اعلام اوضاع شاخصهای اقتصادی در آذر ۱۴۰۰ توسط بانکمرکزی
کاهش تورم؛ رشد ۲۵ درصدی نقدینگی!
گروه بانک، بیمه، بورس- در حالی که بانکمرکزی از ادامه روند کاهشی تورم در آذرماه امسال خبر داده، اما با اعلام این بانک، نقدینگی در پایان آذر امسال 24.9 درصد نسبت به پایان سال گذشته رشد داشته است. به گزارش مناقصهمزایده، بانکمرکزی از سال گذشته با هدف جهتدهی صحیح به انتظارات تورمی و تحقق اهداف بانکمرکزی در راستای حفظ ارزش پول ملی و مساعدت به رشد اقتصادی، اقدام به ارائه منظم روند ماهانه تحولات اقتصادی کرده است. خلاصهای از مجموعه تحولات اقتصاد کلان در راستای دستیابی به اهداف و مأموریتهای یاد شده در آذرماه ۱۴۰۰ به شرح زیر است:
تحولات اقتصاد کلان
در آذرماه ۱۴۰۰ در ادامه روند چند ماه اخیر، نرخ تورم متوسط 12ماهه و نقطه به نقطه با کاهش همراه بودند. در این ماه نرخ تورم ماهانه نیز در ادامه روند دو ماه اخیر و در پی کاهش قابلتوجه تورم ماهانه ارزش اجاری مسکن که طی ماههای اخیر به عنوان پیشران تورم مطرح بود، با کاهش مواجه شد. بررسی تورم ماهانه به تفکیک کالا و خدمت نشان میدهد که برخلاف چند ماه اخیر، اقلام کالایی در این ماه سهم عمده از تورم ماهانه را به خود اختصاص دادند؛ بهگونهای که کالاهای بادوام که نوسانات قیمت آنها همبستگی بالایی با نوسانات بازار ارز دارد، تورم ماهانه نسبتاً بالایی را در آذرماه ثبت کردند.
آخرین وضعیت جیدیپی
براساس محاسبات مقدماتی، تولید ناخالص داخلی کشور به قیمتهای ثابت سال ۱۳۹۵ در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ نسبت به رقم مشابه سال قبل با نفت و بدون نفت بهترتیب 3.3 و 2.4 درصد افزایش یافته است. رشد اقتصادی نیمه نخست سالجاری در نتیجه تحقق رشد مثبت ارزشافزوده گروههای «خدمات» و «نفت» به ترتیب معادل 5.7 و 15.1 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل است. از سوی دیگر، رشد ارزشافزوده گروههای «کشاورزی» و «صنایع و معادن» در شش ماهه اول سالجاری نسبت به دوره مشابه سال قبل متأثر از مواجهه با مشکلاتی همچون کاهش میزان بارندگیها و محدودیت در تأمین برق مورد نیاز برخی واحدهای صنعتی و نیز کاهش ارزشافزوده فعالیتهای ساختمانی به ترتیب معادل 2.0- و 1.9- درصد تحقق یافته است.
تجارت خارجی ایران در ۹ ماهه نخست امسال ۴۰ درصد رشد کرد
در حوزه تجارت خارجی با توجه به گزارش انتشار یافته از سوی گمرک طی 9ماهه نخست سالجاری ارزش صادرات گمرکی 35.1میلیارد دلار بوده که نشانگر افزایش حدود 39.8 درصدی آن در مقایسه با دوره مشابه سال ۱۳۹۹ است. لازم به توضیح است که ارزش صادرات گمرکی در 9ماهه سالجاری فراتر از ارزش صادرات در کل سال ۱۳۹۹ بوده است. همچنین ارزش واردات گمرکی در دوره مزبور در حدود 36.9 میلیارد دلار گزارش شده است که حاکی از افزایش حدوداً ۳۷ درصدی آن نسبت به مدت مشابه سال قبل است. تحولات بازار رسمی ارز در آذرماه حاکی از آن است که در این ماه متوسط نرخ دلار حوالهای و اسکناس در سامانه سنا به ترتیب معادل 238.9 و 271.4 هزار ریال بود که نسبت به ماه قبل از آن به ترتیب معادل 2.2 و 0.9 درصد افزایش نشان میدهد. همچنین علیرغم افزایش نرخ دلار در بازار غیررسمی طی نیمه نخست آذرماه، این مؤلفه از اواسط ماه مورد گزارش روند نزولی را تجربه کرد.
متوسط قیمت مسکن 1.8 درصد رشد کرد
در سایر بازارهای دارایی از جمله مسکن، بررسیها حکایت از آن دارد که شاخص قیمت مسکن معامله شده با افزایش مواجه شده است. براساس اطلاعات اخذ شده از سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران طی آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه قبل 1.8 درصد افزایش و نسبت به ماه مشابه سال قبل 21.1 درصد افزایش را تجربه نمود. در بازار سهام نیز شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز پایانی آذرماه 4.9 درصد نسبت روز پایانی ماه قبل کاهش یافت. لازم به ذکر است سیاستگذار پولی با رصد مستمر تحولات قیمت داراییها و توجه به دلالتهای آن بر تغییر سطح انتظارات تورمی، عنداللزوم اقدامات سیاستی مناسب را در دستور کار قرار خواهد داد.
نرخ بازار بین بانکی؛ ۲۱ درصد
بررسی روند تغییرات بازار بینبانکی نشاندهنده تثبیت نرخ این بازار در محدوده ۲۱ درصد در آذرماه است. با توجه به روند کاهنده حجم روزانه معاملات بازار که در پی کاهش منابع در دسترس بانکها (ناشی از شکاف میان جریان درآمدی و هزینهای دولت و در نتیجه ناترازی ذخایر بانکها) از شهریورماه آغاز شده بود، بانکمرکزی در راستای حمایت از دالان نرخ سود و همچنین جلوگیری از افزایش بیرویه نرخ سود بازار، اقدام به انجام عملیات بازار باز در راستای تأمین نقدینگی مورد نیاز بانکها کرد. ذکر این نکته ضروری است که هرچند انجام عملیات مذکور با توجه به وثیقهمحور بودن آن از انضباط بیشتری برخوردار است، لیکن کماکان واجد اثرات پولی (از طریق افزایش خالص سایر اقلام داراییها و بدهیهای بانکمرکزی در پایه پولی) است.
1- نرخ بازده اوراق خزانه افزایشی شد
به تبع تداوم رویکرد دولت در عرضه بازاری انواع اوراق مالی اسلامی دولتی از مسیر تعدیل نرخهای بازدهی این اوراق، روند افزایشی نرخ بازده اسناد خزانه اسلامی در آذر ماه سال ۱۴۰۰ نیز ادامه یافت و پس از واگرایی نرخهای بازده در ابتدای آذرماه، این نرخها مجدداً در پایان ماه مزبور همگرا شده و در هفته پایانی با کاهش نسبی همراه بودهاند.
2- حجم نقدینگی ۲۵ درصد رشد کرد
حجم نقدینگی در پایان آذرماه سال ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل27.4 درصد رشد یافته است. لازم به توضیح است که2.5 واحد درصد از رشد نقدینگی در 9ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل داراییها و بدهیهای بانک مهر اقتصاد به اطلاعات خلاصه دفترکل داراییها و بدهیهای بانک سپه (بهواسطه ادغام بانکهای متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) است و فاقد آثار پولی است. بر همین اساس نرخ رشد نقدینگی در 12ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ به 41.4 درصد رسید که 2.7 واحد درصد از آن مربوط به افزایش پوشش آماری مذکور است. به عبارت دیگر در صورت عدم لحاظ پوشش آماری مذکور، رشد نقدینگی در پایان آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ معادل 24.9 درصد و در دوازده ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ معادل 38.7 درصد میبود.
رشد 37.6 درصدی پایه پولی
رشد پایه پولی در 12ماهه منتهی به آذرماه ۱۴۰۰ به37.6 درصد رسید. لازم به ذکر است پایه پولی در پایان آذرماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹، رشدی معادل 22.2 درصد داشته که در مقایسه با رشد متغیر مذکور در دوره مشابه سال قبل (۱۵.۵ درصد) به میزان 6.7 واحد درصد افزایش یافته است. در این مقطع، خالص سایر اقلام داراییها و بدهیهای بانکمرکزی و مطالبات بانکمرکزی از بانکها به ترتیب با سهمی معادل 12.8 و 8.0 واحد درصد مهمترین عوامل رشد پایه پولی بودهاند.
∎