شفقنا- رییس بانک مرکزی اعلام کرد: در راستای کنترل ترازنامه بانک‌ها و موسسات اعتباری، برگزاری مجامع انحلال ۳ موسسه اعتباری در دستور کار بانک مرکزی است و تا پایان مهرماه انجام خواهد شد.

به گزارش خبرنگار شفقنا، محمدرضا فرزین در نشست خبری که صبح امروز برگزار شد، گفت: وظیفه بانک مرکزی تنظیم امور پولی، اعتباری و ارزی کشور است. متغیر‌های پولی کشور در پنج سال گذشته آسیب جدی داشته و نیاز به اصلاح اساسی در قوانین و نظامات بانکی و پولی احساس شد. متوسط رشد نقدینگی از ۹۷ تا ۱۴۰۲، ۳۳ درصد و تورم ۴۲ درصد بود. به دلیل شوک‌های سیاسی و انتظارات تورمی، بی اعتمادی و فضای ناشی از بی اعتمادی در کشور ایجاد شد. ما نقشه راهی در بانک مرکزی تدوین کردیم که نقدینگی مدیریت و کنترل شود، بازار ارز مدیریت شود، تنظیم گری و تقویت حکمرانی بانک مرکزی در حوزه ریال و ارز.

وی تاکید کرد: ما از بسیاری از کشور‌ها مطالبات ارزی داریم و مذاکرات سیاسی ادامه دارد و خبر‌های خوبی در راه است و اگر در جایی به نتیجه نرسیم شکایت خواهیم کرد.

فرزین همچنین خبر داد که تامین ارز دستگاه‌ها با رقم ۲۳ میلیارد و ۸۲۲ میلیون دلار در سال جاری رشد ۶.۸ درصدی داشته است.

وی ادامه داد: با همکاری دولت و مجلس قانون بانکداری مرکزی تهیه شده است. اختلافاتی در دیدگاه‌های دولت، مجلس و بانک مرکزی وجود داشت که به توافق خوبی رسیده‌ایم. یکی از اشکالات قانون موجود، قوانین فیصله به درستی تدوین نشده و بانک مرکزی اختیار کافی ندارد. اقتدار بانک مرکزی به خوبی انشا نشده به همین دلیل قانون جدید که در حال تهیه است، بر انجام این اصلاحات تمرکز دارد. قانون بانکداری به صورت طرح در مجلس مطرح بود که ما جلسات منظمی گذاشتیم و در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد وضوابط و ساختارهای جدیدی فراهم خواهد شد.

فرزین همچنین گفت: در حوزه سیاست‌های پولی می‌دانید که ما در خصوص نقدینگی باید تصمیم جدی می‌گرفتیم. آنچه عامل تورم در بلندمدت است، نقدینگی است و یکی ازمهمترین وظایف بانک مرکزی، کنترل نقدینگی است. رشد نقدینگی در سال ۹۹، ۴۰ درصد، در ۱۴۰۰، ۳۹ درصد و در ۱۴۰۱، به ۵ /۳۱ درصد رسید و در تیر به ۵ /۲۷ کاهش یافته است. برنامه ریزی ما در سال جاری رساندن این عدد به ۲۵ درصد است.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: با توجه به آمار استفاده شده در بررسی ها، چند دلیل برای تغییرات وجود دارد که طی آن قوانین و مقرارات و رویه‌های پولی بانکی ارزی می‌بایست مورد تغییرات اساسی قرار گیرد. آن هم به دلیل شوک‌های ی بوده که در سال‌های اخیر منجر به فضای بی اعتمادی بر اقتصاد کشور شد.

وی ادامه داد: نقشه راه طراحی کردیم که گام به گام اجرای می‌کنیم و محور‌های آن عبارتند از مدیریت و کنترل نقدینگی، مدیریت بازار ارز، تحکیم حکمرانی بانک مرکزی در حوزه ارز، ریال و بانک و همچنین تقویت انتظارات.

فرزین تاکید کرد: اولین موضوع در خصوص تقویت انتظارات و سیاست‌های ارتباطی، بحث قوانین است که با همکاری دولت و مجلس به صورت طرح و قاونن بانکداری مرکزی تهیه و تنظیم شده است. البته اختلاف نظر‌هایی با مجلس وجود داشت در خصوص قانون پولی بانکی مصوت در سال‌های قبل که مد نظر قرار گرفت.

نرخ رشد تورم ماهانه کالا به صفر درصد رسید

وی بیان کرد: تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت ماه 1400 به 103 درصد بود که در تیرماه سال جاری این عدد به 32 درصد رسید و این یعنی کنترل شدید در تورم نقطه به نقطه، که این نوید رو به ما میدهد که در حوزه تورم بلند مدت هم این اتفاق می افتد.

وی ادامه داد: نرخ تورم از ابتدای امسال حدود 15 درصد کاهش یافته است و آثاراش را در بازرهای خودرو و مسکن می بینیم و کاهش اقلام محسوس است.

وی عنوان کرد: در ماه گذشته نرخ رشد تورم ماهانه کالا به صفر درصد رسید، البته بعضی از کالاها رشد خوبی نداشت اما برخی کالاها با نرخ رشد منفی رو به رو بودند.

وی درخصوص نقدینگی نیز گفت: برنامه ریزی نقدینگی برای سال 1402 حدود 25 درصد است اما می بینیم با اتخاذ سیاست های اقتصادی در 3 ماهه اول میزان نقدینگی تنها 3.9 دهم درصد افزایش یافته است.

وی ادامه داد: از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ رشد نقدینگی ۳۳ درصد، تورم ۴۲ درصد و رشد سالانه دلار در بازار غیر رسمی ۶۱ درصد بود.

آقای فرزین گفت: عامل تورم، نقدینگی است و بانک مرکزی باید این نقدینگی را کنترل کند و توانستیم رشد نقدینگی را کاهش دهیم. در سال ۱۳۹۹ رشد نقدینگی ۴۰/۶ درصد بود. در سال ۱۴۰۰ رشد نقدینگی به ۳۹ درصد رسید، در سال ۱۴۰۱ رشد نقدینگی به ۳۱/۵ درصد کاهش یافت و در تیرماه ۱۴۰۲ رشد نقدینگی به ۲۷/۵ درصد کاهش یافت.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۰، حساب جاری ما ۲۶ میلیار دلار مثبت بوده است، سال ۹۹ حساب جاری منهای ۷۰۸ میلیون دلار و ۱۴۰۰ به ۱۱ میالیارد رسیده و۱۴۰۱ به بیش از ۱۴میلیارد دلار رسیده است. حساب کالای به ۲۲ میلیارد دلار رسیده یعنی صادارت کالای ما ۲۲ میلیارد دلار بیش از واردات بوده است. حجم تجارت ما به ۲۰۰ میلیارد دلار نزدیک می‌شود که عدد بسیار بزرگ است. صادرات غیرنفتی ما افزایش یافته است و به ۴۲ میلیارد دلار افزایش یافته است.

فرزین با بیان اینکه دهه ۱۴۰۰ به پایان رسیده و در حال ورود به دوره جدیدی هستیم، تصریح کرد: ما قدرت خلق نقدینگی نظام بانکی را کاهش داده‌ایم. ضریب فزاینده منفی شده است و به منفی ۸ /۹ رسیده است.

صندوق تثبیت ارز تاسیس می شود

وی اظهار داشت: اوایل سال مرکز مبادلات ارزی بانک مرکزی کند پیش می رفت اما به روند خوبی رسیده و است و مصوبه شورای پول و اعتبار را گرفتیم و نظامات مرکز مبادلات ارزی در حال طراحی است.

وی ادامه داد: مرکز مبادلات ارزی ارز تمام تولیدکنندگان کشور را تامین می کند و این اتفاق نادری است که در اقتصاد کشور افتاده است.

آقای فرزین اعلام کرد: میزان صادرات غیر نفتی کشور به 42 میلیارد دلار رسیده است درحالی که روزی آرزویمان این بود 5 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: عموم رویه های ارزی را اصلاح کردیم، صف های طویل ارز فروشی در کف خیابان را جمع کردیم و هرکسی ارز نیاز دارد باید حساب ارزی داشته باشد و می تواند از مرکز مبادله ارز بگیرد.

وی با بیان اینکه تمام تلاشمان این است نرخ مرکز مبادلات را به عنوان نرخ مرجع قرار دهیم و مرکز مبادلات به بازار علامت بدهد، گفت: به دنبال تاسیس صندوق تثبیت ارز هستیم تا تکانه های مختلفی که ممکن است در بازار ارز کشورمان رخ دهد را جلوگیری می کند.

رئیس بانک مرکزی افزود: لیست از ناترازی بانک‌ها را در اختیار داریم و با همه آن‌ها برنامه اصلاح داده‌ایم و اجرای این برنامه را کنترل می‌کنیم. محدودیتی برای بانک‌های ناتراز ایجاد کرده ایم. ناترازی یعنی ورشکستگی نیست. ناترازی نظام بانکی ازمنظر کسری نقدینگی است نه ورشکستی. نظام بانکی کشور ورشکسته نیست بلکه کسری نقدینگی دارد. برای بانک‌های ناتراز در نظر گرفته ایم تا کفایت سرمایه را به هشت افزایش دهند. در برابر اضافه برداشت این بانک‌ها باید وثیقه بگذارند. هیچ بانک خارج از کنترل ما نیست. برخی بانک‌ها اضافه برداشت دارند که در حوزه اصلاحی برنامه ما قرار دارند.

آقای فرزین رشد نرخ ۹۱ تا ۱۴۰۱ در کشاورزی ۵ /۳ و نفت منفی ۱ درصد بوده است. فقط بخشکشاورزی پایین‌تر از نرخ متوسط است. نفت به ۱۰ درصد رسیده است. فروش نفت در تیر به بالاترین رقم در پنج سال گذشته رسیده است. صادرات نفت ۴۱ درصد رشد کرده است.

به دنبال تقویت ریال هستیم

وی بیان کرد: در سال ۱۴۰۱ ضریب جینی به اندازه دو دهم واحد کاهش یافته است، چون یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومان پرداخت شد، البته منجر به افزایش تورم شد، اما ضریب جینی را کاهش داد. تشکیل سرمایه و خرید دستگاه‌ها در بنگاه‌ها افزایش یافته است. صادرات خدمات و کالا افزایش یافته است.

وی خاطر نشان کرد: در حوزه ارز از بسیاری از کشور‌ها مطالبات ارزی و مذاکره داریم و اگر با مذاکره حل نشود، شکایت می‌کنیم. مذاکرات به نتیجه رسیده و به زودی آثار آن را مشاهده خواهید کرد. تامین ارز دستگاه‌ها در سال جاری رشد ۸ /۶ درصدی داشته و بیش از ۲۳ میلیارد دلار تامین کرده‌ایم. مرکز مبادله را ایجاد کرده‌ایم و به زودی آثار آن را مشاهده خواهید کرد. فروش ارز در خیابان را متوقف کردیم و تقاضای ارز برای رفتار سفته‌بازانه کاهش یافت. نیاز ارزی را در یک سامانه آورده‌ایم و از مرکز مبادله ارز برای این نیاز فروخته می‌شود. در حال ایجاد صندوق تثبیت هستیم. در حوزه معامله کشور‌های همسایه درحال برنامه‌ریزی برای تقویت ریال هستیم.

وی اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ ضریب جینی ۰.۲ واحد درصد کاهش پیدا کرده است و این مسئله به دلیل اصلاح نظام پرداخت یارانه‌ها و افزایش یارانه پرداختی به خانوار بوده است.

آقای فرزین با اشاره به اینکه در حوزه ارز مسئله دیپلماسی ارزی بسیار مهم است، گفت: برای این مسئله مذاکرات پولی و بانکی با کشور‌های مختلف را آغاز کرده‎‌ایم و این دیپلماسی همچنان ادامه دارد.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: تامین نرخ ارز در سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن ۶.۸ درصد افزایش یافته است و تاکنون ۲۳ میلیارد و ۸۲۲ میلیون دلار ارز تامین کرده‌ایم و این در حالیست که سال گذشته ۲۲ میلیارد و ۳۰۵ میلیون دلار ارز تامین شده است. البته تامین ارز صادراتی در سال گذشته نیز رشد بسیار خوبی داشت و افزایش تامین ارز صادراتی در سال جاری نیز ادامه دارد.

وی اعلام کرد: صندوق تثبیت ارز برای مقابله با تکانه‌های ارزی و جلوگیری از نوسانات ارزی در حال راه‌اندازی است.

فرزین اضافه کرد: در حال افزایش معامله با کشور‌های همسایه با ریال آفشور هستیم و در این تعاملات سعی داریم که استفاده از ریال آفشور را افزایش دهیم، زیرا این کار موجب تقویت حکمرانی ریال می‌شود و ما به عنوان بانک مرکزی مرزبان ریال هستیم نه دلار!

وی با اشاره به افزایش نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت در سال ۱۴۰۱، گفت: متوسط نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت در سال ۱۴۰۱ به میزان ۶.۷ درصد رشد کرده و برای ماشین آلات ۱۵.۴ درصد رشد کرده است. نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ساختمان نیز که متوسط آن منفی ۴.۵ بوده است به ۱.۲ درصد رسیده است.رشد تشکیل سرمایه ثابت در اقتصاد کشور آغاز شده است و قطعا آثار مثبت آن را در اقتصاد کشور خواهیم دید.

وی افزود: علت افزایش تشکیل سرمایه ثابت به دلیل مطمئن‌تر شدن منابع ارزی بوده است. در سال گذشته ۶۵ میلیارد دلار ارز فروخته‌ایم که ۱۰ میلیارد دلار بیش از سال قبل و ۲۱ میلیارد دلار بیش از دو سال قبل از آن بوده است.

آقای فرزین با اشاره به اینکه در سه ماه ابتدایی امسال تنها نقدینگی به مقدار ۳.۹ درصد رشد کرد که این بیانگر اقدامات مناسب بانک مرکزی است، گفت: نقدینگی در حال کاهش و فروش ارز در حال افزایش است، البته ترازپرداخت‌ها، فروش نفت نیز افزایش یافته، تمامی این عوامل دلایلی برای کنترل نرخ ارز است. این عوامل بنیادین تاکید کننده این امرند که اقتصاد در حوزه پول و بانک قابل کنترل است.

وی افزود: حساب جاری شامل حساب کالا و خدمات می‌شود که بانک مرکزی آن را سالیانه منتشر می‌کند این متعیر بیانگر تعاملات اقتصادی یک کشور با سایر کشور‌ها خارجی است. در سال ۱۳۹۰ حساب جاری به میزان ۲۶ میلیارد دلار بود همین مقدار در سال ۱۳۹۸ به منفی ۶۵۲ میلیون دلار رسید.

وی اظهار کرد: در سال ۱۳۹۹ احساب جاری به منفی ۷۰۸ میلیون دلار رسید در سال ۱۴۰۰ این متغیر به ۱۱ میلیارد و ۱۴۴ میلیون دلار افزایش یافت در سال ۱۴۰۱ این متغیر به ۱۴ میلیارد و ۴۳۳ میلیون دلار افزایش یافت. یعنی حساب جاری منفی به مازاد ۱۵ میلیارد دلاری تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه مازاد حساب کالا به ۲۲ میلیارد و ۴۷۴ میلیون و دلار رسید، یعنی صادرات کالا ۲۲ میلیارد دلار بیش از وادرات آن بوده است، گفت: حجم اقتصاد در حال نزدیک شدن به ۲۰۰ میلیارد دلار است. یعنی صادرات کالا قبل از تحریم‌های دونالد ترامپ به میران ۹۲ میلیارد دلار بوده و در سال ۹۹ به ۴۹ میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است.

وی افزود: این متغیر در سال ۱۴۰۰ به ۷۹ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده است و در سال ۱۴۰۱ به ۹۷ میلیارد دلار رسید. صادرات غیر نفتی در سال ۹۷ به میزان ۳۵ میلیارد دلار بود که این میزان در سال ۱۴۰۱ به ۴۲ میلیارد دلار افزایش پیدا است.

وی تاکید کرد: در حوزه سیاست پولی، کنترل مقداری را به سمت دارایی و بدهی‌ها حرکت داده ایم و توانسته‌ایم قدرت خلق نقدینگی نظام بانکی را کاهش دهیم دولت می‌تواند از منظر پایه پولی به واسطه بانک مرکزی خلق نقدینگی کند. دهه ۱۴۰۰ به پایان رسیده و ما قدرت خلق نقدینگی نظام بانکی را کاهش داده‌ایم، به صورتی که رشد ضریب فزاینده کاهش یافته و به منفی ۹.۸ درصد رسیده است.

وی ادامه داد: لیست از ناترازی بانک‌ها را در اختیار داریم و با همه آن‌ها برنامه اصلاح داده ایم و اجرای این برنامه را کنترل می‌کنیم. محدودیتی برای بانک‌های ناتراز ایجاد کرده‌ایم. ناترازی ورشکستگی نیست. ناترازی نظام بانکی از منظر کسری نقدینگی است نه ورشکستی. نظام بانکی کشور ورشکسته نیست بلکه کسری نقدینگی دارد. در نظر گرفته ایم تا بانک‌های ناتراز کفایت سرمایه را به ۸ درصد افزایش دهند. در برابر اضافه برداشت این بانک‌ها باید وثیقه بگذارند. هیچ بانک خارج از کنترل ما نیست. برخی بانک‌ها اضافه برداشت دارند که در حوزه اصلاحی برنامه ما قرار دارند.

انحلال سه موسسه اعتباری تا پایان مهرماه

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اقدامات بانک مرکزی در کنترل ترازنامه بانک‌ها، گفت: در راستای کنترل ترازنامه بانک‌ها و موسسات اعتباری، برگزاری مجامع انحلال ۳ موسسه اعتباری در دستور کار بانک مرکزی است و تا پایان مهر ماه انجام خواهد شد.

آقای فرزین بیان کرد: اگر بانکی ترازنامه خود را اصلاح نکند میزان پرداخت تسهیلات آن محدود می‌شود؛ چون امسال هدف ما این است که نقدینگی را کنترل کنیم.