شفقنا -صادرات نفت ایران به بازار آسیا، در ماه‌های اخیر تحت تاثیر رقابت فزاینده از سوی روسیه قرار گرفته است که در پی تحریم‌های غربی، در جست‌وجوی مشتریان جدید است. موضوعی که به باور تحلیلگران بازار نفت می‌تواند به تغییر نقشه انرژی دنیا تبدیل شود. روسیه به دنبال تحریم اروپایی‌ها در تلاش است تا بازارهای جدیدی به خصوص در آسیا برای خود دست و پا کند. این کشور نفت‌خام خود را در ماه‌های گذشته بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از قیمت‌های جهانی به فروش رسانده است.
به گزارش شفقنا، روزنامه جهان صنعت در بررسی بازار نفت نفت آورده است: اخیرا شرکت ریستاد انرژی اعلام کرد که روسیه برنامه دارد که ۷۵ درصد از مسیر فروش نفت‌خام خود را تغییر بدهد. موضوعی که برای ایران که همچنان با تحریم‌های آمریکا روبه‌رو است می‌تواند یک تهدید به شمار بیاید. زیرا روسیه در حال حاضر در حال فروش نفت خود به چین است که در دو سال گذشته مشتری نفت ایران با وجود تحریم‌های آمریکا بوده است.
صادرات نفت روسیه به چین، ایران را در رقابتی نابرابر با روسیه در بازار چین قرار داده است. بلومبرگ در این رابطه می‌نویسد: این رقابت باعث شده که ایران قیمت‌های پیشنهادی را مرتبا بازبینی کرده و آنها برای رقابتی نگه دارد. از زمانی که دولت ترامپ، رییس‌جمهور وقت آمریکا، معافیت از تحریم‌ها برای واردات نفت ایران را برای مشتریان این کشور تمدید نکرد، برآوردهای مختلفی از میزان صادرات روزانه نفت ایران وجود دارد و چین بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران مانده است.در این بین، مسکو پس از اینکه با بایکوت و تحریم صادرات نفت از سوی اروپایی‌ها به تلافی جنگ در اوکراین روبه‌رو شد، تلاش کرده است فروش به آسیا را افزایش دهد. پالایشگاه‌های خصوصی چین، خرید گریدهای نفتی روسیه مانند اسپو و اورال که با تخفیف عرضه می‌شوند را افزایش داده‌اند.
امیدهای برباد رفته
هرچند حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه گفته است که ایران میز مذاکره گفت‌وگوهای برجامی را ترک نخواهد کرد، با این حال جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اروپا گفته است که گفت‌وگوها برای احیای برجام به بن‌بست رسیده است. در صورتی که امیدها از احیای برجام از دست برود، شرایط برای نفت ایران سخت‌تر خواهد شد.
در میانه گفت‌وگوهای ایران با ۱+۴ این امیدواری به وجود آمده بود که ایران بتواند نفت خود را علاوه بر اروپا به مشتری‌های قدیمی خود مثل هند و ژاپن بفروشد. اما حالا به نظر می‌رسد که شرایط برای نفت روسیه در بازار هند مهیاتر شده و نفت روسیه راهی مطمئن‌تر برای تثبیت خود در این بازار یافته است.
هند ماه گذشته حدود ۷۶۰ هزار بشکه نفت از چین خریداری کرده است. چین هم خرید نفت از روسیه را به ۹۰۰ هزار بشکه در ماه گذشته افزایش داده است. اکونومیست به نقل از تاجران نفتی می‌نویسد: نشانه‌هایی وجود دارد که تجارت جهانی نفت تبدیل به یک «عملیات نفت‌شویی» شود. یعنی نفت‌خام روسیه به چین و هند صادر شده و تبدیل به محصولاتی شود که در نهایت به اروپا می‌رسد.
شرایط سخت پیش‌روی اروپا در کنار افزایش نرخ تورم و سوخت باعث شده که تحلیلگران عنوان کنند که حتی در صورت اتفاق افتادن چنین سناریویی اروپا بر روی این اتفاق چشم‌پوشی کند. از سویی تحلیلگران می‌گویند، حتی این امکان وجود دارد که پالایشگاه‌های نفت هند و چین با تغییر در ترکیب نفت‌خام روسیه این نفت را دوباره صادر کنند و امکان ردیابی آن، وجود ندارد.
شاه‌کلید رقابت
از زمانی که تحریم‌های غرب علیه روسیه شدت گرفته، روسیه به دنبال راه‌هایی برای فروش نفت خود است. این جست‌وجوها حتی به بازارهای کوچک‌تری مثل افغانستان هم رسیده است. اگرچه ایران با گازپروم روسیه قراردادهای همکاری برای توسعه میادین نفت و گاز بسته، اما در مقابل روسیه در حال تصاحب تنها بازارهای نفت ایران است. علاوه بر آن روسیه در تلاش است که نفت خود را به اشکال مختلف صادر کند.
محمود خاقانی کارشناس حوزه بین‌الملل انرژی در این رابطه به «جهان‌صنعت» می‌گوید: بازار نفت در حال حاضر در شرایط بسیار ویژه‌ای قرار دارد. برخی کشورها در حال استفاده از این شرایط هستند. مثلا مثل چین و هند در حال ذخیره‌سازی نفت با تخفیف روسیه هستند. این شرایط رقابت را برای نفت ایران که تحریم‌ها را به سختی دور می‌زند، سخت کرده است. ایران ناچار است که در شرایط ابهام در پرونده احیای برجام نفت خود را ارزان بفروشد و در حالتی در رقابت با روسیه قرار گرفته است.
او با اشاره به برنامه روسیه برای فروش نفت خود به روبل گفت: البته چین هم در حال مذاکره است که پول نفت را به یوآن پرداخت کند یعنی کشور صادرکننده نفت‌خام باید کالای مورد نیاز را از چین وارد کند، روسیه هم به طور جدی پافشاری می‌کند که پول گاز را به روبل دریافت کند و با حدود ۴ تا ۱۰ کشور به طور پنهان وارد مذاکره شده‌اند، بنابراین ما همزمان شاهد تغییر ساختار بازار نفت هستیم.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه نتیجه این مذاکرات بازار نفت را در مسیر جدیدی قرار می‌دهد، تصریح کرد: پیش‌بینی بازار بسیار مشکل است و نمی‌توان گفت که ایران چه سیاستی را در پیش بگیرد، آنچه مسلم است اینکه تنگ‌تر شدن فضا برای فروش نفت ایران به خصوص در شرایطی که خبرهای ناامیدکننده‌ای از احیای برجام به گوش می‌رسد، به نفع ایران نیست و لازم است که ایران در راستای احیای برجام گام‌های موثرتری بردارد.
کارشناسان می‌گویند در شرایطی که اروپا در بحران انرژی است و تقاضا برای نفت بالاست، دنیا آماده پذیرش نفت ایران است. برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که با قطع واردات نفت از روسیه توسط اروپا ظرفیت ۲ میلیون بشکه‌ای باز شده است که بهترین زمان برای فروش نفت ایران به اروپاست. ضمن اینکه اگر تحریم‌ها برداشته شود، مراودات بانکی تسریع می‌یابد و مسیر انتقال پول نفت تسهیل می‌شود.