موبد زرتشتیان استان یزد درباره‌ی جشن سده گفت: «سده» یکی از بزرگترین و قدیمی‌ترین جشن‌های ایران از سوی زرتشتیان پاسداری می‌شود.
موبد شاه بهرام بلیوانی، با شادباش جشن سده به ایرانیان، به تارنمای خبری زرتشتیان (امرداد) گفت: این جشن در روز دهم بهمن‌ماه در بیشتر مناطق زرتشتی‌نشین برگزار می‌شود و برای گرامیداشت آتش، نور و گرما است که در دوران گوناگون تاریخی جنبه‌ی ملی نیز داشته است اما همواره زرتشتیان پاسدار آن بوده‌اند. در نوروزنامه خیام آمده است: «هر سال تا به امروز جشن سده را پادشاهان نیک عهد در ایران و توران به جای می‌آورند پس‌از آن به امروز، این جشن به دست فراموشی سپرده شد و فقط زرتشتیان که نگهبان سنن باستانی بوده و هستند این جشن را بر پا می‌داشتند».
وی اضافه کرد: در فرهنگ اساتیری ایرانشهر آتش در زمان هوشنگ شاه پیشدادی کشف شده است روزی هوشنگ شاه برای شکار به دامنه‌ی کوهی می‌رود که ناگهان ماری سیاه می‌بیند و سنگی به سوی او پرتاب می‌کند سنگ به مار نمی‌خورد اما به سنگ دیگری برخورد می‌کند و در نتیجه جرقه‌ای از آن ایجاد و بوته‌ای روشن و آتش پدیدار می‌گردد.
موبد زرتشتیان استان یزد بیان داشت: به گفته‌ی بیهقی و بیرونی این جشن در دوران مختلف حتا پس از اسلام تا دوران مغول هم به وسیله مردم و فرمانروایان برگزار می‌شد مرداویج در سال ۳۲۳ هجری (سده دهم میلادی) این جشن را با شکوه تمام در اصفهان برگزار کرد، چنانکه در تاریخ بیهقی آمده است سلطان مسعود غزنوی نیز در سال 430 هجری این جشن را برگزار نمود.
موبد بلیوانی گفت: برگزاری این جشن درسال1402 خورشیدی در حالیست که با کوشش دوستداران فرهنگ ایرانی این مناسبت به ثبت جهانی رسیده است و شکوه آن را دو چندان کرده است.
وی با بیان اینکه برای نامگذاری سده دلایل گوناگونی بیان شده است یکی از این دلایل گذشت یک‌صد روز از زمستان بزرگ در آن دوران است (اول آبان تا دهم بهمن که پایان چله بزرگ است) برخی نیز ۵۰ روز و ۵۰ شب مانده به نوروز که عدد سد به دست می‌آید را دلیل نامگذاری آن می‌دانند. وی ادامه داد: این روز همزمان با پایان چله بزرگ بوده و اندک‌اندک روشنایی و گرما افزون می‌یابد.
بلیوانی گفت: زرتشتیان در این روز پس از جشن و سرور به هنگام غروب آفتاب با مراسم ویژه‌ای که با زمزمه اوستاخوانی موبدان همراه است هیزم‌های آماده‌شده را شعله‌ور نموده و گرمی و روشنایی را بدرقه‌ی نیک‌اندیشان و باشندگان می‌کنند و روزهای گرم و پربرکت را نوید می‌دهند مراسم با شادی و هلهله باشندگان به پایان می‌رسد.
موبد زرتشتیان استان یزد بیان داشت: مراسم مشابهی در روز اشتاد ایزد و آذرماه بدون کبیسه (صد روز مانده به نوروز بدون کبیسه) به نام هیرُمبا در شریف‌آباد اردکان و مزرعه‌کلانتر میبد نیز برگزار می‌شود که همراه با مراسم آیینی زرتشتیان و پاسداشت از درگذشتگان است در شریف‌آباد اردکان چند سالی است که این مراسم به جای اشتاد ایزد و آذر ماه بدون کبیسه در روز اشتاد ایزد و فروردین ماه خورشیدی برگزار می‌شود.
فردوسی در این باره چنین سروده است:
بر آمد به سنگ گران سنگ خرد هم آن و هم این سنگ گردید خرد
فروغی پدید آمد از هر دو سنگ دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ
جهاندار پیش جهان آفرین نیایش همی کرد و خواند آفرین
که او را فروغی چنین هدیه داد همین آتش آن گاه قبله نهاد
یکی جشن کرد آن شب و باده خورد سده نام آن جشن فرخنده کرد
انتهای پیام