هنگامه خاندوزی؛ بازار: هر ساله تعیین نرخ محصولات کشاورزی در شورای قیمت گذاری انجام می شود و شروع هر سال زراعی از طریق رسانه ها به کشاورزان اعلام می شود تا زارعان بدانند برای فصل کشاورزی چه محصولی را با توجه نرخ خرید تضمینی کشت کنند تا به سود دهی برسند اما از آنجایی که قیمت گذاری های دولت همیشه به موقع اعلام نمی شود و از طرفی تا پایان سال زراعی نرخ تعیین شده محصول، شاید دچار تغییرات شود، کشاورز برای کشت دچار سردگمی می شود برای همین است که زراعت همیشه همراه با ریسک و تردید است.
توتون کاران محصول خود را برداشت کردند اما هنوز نمی دانند با چه قیمتی آن را به فروش خواهند رسانید؟ سیب زمینی کاران همیشه در قیمتگذاری دولت متضرر هستند اما باز کشت این محصول طرفداران زیادی دارد. نرخ خرید تضمینی گندم سال گذشته با رقم متفاوتی در زمان برداشت مواجه شد. برای محصولاتی نظیر کلزا، چغندر، گوجه و دیگر محصولات کشاورزی هم همیشه در قیمتگذاری تعلل هایی وجود داشته و دارد که در بسیاری از مواقع باعث خسارت کشاورزان شده است. با اینحال هنوز هم برای حل این مشکل راهکار درستی از سوی مدیران مربوطه ارائه نشده است.
قیمت خرید تضمینی کارشناسی نیست
در همین رابطه یک کشاورز گلستانی در خصوص قیمتگذاری محصولات کشاورزی در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: در مناطق سرد سیر کشت گندم و کلزا از شهریور ماه انجام می شود و زمانی که آنها قصد دارند در این خصوص برنامه ریزی انجام دهند باید در تابستان بدانند که از هر محصولی چه میزان کشت داشته باشند. دولت معمولا قیمت خرید تضمینی را دیر اعلام می کند و کشاورزان نمی توانند به موقع در زمینه کشت محصولات خود برنامه ریزی کنند.
توتون کاران محصول خود را برداشت کردند اما هنوز نمی دانند با چه قیمتی آن را به فروش خواهند رسانید؟
شهاب قربانیان با بیان این نکته که قیمتگذاری محصولات هم کارشناسی نیست، اضافه کرد: قیمت گذاری سویا اصلا مناسب نبود و باعث شد که کشاورز نسبت به کشت این محصول دلسرد شده و به کشت محصولات دیگر همچون شالی روی آوردند. این هجوم ناگهانی به سمت یک محصول و یا عدم کشت محصولات دیگر باعث می شود که تعادل کشت محصولات کشاورزی بهم بخورد.
وی با بیان اینکه شرکت تعاونی یک خرید توافقی برای ذرت علوفه ای با کشاورز داشت که حدود دو هزار و ۲۰۰ تومان قیمتگذاری شد و از طرف دیگر تضمینی نیز برای خرید وجود ندارد، ادامه داد: استقبال کشاورزان از کشت این محصول تا حدی زیاد شد که باعث شد بذر این محصول گران و کمیاب شود از سوی دیگر برخی کشاورزان بذرهای سال گذشته را کشت کردند که کیفیت کمتری خواهد داشت و همه اینها باعث شد که سطح کشت ذرت بیش اندازه افزایش یابد.
این تولید کننده گلستانی با اشاره به اینکه عرضه زیاد منجر به کاهش تقاضا می شود، افزود: همین امر در سویا و محصولات دیگر نیز به دفعات اتفاق می افتد. اگر قیمت گذاری به موقع از سوی دولت انجام شده و قیمت ها کارشناسی باشد، کشاورز می تواند برای کشت محصول و انتخاب درست و برنامه ریزی شده بهتر عمل کند.
قیمتگذاری دولتی اشتباه است
به باورکارشناسان، قیمت گذاری محصولات کشاورزی از سوی دولت یک اقدامی کاملا اشتباه است و خسارت های ناشی از این تصمیم گیری نادرست را کشاورز باید پرداخت کند. علی جبلی کشاورز گلستانی در این خصوص به خبرنگار بازار گفت: در بسیاری موارد هزینه تولید کشاورزی با فروش محصولات در خرید تضمینی همخوانی ندارد و اینگونه قیمت گذاری ها به نفع کشاورز نیست و سودی نصیب آنها نخواهد شد لذا قیمت گذاری دستوری به نفع کشاورز گلستانی نیست و دولت باید اجازه دهد که محصولات کشاورزی بر مبنای کیفیت، عرضه و تقاضا در بازار خرید و فروش شود.
وی ادامه داد: قیمت گذاری دستوری در هیچ شرایطی به نفع اقتصاد نیست؛ چه در سطح کلان اقتصادی یا در قیمت گذاری محصولات کشاورزی به صلاح مصرف کننده نیست.
این کارشناس کشاورزی با تاکید بر این مساله که محصولات کشاورزی کیفیت محور است، خاطرنشان کرد: بیشتر تولیدات کشاورزی براساس کیفیت از قیمت های متفاوتی برخوردار هستند مگر محصولات مانند گندم و کلزا که به صورت تازه استفاده نمی شوند و می تواند در خرید تضمینی قرار گیرند.
قیمت گذاری دستوری در هیچ شرایطی به نفع اقتصاد نیست؛ چه در سطح کلان اقتصادی یا در قیمت گذاری محصولات کشاورزی به صلاح مصرف کننده نیست
عدم توازن قیمت
دبیر خانه کشاورز گلستان نیز قیمت گذاری به موقع و مناسب برای کشت محصولات را یک ضرورت دانست و در این خصوص به خبرنگار بازار گفت: شورای قیمت گذاری طبق قانون وظیفه دارد قبل از سال زراعی قیمت ها را براساس نگاه کارشناسی در خصوص هزینه های تولید، تورم، بازار جهانی، نرخ مبادله و دیگر موضوعات تعیین و ابلاغ کند تا کشاورزان تصمیم بگیرند چه نوع کشتی را انجام دهند.
علی قلی ایمانی اظهار کرد: به دلیل عدم ثبات اقتصادی که در کشور وجود دارد زمانی که قیمت یک محصول اعلام می شود نمی توان انتظار داشت که در یک سال آینده نرخ تعیین شده برای آن محصول پایدار بماند همچنین باید تاکید کرد که سال گذشته در شورای قیمت گذاری بر اساس چارچوب های مشخص شده، قانون گذار نرخ محصولات را مشخص کرد مثلا گندم را هفت هزار و ۵۰۰، کلزا ۱۵ هزار تومان نرخ گذاری شد.
وی با اشاره به اینکه کشاورز باید بداند که چه محصولی را کشت کند که به سوددهی برسد اما از آنجایی که تناوب و توازن در قیمت گذاری محصولات کشاورزی وجود ندارد در برخی مواقع شاهد کشت بیش از اندازه یک محصول هستیم، افزود: زمانی که یک محصول بیش از نیاز بازار کشت شود تعادل عرضه و تقاضا از بین می رود و کشاورزان خسارت زیادی خواهند برد.
قیمتگذاری عادلانه شود
نایب رئیس اتاق بازرگانی گرگان نیز قیمت گذاری در حوزه محصولات کشاورز در بسیاری از مواقع ناعادلانه دانست و به خبرنگار بازار، گفت: در طی سال های گذشته برنامه مدونی برای خرید تضمینی و قیمت گذاری محصولات کشاورزی وجود نداشت. اگر می خواهیم در اجرای الگوی کشت موفق باشیم اولین گام این است که یک برنامه مشخص و با قیمتگذاری عادلانه وجود داشته باشد تا کشاورز بتواند بر مبنای آن کشت محصول را انجام دهد.
قیمت گذاری در حوزه محصولات کشاورز در بسیاری از مواقع ناعادلانه است
امیر یوسفی با بیان اینکه گندم در همه جای کشور به یک نرخ خریداری می شود اما چرا خرید محصولاتی استراتژیکی مانند گندم براساس کیفیت قیمت گذاری نمی شود؟، تاکید کرد: اگر این اقدام انجام شود کشاورز تمرکز بیشتری بر روی تولید محصول با کیفیت خواهد داشت که به نفع تولید کننده و مصرف کننده خواهد بود لیکن انتظار ما از دولت این است که قیمتگذاری محصولات کشاورزی به موقع و عادلانه انجام شود و قیمت گذاری بر مبنای قیمت جهانی شکل بگیرد تا شاهد قاچاق و دیگر موضوعات نباشیم.
با توجه به اینکه تعیین خرید تضمینی از سوی دولت یا بخش خصوصی تاثیر زیادی در فراوانی یا کاهش کشت تولیدات کشاورزی می شود و نظر به اینکه صنعت کشاورزی برای تامین معاش مردم و زارعان از اهمیت ویژه ای برخوردار است به نظر می رسد دولت بیش از گذشته نسبت به اعلام زمان خرید تضمینی محصولات کشاورزی حساس باشد تا برابر نیاز هر منطقه و آنچه امروز به هنوان الگوی کشت در سیاست کلان کشاورزی مطرح است، به بهترین نحو عمل شود.