در حالی که شرکت مایکروسافت و شرکت اماراتی G42 مشغول پیش‌برد طرح مشارکتی به ارزش یک میلیارددلار برای سرمایه‌گذاری مراکز داده در کشور کنیا هستند، نگرانی‌های برخی مقامات سیاسی از این مشارکت در واشنگتن بالا گرفته است.
این معامله در بهار امسال با همکاری دو دولت آمریکا و امارات متحده عربی شکل گرفت و همزمان با نشست سران آمریکا و کنیا شکل اجرایی گرفت.
شرکت G42 یک هلدینگ تکنولوژی مستقر در ابوظبی، امارات متحده عربی است که در حوزه‌های مختلف فناوری و نوآوری فعالیت می‌کند. این شرکت در سال 2018 تأسیس شد و به سرعت به یکی از شرکتهای برجسته در زمینه هوش مصنوعی، تحلیل داده‌ها، و راه‌حل‌های دیجیتال تبدیل شد. سرمایه‌گذاران اصلی این گروه صندوق سرمایه‌گذاری دولتی امارات – Mubadala – و شرکت ملی نفت ابوظبی – ADNOC – هستند.
طرفداران پروژه کنیا آن را به عنوان یک نقشه راه برای مشارکت‌های مشابه بین دولت و شرکتهای بزرگ می‌بینند که می‌تواند به ایالات متحده کمک کند تا نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را در جنوب جهانی، یعنی بازارهای نوظهور در آفریقا و آسیای مرکزی که چین در آنها مستقر شده است، گسترش دهد. مایکروسافت و G42 تعهد کرده‌اند که در سال‌های آینده در پروژه‌های متعدد همکاری کنند و از روابط منطقه‌ای امارات استفاده کنند.
اما در واشنگتن نگرانی‌های رو به افزایشی وجود دارد که اتکا به مایکروسافت، G42 و دولت امارات می‌تواند امنیت ملی را به خطر بیندازد و بدون حمایت مقامات آمریکایی، این شرکت‌ها قادر نخواهند بود تکنولوژی مورد نیاز خود را برای موفقیت این همکاری به دست آورند.
پایه و اساس رابطه این دو شرکت، توافقی است که اوایل امسال توسط دولت بایدن تایید شد، که براساس آن مایکروسافت ۱.۵ میلیارد دلار در شرکت اماراتی سرمایه‌گذاری می‌کند و در ازای آن، G42 توافق می‌کند که روابط خود را با شرکتهای چینی قطع کند. مقامات پنتاگون مشکوک هستند که G42 به طور کامل از چین جدا شود.
مجوز صادرات تراشه‌های انویدیا به خلیج فارس صادر می‌شود؟
ناکامی‌های مزمن امنیت سایبری مایکروسافت، که اخیرا در یک گزارش دولتی شدیداً مورد انتقاد قرار گرفته است، نیز نگرانی‌هایی را در مورد دسترسی قدرت‌های خارجی به شبکه‌های حساس ایالات متحده برانگیخته است. سایر مقامات نگران هستند که ارسال هوش مصنوعی پیشرفته به کشورهای خلیج با سوابق حقوق بشری سوال‌برانگیز، ایده خوبی نباشد.
مسئله فوری این است که آیا باید صادرات تراشه‌های H100 انویدیا، نیمه‌رساناهای مورد استفاده در مراکز داده هوش مصنوعی، به خاورمیانه تایید شود یا خیر. برخی مقامات این مسئله را معادل با تکثیر هسته‌ای می‌دانند، با تراشه‌های انویدیا به عنوان سلاحی که در مسابقه تسلیحات هوش مصنوعی بسیار مورد تقاضا است.
در حالی که دولت بایدن یک استراتژی منطقه‌ای گسترده‌تر را بررسی می‌کند، مجوزهای صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی با حجم بالا به کل خلیج فارس را به تأخیر انداخته است. مشخص نیست که آیا این مجوزها صادر خواهند شد یا خیر، اما مقامات آمریکایی امیدوارند که در ماه‌های آینده به توافق برسند، طبق گفته افرادی که با این موضوع آشنا هستند.
مقاومت در برابر توافق مایکروسافت و G42 می‌تواند تلاش‌های دولت برای کمک به شرکتهای آمریکایی در دستیابی به برتری جهانی در توسعه هوش مصنوعی را متوقف کند، که در حال تبدیل شدن به جبهه بعدی جنگ سرد واشنگتن با پکن است. مقامات آمریکایی می‌خواهند مطمئن شوند که شرکتهای آمریکایی – و نه رقبای چینی آنها – از جاه‌طلبی‌های کشورهای خلیج فارس برای تأمین مالی و ساخت پروژه‌های بزرگ هوش مصنوعی بهره‌مند شوند. با ارائه وعده دسترسی به تکنولوژی آمریکایی، آنها امیدوارند که کشورهای خاورمیانه را ترغیب کنند که روابط خود را با پکن قطع کنند.
استراتژی آمریکا برای نفوذ با کمک تکنولوژی
دولت آمریکا مدتهاست که با کسب‌وکارهای بزرگ برای گسترش نفوذ ژئوپلیتیکی آمریکا همکاری می‌کند و دولت بایدن نیز از این قاعده مستثنی نیست – با معرفی تعدادی از به اصطلاح کریدورهای اقتصادی که مشاغل محلی و سرمایه‌گذاری را وعده می‌دهند.
این تلاش‌ها در مقایسه با سرمایه‌گذاری‌های چین در کشورهای درحال توسعه کمرنگ بودنه است. بعد از حملات حماس در هفت اکتبر مقامات آمریکایی در مورد کریدور اقتصادی هند- خاورمیانه- اروپا که تلاشی برای ارتباط قدرت‌های صنعتی نوظهور آسیای جنوبی با اروپاست سکوت کرده‌اند. در مقابل بایدن از کریدور لوبیتو که یک پروژه ریلی در جمهوری دموکراتیک کنگو، زامبیا و آنگولاست حمایت کرده است.
این سیاست‌های آمریکا که شباهت به تلاش‌های چین و تمرکز بر استخراج منابع به جای توسعه کسب وکار پایدار در کشورهاست، مورد انتقاداتی هم قرار گرفته است.
از میان تلاش‌های مختلف، توافقی که وزیر بازرگانی آمریکا با اماراتیها، مایکروسافت و G42 انجام داده بیشترین امید اجرا را دارد. این البته بستگی به آن دارد که واشنگتن بتواند راحی برای اجرای راحت آن پیدا کند. امارات پول و روابط خوبی با کشورهای آفریقایی دارد. مایکروسافت تکنولوژی مورد نیاز را دارد و برد اسمیت رییس هیات مدیره آن مانند وزیر امور خارجه شرکتی در حال توسعه روابطی در سراسر جهان است. شرکت G42 نیز در حال گسترش در سراسر آفریقا و آسیاست.
کنیا، قطب جدید استارتاپی آفریقا
اما کنیا مکان مناسبی برای ایجاد یک مرکز داده بزرگ است. با جمعیت جوان و در حال رشد و به طور فزاینده ای شیفته تکنولوژی است. این کشور شرق آفریقا امروز به عنوان یک قطب تکنولوژی و رقیبی برای نیجریه و آفریقای جنوبی است.
این کشور دارای یک اکوسیستم استارتاپی پرجنب وجوش به نام سیلیکون ساوانا است. برد اسمیت رییس هیات مدیره مایکروسافت می‌گوید که کنیا اورا به یاد آسیای جنوب شرقی در اوایل دهه ۹۰ میلیادی می‌اندازد. این برای ایالات متحده مهم است و چین هم به این موضوع آگاه است.
در سال ۲۰۲۲ جو بایدن مگ ویتمن رئیس سابق شرکت HP را به عنوان سفیر آمریکا در کنیا منصوب کرد. سال گذشته، رئیس‌جمهور روتو را در سفری به دره سیلیکون همراهی کرد که شامل توقف‌هایی در گوگل و اپل بود. در ماه مه، گوگل اعلام کرد که قصد دارد یک کابل فیبر نوری زیر دریایی را که استرالیا را به کنیا و شش کشور آفریقایی دیگر متصل می‌کند، بسازد.
با این حال اوضاع اقتصادی کنیا یک چالش بزرگ است. اه گذشته، اعتراضات باعث شد که روتو قانونی را که مالیات‌ها را برای کمک به تثبیت مالی کشور افزایش می‌داد، پس بگیرد. کنیایی‌ها به ساختمان مجلس ملی هجوم بردند و شعار “روتو باید برود” سر دادند و تا 24 نفر هنگامی که پلیس آتش گشود، کشته شدند. پس گرفتن این قانون به این معناست که کنیا اکنون با مشکل در تعادل بودجه و پرداخت بدهی‌های خود مواجه خواهد شد.
فساد در کنیا همه‌گیر است. پول‌شویی یک مسئله است. و وزارت خزانه‌داری آمریکا اخیراً تعدادی از نهادهای کنیایی را به دلیل ارتباطاتشان با تأمین مالی تروریسم تحریم کرده است. این کشور همچنین در تلاش است تا زیرساخت‌های فیزیکی خود، از جمله جاده‌ها و سیستم‌های حمل‌ونقل کافی، ظرفیت آب و برق را بسازد. سخنگوی وزارت امور خارجه گفت که ایالات متحده به طور نزدیک با دولت کنیا برای “ایجاد یک محیط دوستانه برای کسب‌وکار” همکاری می‌کند و شرکت‌ها را تشویق می‌کند تا فرصت‌ها را در آنجا پذیرا باشند.
چین و سرمایه‌گذاری در کنیا
به جز آمریکا کشور چین هم نگاه ویژه‌ای به کنیا دارد. . به عنوان بخشی از تلاش دیجیتال جاده ابریشم پکن، شرکتهای چینی مانند هوآوی و ZTE از مدت‌ها پیش روی کشورهای آفریقایی از جمله کنیا متمرکز بوده‌اند، ارائه وام‌های دولتی، سخت‌افزارهای تخفیف‌دار، آموزش و کمک فنی. هوآوی نقش کلیدی در کمک به ساخت و تأمین مالی یک “شهر هوشمند” ۱۴.۵ میلیارد دلاری در کنیا به نام کنزا تکنوپولیس داشته است.
بسیاری از کشورهای آفریقایی سیستم‌های فناوری اطلاعات خود را بر اساس استانداردهای چینی برای داده‌های دیجیتال پایه‌گذاری کرده‌اند، محیطی قانونی که مایکروسافت ممکن است برای پیمایش در آن با مشکل مواجه شود. به گفته اولنا بورودینا، مشاور ارشد ریسک‌های ژئوپلیتیکی برای ODI، یک اندیشکده جهانی امور بین‌الملل، این شرکت همچنین ممکن است توسط شرکتهای چینی که سال‌ها در آنجا فعالیت کرده‌اند، از رقابت خارج شود. او گفت: “این مثل فروش یک تسلا در کنیا یا ازبکستان است. شما ماشین‌های چینی می‌بینید. شما تعداد زیادی تسلا نمی‌بینید. این داستان در زیرساخت‌های دیجیتال هم همین است.”
مزیت کلیدی که ایالات متحده نسبت به چین دارد – حداقل در حال حاضر – یک برتری واضح در رایانش ابری و مدل‌های زبانی بزرگ است که زیرساخت هوش مصنوعی را تشکیل می‌دهند. اما بسیار بستگی به تمایل واشنگتن به استفاده از این فناوری دارد.
مقامات آمریکایی بسیار تمایل دارند که شرکت اماراتی G42 همکاری‌های خود را با هواوی قطع و مایکروسافت را جایگزین آن کند. با این حال محدودیت‌هایی را برای توسعه هوش مصنوعی به کشورهای خلیج فارس قرار داده است. ایالات متحده فروش تراشه‌ها و تجهیزات نیمه‌رساناهای پیشرفته به چین را در سال 2022 محدود کرد و سال گذشته بسیاری از منطقه خلیج فارس را به آن چارچوب اضافه کرد. مقامات وزارت بازرگانی با همتایان خود در امارات متحده عربی و سایر کشورهای متاثر درباره فرآیند مجوز صادرات برای تراشه‌های پیشرفته از جمله تراشه‌های انویدیا، و همچنین استراتژی‌هایی برای حفاظت از فناوری حساس صحبت کرده‌اند، به گفته افرادی که با این موضوع آشنا هستند.
کلید روشن و خاموش برای تراشه‌های انویدیا
صمیم صدور مجوز دولت ایالات متحده تا حدی بستگی به این دارد که مایکروسافت و G42 چقدر خوب می‌توانند تراشه‌ها را پس از ورود به مراکز داده امن کنند. یکی از احتمالات این است که مایکروسافت حساس‌ترین فناوری را در یک منطقه دسترسی محدود قرار دهد، چیزی که این شرکت قبلاً انجام داده است. دیگران ایده‌هایی مانند قرار دادن کلید خاموش روی تراشه‌های انویدیا را مطرح کرده‌اند، به گفته چند نفر که با مکالمات آشنا هستند، یا داشتن کل عملیات که از راه دور از ایالات متحده کنترل می‌شود. مایکروسافت همچنین متعهد شده است که به قوانین به اصطلاح “شناخت مشتری” پایبند باشد تا تعیین کند که چه کسی از مراکز داده آن استفاده می‌کند و به مشتریان چینی اجازه نمی‌دهد مدل‌های خود را آموزش دهند.
همه این‌ها به این بستگی دارد که G42 تجهیزات چینی را از زنجیره تامین خود حذف کند. در ماه‌های اخیر، این شرکت یک حسابرس شخص ثالث را برای تعیین اینکه آیا به این شرایط پایبند است یا خیر، استخدام کرده است، به گفته چند نفر که این موضوع را می‌دانند، که باعث نگرانی برخی مقامات آمریکایی شده است که مبلغ زیادی که G42 پرداخت می‌کند به معنای تضاد منافع است. وقتی از چابرا درباره نحوه اجرای چنین توافق‌هایی پرسیده شد، او گفت که “بستگی به زمینه دارد.” این ممکن است به معنای مذاکرات دیپلماتیک مستقیم باشد، او گفت، یا ممکن است شامل فشاری از یک “فروشنده آمریکایی باشد که خودش می‌خواهد آن تضمین‌ها را داشته باشد – زیرا آنها به طور کلی می‌خواهند به همکاری با دولت ایالات متحده ادامه دهند.”
برخی مقامات کنگره نیز از لزوم نظارت کنگره بر توافق مایکروسافت و G42 صحبت کرده‌اند. چندین هیات دو حزبی طی هفته‌های اخیر از امارات متحده عربی بازدید کرده‌اند.
منبع: بلومبرگ
∎