علی منتظری؛ امیرحسین ثابتی نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی و مشاور دکتر سعید جلیلی در مخالفت با عباس عراقچی به عنوان وزیر پیشنهادی امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، عنوان کرد: در ابتدای دولت یازدهم گفتند که مشکلات اقتصادی را حل می‌کنیم، اما در آخر آقای عراقچی در سال ۹۶ آمدند گفتند که هدف اصلی برجام لغو تحریم‌های اقتصادی نبوده بلکه ما می‌خواستیم از پرونده هسته‌ای ایران امنیت زدایی کنیم.
ثابتی بار‌ها در نقد برجام گفته است که برجام را مو به مو خوانده است و بار‌ها بسیاری از موافقان برجام را متهم کرده است که حتی یکبار آن را نخوانده اند.
متن فارسی برجام که از سوی وزارت امورخارجه ایران مننتشر شده است در دسترس همه شهروندان ایرانی هست. از همان ابتدای نص برنامه جامع اقدام مشترک " برجام " کاملا روشن است که پرونده اتمی ایران ابتدا از سوی تروئیکای اروپا و سپس ازسوی ۵+۱ یک پرونده کاملا و صد درصد امنیتی نه فقط در حوزه منطقه‌ای بلکه در سطح بین الملل فرض شده است.
این همان فرضی است که از ابتدا که مقامات ایران وارد گفتگو با طرف‌های مقابل شدند، پذیرفته شده بوده است. در بخش دیباچه یا همان نقطه آغازین توافق برجام آمده است: آن‌ها انتظار دارند که اجرای کامل این برجام در جهت مثبت به صلح و امنیت منطقه‌ای و بین المللی کمک نماید. ایران مجددا تایید می‌نماید که این کشور تحت هیچ شرایطی در پی جستجو، توسعه و یا کسب سلاح‌های هسته‌ای نخواهد بود.
من قصد ورود به تفاصیل برجام و گفتگو‌های ایران و ۵+۱ را ندارم، اما موضوع مذاکرات ایران با آن‌ها از ابتدا تا انتهاء و حتی تا الان، موضوع تولید سلاح اتمی بوده است و همه مذاکرات از اول تا اخر (و حتی همین الان) در حول همین موضوع می‌چرخیده است. اما برجام در این بخش کاملا موفق بوده است و ثابت کرده است که ایران به دنبال سلاح اتمی نیست و از این منظر نقد قابل ملاحظه‌ای برآن وارد نیست.
در بخشی دیگر در زیر عنوان مقدمه و مفاد عمومی برجام آمده است:
ب. اجرای کامل این برجام موجب حصول اطمینان از ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران خواهد شد.
ج. ایران مجددا تائید می‌نماید که هیچگاه و تحت هیچ شرایطی در پی سلاح‌های هسته ای، تولید و یا به دست آوردن آن‌ها نخواهد بود.
از همین رو ادعای عباس عراقچی اگر آن چنان که شما می‌گویید "ما می‌خواستیم از پرونده هسته‌ای ایران امنیت زدایی کنیم" یک ادعای کاملا درست بوده است و عموم برداشت‌های دیگر از برجام، یک تلقی نادرست است.
پس فرضیه درست آن است که برجام یک پرونده امنیتی بوده است که قرار بود نتایج و آثار اقتصادی فراگیر و قابل دسترس برای ایران در قالب اجرای برجام داشته باشد. همچنان که در این توافق در بخش تحریم‌ها آمده است:
۱۸- قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد که برجام را تایید خواهد نمود تمام مفاد قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت در خصوص موضوع هسته‌ای ایران- ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸)، ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) و ۲۲۲۴ (۲۰۱۵) را همزمان با اجرای اقداماتِ توافق شده مرتبط با هسته‌ای توسط ایران، راستی آزمایی شده توسط آژانس، به نحو مشخص شده در پیوست ۵ لغو خواهد کرد و محدودیت‌های خاصی را به نحو مشخص شده در پیوست ۲ برقرار خواهد نمود.
۱۹ اتحادیه اروپایی همه مفاد «مقررات اتحادیه اروپایی» را، آنگونه که موخرا اصلاح شده است، که کلیه تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای را اجرائی می‌سازد، از جمله فهرست افراد مشخص شده مربوطه، همزمان با اجرای اقداماتِ توافق شده مرتبط با هسته‌ای توسط ایران، به نحو مشخص شده در پیوست ۵، که توسط آژانس راستی آزمایی شده باشد، لغو خواهد کرد، و (این لغو) شامل تمامی تحریم‌ها و تدابیر محدودکننده در حوزه‌های زیر، که در پیوست ۲ تشریح شده، خواهد بود.
سپس ۲۴ مورد از نتایج اقتصادی بسیار مهم و راهبردی این توافق امنیتی برای اجرای برجام مورد تاکید ۵+۱ قرار می‌گیرد که در صورت اجراء، ایران را بهره‌مند از آثاراقتصادی اجرای توافق می‌کرد.
پس روند اصلی برجام درست طی شده بود تا آنکه آمریکا به صورت یکجانبه و به شکل کاملا غیر قانونی (غیر قانونی بر حسب توافقات مورد تایید شورای امنیت) در زمان دونالد ترامپ رییس جمهور وقت آمریکا از این توافق خارج می‌شود. از اینجا است که نقد‌ها به برجام شروع شده و البته برخی ازانتقاد‌ها قابل توجه هستند و باید بررسی شود، اما اکنون در مقام نقد این موضوع نیستیم.
این صورت مسئله‌ای کاملا تکراری در خصوص نقل و نقد تاریخی برجام است. سوال اصلی ما اینجا است که شما که گوی سبقت را در نقد برجام از دیگران ربوده اید، چه جایگزینی برای برجام دارید؟ لطفا به جای نبش قبر‌های تکراری برای ایجاد ابهام در توافق زنده و موجود، برای یکبار که شده یک متن پیشنهادی برای حل مشکل تکراری برجام ارائه دهید.
از منبر نقد گفتار شما، اجازه دهید با استفاده از نردبان برجام، به موضوعات دیگر مشابه برجام از حیث تاثیر در جایگاه منطقه‌ای و بین المللی سیاست خارجی ایران وارد شوییم. آیا درباره پاسخ به رژیم اشغالگر قدس و ترور اسماعیل هنیه در تهران، در آستانه گفتگو‌های جدید قاهره که قرار است در اواخر این هفته برگزار شود، شما و همفکرانتان طرحی دارید؟
آیا از نگاه شما و همفکرانتان این موضوع زنده در دایره "میدان و دپیلماسی " کمتر از موضوع برجام در شرایط کنونی ارزیابی می‌شود؟ آیا بهتر نبود در نطق خود به جای دست آویختن به موضوع تکراری نقد برجام، دیدگاه‌های عباس عراقچی را در قالب یکی از مهمترین موضوعات زنده سیاست خارجی ایران یعنی موضوع آتش بس در غزه و چگونگی حل و فصل موضوع به نفع جمهوری اسلامی و مصالح ملی کشور، مورد بررسی قرار می‌دادید؟
بنابراین برای آنکه صورت مسئله ما روشن شود لطفا به جای انتقادات آتشین و استناد کردن انتقاداتان به اینجا و آنجا، لطفا به دو سوال زیر جواب دهید. این پاسخ‌ها از آن رو اهمیت دارد که آنچه از شما و همقطاران شما تا کنون دیده ایم فقط نقد ونقد و نقد بوده است و لاغیر:
۱- طرح جایگزین شما برای برجام چیست؟ لطفا برای یکبار هم که شده طرح خود را به صورت شفاف و کاملا کاربردی، که در سطح نظام بین الملل قابل تطبیق و اجراء باشد به آقای عباس عراقچی، اگر وزیر خارجه شدند، ارائه دهید و به اطلاع افکار عمومی برسانید تا وقتی چشم شما به مردم می‌افتد شرمنده نشده و آیندگان درباره شما قضاوتی درست و عادلانه داشته باشند. مطمئن هستیم که چنین اقدامی از سوی شما به بسیای از حرف و حدیث‌ها درباره برجام پایان می‌دهد اگر پیشنهاد جایگزین ارائه دهید و به شکل طبیعی افکار عمومی ایران در این باره قضاوت خواهد نمود.
۲- طرح شما برای پاسخ ایران به رژیم اشغالگر قدس، حفظ اقتدار و بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران، پاسخ به ترور شهید اسماعیل هنیه در داخل خاک ایران، چگونگی برخورد ایران با مذکرات آتش بس در نوار غزه در چهارچوب سیاست "میدان و دیپلماسی" چیست؟ ناگفته پیدا است که همه این موضوعات از محوری کاملا مرتبط و به هم پیوسته برخوردارند. با این نگاه که این موضوع (از نظراهمیت و تاثیر گذاری بر سیاست‌های داخلی و خارجی) کمتر از اهمیت موضوع برجام در ایران نخواهد بود. پیشنهاد کاربردی و عملیاتی شما برای عبور از این مرحله چیست و چه راهبردی را به وزیر آینده وزارت امورخارجه کشور ارائه می‌دهید؟