به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو» به نقل از فارس، عبدالله توکلی لاهیجانی اظهار داشت: افزایش تولید در کنار شفاف‌سازی عرضه خودرو می‌تواند از التهابات ناگهانی بازار بکاهد، اواخر سال 1400 و اوایل 1401 عملا صنعت خودرو با چند عارضه مواجه بود، اول؛ عرضه غیرشفاف خودرو بود که سبب جولان سوداگران و دلالان و دامن زدن به التهابات بازار شده بود و گاهی برخی خودروسازان نیز با فروش سبدی محصولات به واسطه‌ها و یا عرضه قطره چکانی، به آشفتگی بازار دامن می‌زدند.
وی افزود: دومین عارضه کاهش تولید خودرو به زیر یک میلیون و انباشته شدن خودروهای ناقص در پارکینگ‌ها و سوم عارضه هم فروش بی ضابطه و فراتر از توان تولید برخی خودروسازان بود که موجب می شد خودروسازی که توان تولید ندارد شروع به پیش فروش محصولات کند و مردم پایگاهی برای خرید یا پیش‌خرید مطمئن محصولات خودروسازان در اختیار نداشتند، این امر باعث می‌شد که شرکتی که بیشتر از توان تولید خودرو فراتر از مجوز اخذ شده از وزارت صمت، شروع به پیش‌فروش خودرو کند که نهایتا منجر به عدم تحقق فروش‌های انجام شده می‌شد و واحد‌های نظارتی و وزارت صمت عملا ابزاری برای نظارت بر میزان فروش های انجام شده نداشت.
* شفاف‌سازی عرضه خودرو از طریق عرضه در سامانه یکپارچه
مدیرکل دفتر صنایع خودرو وزارت صمت اظهار داشت: بنابراین از همان اوایل کار دولت و مطابق با بند پنجم دستورات ریاست جمهوری، شفاف‌سازی عرضه خودرو از طریق عرضه خودرو در سامانه یکپارچه انجام شد که هم‌گام با افزایش تولید توانست عملا ثباتی را در بازار خودروی کشور به همراه داشته باشد و البته امکان نظارت بر مجاری عرضه خودرو را فراهم آورد از سوی دیگر ابتکاری دیگر نیز به منظور مدیریت تقاضا در بازار خودروی کشور و براساس برنامه تولید خودروسازان به کار گرفته شد که با استقبال متقاضیان خودرو مواجه شد، بدین ترتیب که از الگوی (فهرست انتظار) مطابق تجربیات بسیاری از خودروسازان جهانی بهره گرفته شد، به‌گونه‌ای که مشتری به جای شرکت در قرعه‌کشی‌های پیاپی با احتمال دستیابی کم به برخی از محصولات براساس برنامه تولید محصولات خودروسازان در لیست انتظار خرید محصول مدنظر قرار می‌گیرد این الگو هم اکنون در بسیاری از کشورها توسط خودروسازان برای خرید خودروی نو در حال انجام است یعنی به جای قرعه کشی برای فروش مقطعی محصولات؛ همه متقاضیان خرید محصولات پرطرفدار در صف انتظار و با نوبت مشخص براساس برنامه تولید قرار می‌گیرند.
وی اظهار داشت: روش موفق نوبت‌دهی در دو مرحله از اواخر سال پیش در سامانه یکپارچه اجرایی شد و به همه متقاضیان در سامانه خودرو با زمان‌بندی مشخص تخصیص داده شد البته باید دقت داشت که تخصیص خودرو در سامانه براساس اطلاعیه مندرج در سامانه شامل سه مرحله بود مرحله اول ثبت نام و پالایش اطلاعات متقاضی براساس شرایط اعلامی توسط شورای رقابت، مرحله دوم نوبت دهی به متقاضی براساس برنامه تولید اخذ شده از خودروساز و مرحله سوم قطعی کردن ثبت نام متقاضی براساس فراخوان خودروساز در یکی از طرح‌های فروش یا پیش فروش و مادامی که متقاضی ثبت نام خود را براساس فراخوان خودروساز نهایی نکند امکان اخذ خودرو براساس قرارداد فی مابین را نخواهد داشت.
* سامانه یکپارچه مؤثر در ایجاد آرامش در بازار خودرو
توکلی لاهیجانی بیان داشت: مطابق نظرسنجی انجام شده این طرح (عرضه در سمانه یکپارچه) در میان سایر روش‌های عرضه خودرو از اقبال بیشتری در میان متقاضیان برخوردار شد بنابراین می‌توان گفت که سامانه یکپارچه خودرو به عنوان یک ابزار قوی شفاف‌سازی عرضه در کنار افزایش تولید و سایر متغیرهای اقتصادی توانست نقش موثری در به ثبات رسیدن بازار خودروی کشور بعد از چندسال ایفا کند.
* فروش خودرو در سامانه یکپارچه کاملا در دست خودروساز بوده است
این مقام مسئول در وزارت صمت بیان داشت: طبیعتاً این شفاف‌سازی عرضه منافع برخی از ذینفعان در روش‌های قبلی عرضه را تحت الشعاع قرار می‌دهد و آنها را جزو منتقدان اینگونه طرح ها قرار می‌دهد، اما آنچه که مسلم است سامانه یکپارچه عرضه خودرو به عنوان یک ابزار پایش قوی در عرضه خودرو همچنان اثربخشی خود را حفظ خواهد کرد، البته تاکید من بر شفاف‌سازی جریان عرضه است وگرنه فرآیند فروش خودرو کاملا در دست خودروساز است و هیچگاه نیز در سامانه، فروش خودرو انجام نشد بلکه خودروساز موظف بود فروش خودرو صرفا به متقاضیانی که واجد شرایط طرف تقاضا براساس نوبت‌دهی انجام شده با نظارت واحد‌های نظارتی مرتبط بودند انجام دهد بنابراین تلقی نادرستی است اگر گفته شود که جریان فروش خودروسازان به سامانه سپرده شده است.
* سامانه یکپارچه، سامانه واحدی برای پایش نظارت و عرضه مستمر
وی افزود: درواقع سامانه یکپارچه پنجره واحدی برای پایش نظارت بر عرضه مستمر محصولات تولید شده به متقاضیان است و حتی این امکان هم فراهم آمده تا ثبت اطلاعات متقاضیانی که خودروی خود را تحویل گرفته‌اند و حتی نظرسنجی در خصوص کیفیت خودروی تحویلی و سایر داده پردازی‌های مرتبط در این سامانه انجام شود اما عملیات فروش کاملا توسط خود خودروساز انجام می‌شود.
* تغییر در نحوه عرضه خودرو توسط شورای رقابت اطلاع رسانی می‌شود
وی اظهار داشت: نکته مهم دیگر این است که مسولیت تنظیم بازار خودروی کشور به شورای رقابت سپرده شده است و این شورا در دستورالعمل 543 خود شرایط عرضه و قیمت‌گذاری را مشخص کرده است از جمله این شرایط نیز عرضه خودرو از طریق سامانه است. بنابراین هرگونه تغییر در این خصوص نیز توسط شورای رقابت اطلاع رسانی خواهد شد اگرچه که با رقابتی شدن بازار خودرو به طور طبیعی عرضه محصولات می‌تواند به صورت مستمر توسط خودروساز و با ثبت در سامانه انجام شود.
توکلی لاهیجانی بیان داشت: همین فرآیند اکنون برای برخی از خودروسازان که میزان انصرافی متقاضیان ثبت نامی‌‌شان بالا بوده یا افزایش تولید قابل توجهی داشته‌اند آغاز شده بنابراین دیگر لزومی به نوبت‌دهی در خصوص آن محصولات نیست چون میزان عرضه از تقاضا فراتر است و بنابراین تنها قسمت نهایی مرتبط با نظارت بر مجاری توزیع از طریق سامانه با ثبت اطلاعات عرضه توسط خودروساز انجام خواهد شد که البته این مهم نیز با تشخیص و اعلام شورای رقابت انجام خواهد شد.
بنابراین وزارت صمت در خصوص افزایش تولید در کنار شفاف سازی عرضه با استفاده از هر ابزار کارآمد نظیر سامانه ثابت قدم است و البته در این مسیر هماهنگی و اتفاق نظر مناسبی با شورای رقابت وجود دارد.
* سیاستگذاری عرضه در سامانه یکپارچه براساس دستورالعمل شورای رقابت انجام می‌شود
وی درباره صحبت‌های اخیر وزیر صمت مبنی بر اینکه سامانه یکپارچه متعلق به وزارت صمت نیست بلکه متعلق به شورای رقابت است، گفت: صحبت وزیر صمت درست بود سامانه یکپارچه صرفا محلی برای کنترل ورودی‌ها یعنی ثبت و صحه‌گذاری متقاضیان واجد شرایط ( آن هم وقتی تقاضا بیشتر از عرضه باشد که در خصوص بسیاری از خودروهای مونتاژی هم اکنون اینطور نیست ) و خروجی‌های بازار خودرو ( پایش میزان تحویل انجام شده) است.
وی افزود: بنابراین سامانه‌های فروش قبلاً هم وجود داشتند و اتفاقا بسیاری از شرکت‌ها با یکی از سامانه‌های فروش کار می‌کردند، تفاوت اینجاست که اولا قابلیت پایش و نظارت مبتنی بر تولید فراهم شده است و دوم آنکه امکان نوبت دهی و لیست انتظار متمرکز برای جلوگیری از عرضه های خارج از شبکه مجاز فراهم است و بنابراین عرضه انجام شده توسط خودروساز در کانالی مطمئن برای متقاضی قابل دستیابی است بنابراین این تمرکز و یکپارچگی از ایجاد هرج و مرج از عرضه های پوچ و بدون پشتوانه تولید کافی نیز جلوگیری می‌کند.
توکلی لاهیجانی بیان داشت: پس سیاستگذاری عرضه در سامانه براساس دستورالعمل شورای رقابت انجام می‌شود و باقی موارد هم قرارداد بین خودروساز و شرکت پشتیبانی سامانه برای گرفتن خدمات در خصوص صفحه گذاری طرف تقاضا و معرفی به خودروساز برای انجام عملیات فروش است.
* عرضه خودرو در هفته جاری در سامانه بستگی به ظرفیت‌های خالی خودروسازان دارد
وی در پاسخ به این سوال که آیا در هفته جاری خودروسازان در سامانه یکپارچه عرضه خواهند داشت؟ گفت: این به ظرفیت‌های خالی اعلام شده از سمت خودروساز ناشی از عرضه محصول جدید و یا ظرفیت‌های خالی ناشی از انصراف و یا افزایش تولید بستگی دارد.
بر اساس این گزارش، طی روزهای گذشته مباحثی درباره حذف سامانه یکپارچه عرضه خودرو مطرح شده که شورای رقابت آن را تکذیب و اعلام کرد که هر گونه تغییر در نحوه عرضه خودرو توسط شورای رقابت باید توسط شورای رقابت تصویب و ابلاغ شود.
مدیر روابط عمومی مرکز ملی رقابت در این‌باره گفت: سامانه یکپارچه خودرو حذف نشده و شیوه عرضه خودرو همچنان در بستر سامانه انجام خواهد شد.
منوچهر منطقی معاون وزیر صمت در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود که از این پس شیوه عرضه انبوه در سامانه یکپارچه نخواهیم داشت بلکه‌ها عرضه‌ها متعدد و متوالی هستند و خودروسازان مکلف است تا این عرضه‌ها را در سامانه ثبت کند.
∎