ضبط شد. حالا با بسته‌شدن مؤسسه گوته که به‌نوعی مورد تایید سفارت آلمان در ایران است، باید دید روابط دو کشور وارد چه فازی خواهد شد؛ به‌خصوص که شب گذشته سفیر ایران در برلین از سوی دولت آلمان احضار شد. در این گزارش گفت‌وگویی با احمد بخشایش، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، علی ماجدی، سفیر پیشین ایران در آلمان و اساتید مؤسسه گوته، آخرین شرایط این اتفاق را مورد نقد و بررسی قرار داده‌ایم.
مشاهدات عینی از بسته‌شدن گوته
همانطور که پیش‌تر اعلام شد مؤسسه گوته که ظهر دیروز با ورود قهری نیروهای امنیتی بسته شده بود، باعث شوکه شدن دانشجویانی شد که دیروز در کلاس‌ها حضور داشتند. یکی از دانشجویان این مؤسسه که دیروز اتفاقات را مشاهده کرده، در گفت‌وگو با خبرنگار هم‌میهن گفت: «ما در کلاس بودیم که صدای داد و فریاد را از بیرون شنیدیم. در ابتدا همه فکر کردیم که دعوا شده اما به‌یکباره دیدیم افرادی که مشابه نیروهای انتظامی بودند، وارد حیاط شدند. بعد از ۳۰ تا ۴۰ دقیقه همه‌ی ما را که در کلاس‌ها و حیاط بودیم، به بیرون هدایت کردند و گفتند دیگر هیچ دانشجو یا استادی حق ندارد اینجا حضور داشته باشد.»
همچنین یکی دیگر از اساتید مؤسسه گوته گفت: «متاسفانه دیروز روز خوبی نبود و هم‌زمان با اینکه در حال تدریس بودیم به‌یکباره متوجه شدیم که نیروهای امنیتی به داخل مؤسسه آمده‌اند و قصد بستن این مؤسسه را دارند.» این استاد مؤسسه گوته درخصوص اینکه در این مؤسسه چه فعالیت‌هایی انجام می‌شود، گفت: «مؤسسه گوته صرفاً کلاس زبان است که مورد تایید سفارت آلمان است. افراد بسیاری در دو، سه دهه اخیر در این مؤسسه حضور یافتند و با گذراندن دوره‌های زبان، موفق به اخذ مدرک زبان آلمانی شدند. مؤسسه گوته همچنین آزمون‌های معتبر آلمانی را زیر نظر سفارت آلمان برگزار می‌کند که دانشجویان با اخذ مدرک زبان می‌توانند به کشور آلمان مهاجرت کنند یا زبان آلمانی را در کشور ایران برگزار کنند. ازسوی‌دیگر در کلاس‌ها، ما کُتبی را تدریس می‌کنیم که سال‌هاست مورد تایید نهادهای نظارتی است».
روابط دیپلماتیک ۲ کشور
دولت آلمان اولین کشور بعد از امضای برجام بود که به ایران آمد و سرمایه‌گذاری مجدد را آغاز کرد. با اتفاقات اخیر بسیاری نگران تیره‌شدن روابط دیپلماتیک دو کشور هستند. احمد بخشایش‌اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «هم‌میهن» درخصوص این موضوع گفت: «پاسخ متقابلی است به آنچه دولت آلمان، ماه گذشته انجام داد. مرکز اسلامی هامبورگ، ماه گذشته توسط دولت آلمان بسته شد. بعد برخی انتظار دارند جمهوری اسلامی پاسخ متقابل ندهد؟ قطعاً پاسخ متقابل است که شاهد هستیم.»
بخشایش‌اردستانی در پاسخ به این سوال که روابط ایران آیا با مشکل رو‌به‌رو می‌شود یا خیر؟ گفت: «قرار نیست روابط دو کشور خدشه‌دار شود، چون غربی‌ها از ارتباط با ایران نفع می‌برند. ایران کشور بزرگی است. مساحت بسیاری از کشورهای ایرانی به مساحت دو، سه استان آنهاست، بنابراین آنها به ما نیاز دارند. این نکته را نیز به شما بگویم که دولت آلمان قطعاً دلش به حال مردم ما نسوخته که بخواهد زبان آلمانی را در ایران آموزش دهد. قطعاً گسترش فرهنگ‌شان و سایر مسائل نیز دخیل است.» رسانه‌های آلمان ازجمله «نیو فکت» نیز عقیده دارند که تعطیلی مؤسسه گوته علاوه بر غیرقانونی بودن، یک اقدام متقابل از سوی دولت ایران است.
علی ماجدی، سفیر پیشین ایران در کشور آلمان نیز در گفت‌وگو با هم‌میهن نگاه متفاوتی نسبت به بخشایش‌اردستانی دارد: «به‌هرحال مؤسسه گوته به غیر از تدریس زبان آلمانی، کار دیگری انجام نمی‌دهد و نمی‌دانم واقعاً چه کسانی این کار را انجام داده‌اند. بعید می‌دانم که دولت ایران تصمیم گرفته باشد چنین کاری انجام دهد. قبل از این کار می‌توانستند سفیر آلمان یا معاونش را بخواهند، درباره‌ی این موضوع صحبت کنند و دلیل و جزئیات این کار را توضیح دهند.»
ماجدی با تقبیح تعطیلی مرکز اسلامی هامبورگ توسط دولت آلمان گفت: «من آن کار آلمان را هم قطعاً تقبیح می‌کنم. باید توضیح دهند که به چه دلیلی این کار انجام شده است. گفته شده که چرا دولت محلی اینجا نگاه امنیتی به این مرکز پیدا کرده است. اگر چنین چیزی درست باشد، مرکز اسلامی هامبورگ باید بخواهد که این موضوع را بررسی کنند که چرا اینگونه با آنها برخورد می‌شد.»
ماجدی می‌گوید، با برخوردهای متقابل به‌عنوان اعتراض مخالف است و اینکه در مقابل، مثل خود آنها برخورد کنیم درست نیست. او افزود: «به‌نظرم راه‌های دیگری وجود دارد که اول باید آنها را امتحان کرد. این اقدامات باعث می‌شود روابط بدتر شود درحالی‌که می‌شد به نحو دیگری پیگیری کرد و قبل از تعطیلی مؤسسه‌ای با این قدمت، دلیل این برخورد را جویا شد.»
سرنوشت کلاس و آزمون‌ها
بعد از پلمب‌شدن مؤسسه گوته توسط نیروهای امنیتی، حالا سوالی که مطرح می‌شود این است که سرنوشت تعداد زیادی از دانشجوهای زبان این مؤسسه که در خیابان دیباجی و قلهک حضور داشتند، همچنین افرادی که برای آزمون‌های این مؤسسه هزینه کرده‌اند، چطور خواهد شد؟ مؤسسه گوته آزمون‌های ب۱، ب۲ و تست‌داف آلمانی را برگزار می‌کند که حالا با اتفاق روز گذشته، مشخص نیست چطور این آزمون‌ها و البته کلاس‌ها برگزار خواهند شد.
همچنین استاد دیگری از این مؤسسه در گفت‌وگو با هم‌میهن گفت: «متاسفانه به ما اصلاً اعلام نکردند که مؤسسه چه تاریخی باز خواهد شد. فقط دیروز قبل از اینکه از مؤسسه خارج شویم، به ما گفتند اطلاعات بیشتر را با تماس تلفنی اطلاع‌رسانی خواهند کرد. اینکه آزمون‌ها یا کلاس‌ها چطور پیش برود، موضوعی است که از اطلاعات ما نیز خارج است». کانال تلگرام مؤسسه گوته نوشت: زبان‌آموزان گرامی، به اطلاع می‌رسانیم، روز شنبه مورخ سوم شهریورماه، ساختمان قلهک و دیباجی تعطیل می‌باشد. (تمام کلاس‌ها اعم از حضوری و آنلاین در این روز برگزار نخواهند شد). واحد ثبت‌نام دوره‌ها در این روز از طریق تلفن و ایمیل پاسخگوی شما خواهند بود.
براساس آنچه برخی دانشجویان این مؤسسه در گروه‌های تلگرامی گفتند، تعطیلی این مؤسسه در زمان برگزاری امتحان زبان آلمانی صورت گرفته است. تصاویری نیز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که ماموران انتظامی را در حال کندن سردرهای مؤسسه گوته نشان می‌دهد. در هر صورت باید صبر کرد و دید براساس آنچه خبرگزاری قوه‌قضائیه گفته، قرار است چه تحقیقاتی در مورد مسائل مالی این مؤسسه صورت بگیرد؛ البته اگر واقعاً هدف، پاسخ متقابل به بسته‌شدن مرکز اسلامی در شهر هامبورگ نبوده است.
رویکرد دولت پزشکیان نیز در این زمینه تاثیر بسیاری دارد که روابط دو کشور در آینده چطور پیش برود. علی ماجدی چنین می‌گوید: «دولت پزشکیان براساس گفتمان دولت‌ها شکل گرفته، به همین دلیل است که معتقدم برای تقویت روابط دیپلماتیک، بهتر بود گفت‌وگو کرد تا اینکه بخواهیم پاسخ متقابل بدهیم. هرچند من بازهم تاکید می‌کنم که بسته‌شدن مرکز اسلامی هامبورگ، تصمیم اشتباه دولت آلمان بوده است»