ریال دیجیتال نسخه دیجیتالی ریال، واحد پول رسمی ایران، است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (CBI) ایجاد و مدیریت می‌شود. هدف اصلی از ایجاد ریال دیجیتال تسهیل تراکنش‌های مالی، کاهش هزینه‌های نقل و انتقال پول، افزایش شفافیت مالی و مبارزه با پولشویی و سایر فعالیت‌های غیرقانونی است.
این ارز دیجیتال به‌طور خاص برای انجام تراکنش‌های الکترونیکی طراحی شده و از فناوری بلاک‌چین و دفاتر کل توزیع‌شده (DLT) بهره می‌برد تا امنیت و شفافیت لازم را فراهم آورد. ریال دیجیتال بخشی از تلاش‌های جهانی برای توسعه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) است و می‌تواند به‌عنوان یک وسیله پرداخت کارآمد و مطمئن در سیستم مالی کشور مورد استفاده قرار گیرد.
ریال دیجیتال به عنوان یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، از فناوری‌های پیشرفته‌ای برای انتقال و مدیریت تراکنش‌ها استفاده می‌کند. روش انتقال ریال دیجیتال به طور کلی شامل مراحل زیر است:
۱. ایجاد و نگهداری کیف پول دیجیتال: کاربران باید یک کیف پول دیجیتال ایجاد کنند که توسط بانک مرکزی یا بانک‌های تجاری مجاز ارائه می‌شود. این کیف پول‌ها می‌توانند به صورت اپلیکیشن‌های موبایلی یا نرم‌افزارهای کامپیوتری باشند.
۲. شارژ کیف پول: کاربران می‌توانند با تبدیل ریال فیزیکی یا موجودی حساب‌های بانکی خود به ریال دیجیتال، کیف پول دیجیتال خود را شارژ کنند. این فرآیند از طریق بانک‌ها یا مؤسسات مالی مجاز انجام می‌شود.
3. انتقال ریال دیجیتال: انتقال همتا به همتا (P2P): کاربران می‌توانند به راحتی از طریق اپلیکیشن‌های کیف پول دیجیتال، ریال دیجیتال را به دیگر کاربران منتقل کنند. این انتقال‌ها معمولاً سریع و با هزینه کم انجام می‌شود.
۴. انتقال بین بانکی: تراکنش‌های بزرگتر یا انتقالات بین بانکی نیز از طریق شبکه‌های بانکی و زیرساخت‌های بلاک‌چین پشتیبانی می‌شود. این روش معمولاً شامل فرآیندهای تأیید و ثبت تراکنش‌ها در دفتر کل توزیع‌شده است.
۵. تأیید و ثبت تراکنش‌ها: هر تراکنش ریال دیجیتال باید توسط شبکه بلاک‌چین تأیید و ثبت شود. این فرآیند از طریق مکانیسم‌های توافق توزیع‌شده (مانند اثبات کار یا اثبات سهام) انجام می‌شود که امنیت و شفافیت تراکنش‌ها را تضمین می‌کند.
۶. مصرف و تبدیل دوباره: کاربران می‌توانند ریال دیجیتال خود را برای خرید کالا و خدمات مصرف کنند یا در صورت نیاز آن را به ریال فیزیکی یا موجودی حساب بانکی تبدیل کنند. این عملیات نیز از طریق بانک‌ها و مؤسسات مالی مجاز انجام می‌شود.
این فرآیندها همگی با هدف افزایش امنیت، سرعت، و کارایی در سیستم مالی طراحی شده‌اند و به کاربران این امکان را می‌دهند که به راحتی و با اطمینان از ریال دیجیتال استفاده کنند.