گروه سیاسی: تقریبا اکثر رسانه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای سفر جو بایدن به غرب آسیا را سفر یک «رئیس‌جمهور درمانده» که کشورش دیگر موقعیت رشک‌برانگیز گذشته را ندارد ارزیابی کرده‌اند. شاید این جمله تحلیلگر عرب که در المیادین نوشته: «کشورهای ما دیگر عادت کرده‌اند و پذیرفته‌اند که رئیس‌جمهور آمریکا برای گرفتن می‌آید، نه برای اعطای چیزی»، گویای واقعیت نخستین سفر جو بایدن به خاورمیانه باشد.
روی جو شرط نبندید!
به گزارش بولتن نیوز، موضوع هسته‌ای ایران و تشکیل یک ائتلاف نظامی در منطقه برای مقابله با ایران در این سفر عمده‌ترین محورهایی بوده است که طی روزهای گذشته به عنوان مهم‌ترین دستورکارهای رئیس‌جمهور آمریکا در تل‌آویو و ریاض درباره آن تحلیل‌های فراوانی منتشر شده است.
درباره مذاکرات احیای برجام با وجود آنکه صحبت از اختلاف نظر میان واشنگتن و تل‌آویو می‌شود اما مقامات رژیم صهیونیستی مدعی شدند سفر بایدن به فلسطین اشغالی با انتشار بیانیه‌ای مشترک با رژیم صهیونیستی همراه خواهد بود که در آن مواضع مشترک ۲ طرف در قبال برنامه هسته‌ای ایران مطرح خواهد شد. به گزارش رویترز، مقامات این رژیم مدعی شدند سفر بایدن به سرزمین‌های اشغالی با امضای بیانیه مشترکی موسوم به «بیانیه اورشلیم» در زمینه همکاری استراتژیک آمریکا- اسرائیل همراه خواهد بود که در برگیرنده موضوع ایران نیز هست. یک مقام رسمی مدعی شد که این بیانیه مشترک «موضعی بسیار صریح و متحد در قبال ایران، برنامه هسته‌ای آن و آنچه تجاوزات ایران در منطقه خوانده شده، اتخاذ می‌کند و ۲ طرف[آمریکا و رژیم صهیونیستی] را نسبت به به‌کارگیری تمام عناصر قدرت‌‌شان در قبال تهدید هسته‌ای ایران متعهد می‌کند».
«جِیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم روز گذشته در مصاحبه با خبرنگاران حین پرواز به سمت منطقه به همراه رئیس‌جمهور آمریکا در هواپیمای «اِیر فورس وان»، درباره مخالفت رژیم صهیونیستی با مذاکرات احیای توافق هسته‌ای، گفت که بایدن درباره رسیدن به یک توافق هسته‌ای با تهران، موضع رُک و صریحی با اسرائیلی‌ها خواهد داشت. این مقام آمریکایی اظهار داشت که تل‌آویو دیدگاه متفاوتی نسبت به واشنگتن درباره توافق با ایران دارد اما دولت بایدن معتقد است دیپلماسی بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی است. سالیوان بار دیگر با تکرار ادعاهای خود درباره آماده بودن توافق در مذاکرات وین، مدعی شد: «توافقی روی میز وجود دارد و رئیس‌جمهور معتقد است ایران باید آن را بپذیرد».
دولت بایدن که تقریبا در حال برداشتن گام‌های نهایی در به شکست کشاندن مذاکرات هسته‌ای است، به اذعان اکثر قریب به اتفاق تحلیلگران آمریکایی و غربی گزینه‌های فشار موثر بر تهران را از دست داده است و عنصر زمان را با توجه به پیشرفت روزانه برنامه غنی‌سازی ایران به ضرر خود می‌بیند، بنابراین نیاز مبرم به توافق با ایران دارد و چاره‌ای جز توافق ندارد. در سرزمین‌های اشغالی هم درباره احیای برجام یک جبهه دوقطبی مخالفان و موافقان توافق ایجاد شده و البته صدای موافقان احیای توافق هسته‌ای کمی بلندتر شده است.
روزنامه صهیونیستی هاآرتص روز یکشنبه نوشت: مخالفان توافق باید در نظر داشته باشند که بدون توافق، غنی‌سازی ایران به سطح مورد نیاز برای بمب اتم خواهد رسید. هاآرتص در گزارش تحلیلی خود آورد: «این ادعا که بازگشت به توافق ایده خوبی نیست و بهتر است نیروهای نظامی اسرائیل با کمک تحریم‌ها مشکل را حل کنند، حداقل از چند هفته پیش کارایی خود را از دست داده است». این رسانه صهیونیستی می‌افزاید: «همین که اسرائیل به تأسیسات غنی‌سازی ایران حمله نکرده است، ثابت می‌کند که به تنهایی ابزار لازم برای انجام این کار را ندارد. این موارد نشان می‌دهد اسرائیل ضمن مخالفت با توافق هسته‌ای، خود را با تبدیل شدن ایران به یک قدرت هسته‌ای وفق داده است؛ اگر توافق هسته‌ای جدید امضا نشود، ایران قطعا به یک قدرت هسته‌ای تبدیل خواهد شد، زیرا اسرائیل ابزاری برای متوقف کردن آن ندارد».
* توافق، بهترین راه!
در این راستا سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا هم در گفت‌وگو با الجزیره گفت: ما همچنان معتقدیم که توافق هسته‌ای بهترین راه برای تبدیل نشدن ایران به یک کشور هسته‌ای است و ایران باید این فرصت را غنیمت بشمارد! جان کربی ادعا کرد که اکنون تهدیدات متعددی وجود دارد و ایران همچنان به بلندپروازی‌های هسته‌ای ادامه می‌دهد. وی گفت که ایران همچنان برای گسترش قدرت‌های هسته‌ای و بالستیکی خود تلاش می‌کند و فعالیت‌های آن امنیت منطقه را تهدید می‌کند. سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که در عربستان به مساله روابط با ایران خواهیم پرداخت و برای تامین امنیت دفاعی شرکای خود با آنها همکاری خواهیم کرد.
* بایدن بی‌اهرم!
روزنامه نیویورک‌تایمز دیروز چهارشنبه در یادداشتی تحلیلی به قلم «دیوید سنجر و پیتر بیکر» به بررسی سفر «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه غرب آسیا پرداخت و آن را سفری مملو از موضوعات پرمخاطره، از نفت و سلاح اتمی گرفته تا رستگاری ولیعهد سعودی، توصیف کرد. در ابتدای این یادداشت ضمن اشاره به آغاز سفر ۴ روزه بایدن به منطقه غرب آسیا از روز چهارشنبه، آمده است: «[بایدن] تلاش می‌کند تا سرعت روزافزون برنامه هسته‌ای ایران را کاهش دهد، جریان نفت به جایگاه‌های سوخت آمریکا را تسریع بخشد و روابط با عربستان سعودی را تغییر دهد، بدون اینکه به‌نظر برسد ولیعهدی را در آغوش می‌گیرد که سازمان سیا معتقد است در پس قتل یک مخالف برجسته ساکن ایالات متحده بوده است». نیویورک‌تایمز نوشت: «هر سه تلاش، مملو از خطرات سیاسی برای رئیس‌جمهوری است که منطقه را بخوبی می‌شناسد اما برای نخستین‌بار در 6 سال گذشته است که با اهرم‌هایی بسیار کمتر از آنچه برای شکل‌دهی به رویدادها نیاز دارد، به منطقه بازمی‌گردد». این روزنامه درباره تلاش‌های بایدن علیه برنامه هسته‌ای ایران در سفر به غرب آسیا، ادعا کرد: «مذاکرات ۱۸ ماهه او برای احیای توافق هسته‌ای ایران متوقف شده و تلاش دیپلماتیک برای مجبور کردن تهران به خارج کردن بیشتر سوخت اتمی که اکنون در حال غنی‌سازی به سطح تسلیحاتی است نیز قطع شده است». نیویورک‌تایمز با اشاره به اظهارات مشاور امنیت ملی کاخ سفید درباره اهداف سفر بایدن به تل‌آویو افزود: «اظهارات سالیوان همچنین به بایدن و یائیر لاپید نخست‌وزیر موقت اسرائیل، نقطه توافق مشترکی درباره نحوه رویارویی با ایران، در بحبوحه تداوم درگیری‌های پشت پرده بر سر چگونگی مدیریت یک چرخش حیاتی در پرونده هسته‌ای ایران، می‌دهد. به طور رسمی، اسرائیل با احیای توافق هسته‌ای ایران مخالف است، اگرچه به نظر می‌رسد این یک موضوع بحث‌برانگیز باشد. گفت‌وگوها برای ماه‌ها متوقف شده بود و بایدن خواست ایران مبنی بر حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی واشنگتن را رد کرد». این یادداشت با ادعای اینکه توافق هسته‌ای ایران ممکن است هم‌اکنون غیرقابل احیا باشد، اضافه کرد: «در اوایل بهار، رابرت مالی و آنتونی بلینکن گفتند تنها چند هفته، شاید یک ماه یا بیشتر، برای دستیابی به یک توافق پیش از پیشرفت‌های ایران و دانش به‌دست‌آمده از نصب سانتریفیوژهای پیشرفته برای تولید اورانیوم در سطح بالا باقی مانده است. اکنون، 4 ماه بعد، دستیاران آقای بایدن از توضیح اینکه چگونه اجازه داده‌اند این ضرب‌الاجل به پایان برسد خودداری می‌کنند و همچنان اصرار دارند احیای توافق ارزشمندتر از کنار گذاشتن آن است».
* راهکار از قبل شکست خورده
نشریه فارن افرز اخیرا در مطلبی درباره سناریوی ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران به عنوان یکی از دستورکارهای سفر بایدن نوشت: «احیای برجام بهترین راه برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران است اما حالا که دستیابی به این هدف با احتمال شکست روبه‌رو شده به نظر می‌رسد واشنگتن در حال نزدیک شدن به رویکردی است که اسرائیل در قبال ایران در پیش گرفته است. لازمه این رویکرد تنگ‌تر کردن حلقه محاصره اقتصادی علیه ایران با خروج این کشور از بازار نفت است». فارن افرز همچنین با اشاره به تشکیل ائتلاف رژیم صهیونیستی با اعراب علیه ایران با حمایت آمریکا می‌نویسد: «این اقدام دولت بایدن یعنی واگذاری امنیت منطقه به تل‌آویو رویکردی بسیار خطرناک است، چرا که پلیسی که آمریکا برای منطقه انتخاب کرده هیچ تلاشی برای اجتناب از درگیری صورت نمی‌دهد و برعکس به شکل واضح و آشکار برای افزایش تنش در منطقه فعالیت خواهد کرد. واشنگتن باید استراتژی متفاوتی در پیش گیرد که هدف آن حفظ امنیت منطقه از طریق تشویق برای شکل‌گیری روابط دیپلماتیک بین کشورهای عربی و ایران باشد».
همچنین روز گذشته اندیشکده «شورای روابط خارجی اروپا» در تحلیلی در زمینه سفر «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا به فلسطین اشغالی و طرح تشکیل پدافند مشترک بین رژیم صهیونیستی با برخی کشورهای عربی منطقه نوشت، پیمان نظامی بین اسرائیل و کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس، به همان سرنوشت طرح‌های شکست‌خورده دولت ترامپ دچار می‌شود. این اندیشکده اروپایی می‌نویسد: همه کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس ایران را یک تهدید عینی نمی‌دانند. حتی آنهایی که این کار را انجام می‌دهند، مانند عربستان سعودی و امارات، اخیرا به دنبال کاهش تنش با ایران از طریق تعامل دیپلماتیک و درباره امارات، افزایش روابط اقتصادی بوده‌اند. اردن که سال 1994 یک معاهده صلح با اسرائیل امضا کرد، در درجه اول نگران پتانسیل توافق آبراهام برای تضعیف راه‌حل ۲ دولتی بین اسرائیل و فلسطین است. مصر نیز از حمایت از هرگونه اقدام امنیتی ضدایرانی خودداری و حتی درخواست عربستان برای حمایت از سعودی در یمن را رد کرده است. این اندیشکده با پرداختن به مذاکرات بین عربستان و ایران با میانجیگری عراق نوشت، گفت‌وگو با میانجیگری عراق بین عربستان سعودی و ایران تاکنون موفقیت محدودی داشته اما تنش‌های منطقه‌ای را به طور قابل توجهی کاهش داده و به ایجاد یک آتش‌بس چند ماهه در یمن کمک کرده است. اگر این گفت‌وگو ادامه یابد، ایران و عربستان سعودی می‌توانند روی راه‌حلی دائمی‌تر برای مناقشه یمن به توافق برسند که چشم‌انداز کاهش تنش منطقه‌ای گسترده‌تر را افزایش می‌دهد. در خاتمه این گزارش آمده است، امارات عربی متحده مایل است از کشیده شدن به موج جدید تحریم‌ها و فشارهای آمریکا علیه ایران اجتناب کند؛ هم به این دلیل که از تشدید تنش نظامی توسط تهران می‌ترسد و هم به این دلیل که در موقعیت ایده‌آلی برای تبدیل شدن به مرکز تجارت گسترده با این کشور قرار دارد. قطر به نوبه خود فعالانه از مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران حمایت کرده و ممکن است آماده همکاری با تهران برای توسعه بیشتر میدان گازی مشترک خود باشد.