صاحب‌خبر - احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و عشقی رئیس سازمان بورس روز گذشته در مجلس شورای اسلامی حاضر شدند و درباره وضعیت بازار بورس توضیح دادند.
در هفته‌های اخیر نوسانات شدید بازار بورس اعتراضاتی را به دنبال داشت. ابراهیم رئیسی رئیس جمهور وزیر اقتصاد را مامور حل مشکلات کرد. اروز سه‌شنه نیز مجلس احسان خاندوزی را برای ارائه توضیح احضار کرد.
به گزارش فرارو، در نشست روز سه شنبه مجلس مجید عشقی رئیس سازمان بورس هم حضور داشت و توضیحاتی درباره بازار ارائه کرد.
در ابتدا وزیر اقتصاد در نشست علنی مجلس درباره اینکه حال روز بورس خوب نیست گفت: «اقتصاد ایران در یکی از مهم‌ترین نقطه‌های تحولی قرار دارد. بیش از یک دهه رشد اقتصادی نزدیک به صفر و تورم بی‌سابقه مزمن بخش عمده بنگاه‌ها را با چالش تامین منابع مالی مواجه کرده است.»
خاندوزی افزود: بازار سرمایه با توجه به ماهیت خود باید نقش بی‌بدیلی برای غلبه بر چالش تامین مالی تولید ایفا کند، متاسفانه سوءمدیریت مشهود گذشته در بازار سرمایه که منجر به رشد قیمت بی‌منطق و حبابی شاخص بورس در نیمه اول سال 1399 و در پی آن کاهش 45 درصدی شاخص در نیمه دوم سال 1399 شد، موجب زیان و ناراحتی و خشم بخش مهمی از سهامداران خرد و تازه‌وارد به این بازار که جمعیت بالایی هستند را فراهم آورد.
او وضعیت کنونی بازار سرمایه را حاصل سوءمدیریت دانست.
وزیر اقتصاد برنامه خود برای بازار بورس را اینگونه تشریح کرد: «برنامه اصلی ما در این حوزه افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی تولید و متنوع کردن ابزارها و محصولات و قیمت‌گذاری‌های غیرضرور، سپردن موضوع قیمت‌گذاری به بخش رقابتی بورس کالا، تسهیل ورود شرکت‌ها به بازار سهام، کاهش هزینه انتشار اوراق و سهام و پایان انحصارها و فرآیندهایی است که متاسفانه برای گروهی ایجاد انحصار کرده در فعالیت‌های بازار سرمایه مانند سبدگردانی، کارگزاری، اصلاح نظام حکمرانی شرکت‌ها، مدیریت تعارض منافع بین سهامداران خرد و سهامداران عمده و در نهایت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه را تشویق می‌کنیم تا جامعه به تدریج بتواند خود را با این وضعیت بازار سرمایه تطبیق دهد.»
خاندوزی تاکید کرد: «کسانی که اطلاعات کافی ندارند نباید مستقیما به بازار بورس وارد شوند و باید با سهامداری غیرمستقیم و سپردن کار به دست تامین سرمایه‌های متخصص به این حوزه وارد شوند.»
وزیر امور اقتصادی و دارایی عنوان کرد که وضعیت بازار به گونه‌ای است که اظهارنظرهای مقامات دولتی و نمایندگان و حتی خارج از دولت بر روی آن تاثیر دارد.
او گفت: «در این بخش ثبات قوانین و مقررات برای فعالان بازار سرمایه و فعالان اقتصادی کلیدی است به نحوی که ما هر چند ماهی شاهد تغییر فرمول‌های مصوب در مقررات دولت، در مصوبات فلان وزارتخانه یا قوانین مجلس و یا بودجه‌های سنواتی که هر سال امکان دارد برای بخش‌های مختلف تصمیمات جدیدی اتخاذ شود، نباشیم»
خاندوزی ادامه داد: «متاسفانه مردم شاکی هستند و شکایت آنها بحق است، مانند ضعف‌های نظارتی که سازوکار نظارت بر بورس در کشور در برخی مواقع مدرن، شفاف، منصفانه و عادلانه نیست. برنامه دولت ساماندهی و نظارت است و از سازمان بورس و اوراق بهادار می خواهم تا پایان امسال پروژه عدالت و نوسازی نظارت در بورس را به پایان برساند و گزارش آن را به مردم ارائه کند.»
او از فعالیت بدخواهان نیز سخن گفت و افزود: «در این میان البته بدخواهانی هستند که با تغییر منافع یا سِمت‌های آنها، پس از تغییر دولت مردمی، متضرر شدند و مشغول پروژه بدنام کردن و دروغ پراکنی علیه مسئولان اقتصادی هستند که به امید خدا و با هوشیاری نخبگان کشور این حرکت های بدخواهانه به سرانجام نخواهد رسید.»
وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: «بنده از زمان حضورم در وزارتخانه تلاش کردم، مخارج دولت بدون استفاده از منابع بانک مرکزی، تاکید حداکثری بر درآمدهای پایدار و با حداقل استفاده از انتشار اوراق بدهی، تامین مالی شود.»
خاندوزی یادآور شد: «در ماه‌های آتی نیز تلاش خواهد شد مخارج دولت از طریق درآمدهای پایدار و فروش اموال و دارایی‌های راکد دولت تامین شود، البته تغییر شاخص‌هایی مثل نرخ در بازار بین بانکی توسط بانک مرکزی مدیریت خواهد شد.»
او همچنین از بازارگردانان نیز انتقاد کرد و گفت باید مسئولیت سهم‌‌های خود را بپذیرند.
انتقادات نمایندگان از توضیحات وزیر
محمدرضا پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی در جلسه علنی روز( سه شنبه) و بعد از گزارش وزیر اقتصاد درباره بازار بورس گفت: «وضعیت نظارتی هیچ تناسبی با وضعیت کنونی بازار سرمایه کشور ندارد و اساساً هر تغییری در حوزه تصمیم‌گیری در بخش وزارت و یا مجموعه‌های دیگر بر این وضعیت نظارتی اثرگذار است. اگر حوزه نظارتی بر وضعیت بازار سرمایه هیچ تغییری نکند طبیعتاً نباید انتظار داشت اتفاقاتی که به عنوان تخلفات و اشکالات در حوزه بازار رخ میدهد دیگر تکرار نشود.»
پورابراهیمی تقصیر را به گردن فضای مجازی انداخت و گفت: «با صراحت اعلام می‌کنم وضعیت بازار سرمایه از طریق فضای مجازی و شبکه‌های مجازی مدیریت می‌شود، دست کاری در قیمت که یکی از موضوعات مهم ما است که باید از طریق بازار بورس جلوی آن گرفته شود. امروز شبکه‌های مجازی و صفحات شخصی در تصمیم‌گیری‌های مردم تاثیرگذار هستند، حوزه نظارتی در این میان در کجا قرار گرفته است؟»
او خواستار شفافیت در بازار شد و از دولت خواست گزارشی از مصوبات شورای عالی بورس در خصوص حمایت از بازار که در طول ماه‌های اخیر با اصرار مجلس و تصمیمات ارکان نظام انجام شده به مجلس ارائه شود، آن چیزی که قرار بود در بازار تثبیت و یا بازار توسعه انجام شود چه سرانجامی پیدا کرده است.
پس از پایان سخنان پورابراهیمی به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی و عدم انتقاد جدی وی نسبت به عملکرد وزیر اقتصاد در خصوص وضعیت بورس، محمدجواد کریمی‌قدوسی نماینده مردم مشهد به سمت تریبون رفت و با فریاد خطاب به او گفت: «۷ سال است این حرف‌ها را می‌زنید، آقای وزیر هم با شما هماهنگ است و وضعیت بورس هم همین است».
اما توضیحات وزیر بسیاری از نمایندگان را قانع نکرد. غنی نظری عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خطاب به وزیر اقتصاد گفت: «سرمایه مردم در بازار سرمایه دود شد و شما هم مثل ما تماشاگر هستید. شما چه کار برای جلوگیری از ضرر طبقات پایین و مستضعف و متوسط که به دولت اعتماد کردند انجام دادید.»
او خطاب به وزیر اقتصاد افزود: «اینکه شما برای فرار از مسئولیت عنوان می‌کنید که اظهارنظر نمایندگان مجلس و برخی متخصصان باعث ریزش بورس می‌شود درست نیست. این چه بورسی است که با یک اظهارنظر جابه‌جا می‌شود و نوسان پیدا می‌کند.»
او از حقوقی‌های بورس به شدت انتقاد کرد و گفت: «حقوقی‌ها سهامداران خرد را بیچاره کردند، بورس کالا نیز هنوز در ید سهامداران عمده است و برای آنها هیچ سقفی تعریف نشده است. مهم‌تر از بورس برای ما هیچ مسئله‌ای وجود ندارد. روزانه هزاران پیامک برای ما می‌آید که از حقوق از دست رفته سهامداران در بورس دفاع کنید.»
مجتبی رضاخواه نماینده مردم تهران در جریان گزارش وزیر اقتصاد درباره بورس اظهار کرد: «سال گذشته دولت خبط بسیار بزرگی کرد و مردم را حتی آنهایی که آموزش کافی برای استفاده از بورس ندیده بودند، تشویق و ترغیب برای حضور در این بازار کرد بعد از آن شاهد نزول بسیار بزرگ بورس بودیم.»
او از وزیر اقتصاد خواست که دولت در سال گذشته در این نزول دخالت داشته است و یا این کار برای تامین بودجه بوده یا خیر؟ همچنین دولت فعلی چنین قصدی را دارد یا خیر؟
رضاخواه در ادامه بیان کرد: «اگر نرخ سود بین بانکی افزایش یابد که ظاهرا این اتفاق هم رخ داده باعث می‌شود که بانک‌ها به جای سرمایه گذاری در بورس نقدینگی را در بین خود جابه‌جا کنند.»
او افزود: «آقای خاندوزی اشاره داشت که باید ریل‌گذاری اصلاح شود. سوال این است که اگر این اتفاق رخ ندهد باید مردم توان اصلاح ریل‌گذاری را بدهند؟»
او بازار بورس را بازاری پرنوسان خواند و گفت: «هروقت قیمت ارز بالا می‌رود بازار بورس هم صعودی می‌شود. برنامه دولت برای جبران اتفاقات سال گذشته چیست؟ ان‌شاءالله که دولت فعلی به دنبال تثبیت نرخ ارز است.»
آصفری، نماینده اراک هم در انتقاد شدید از وزیر اقتصاد گفت: «بورس حق‌الناسه. چرا وزیر دروغ می‌گوید؟ از مهر تا الان دولت هشت هزار میلیارد اوراق فروخته است! اسنادش موجود است»
او با کنایه به وزیر اقتصاد افزود: «خاندوزی در گذشته خوب توییت می‌زد، حالا که وزیر هستید همان توییت‌ها را عملی کنید!»
عشقی: حقوقی‌ها به دنبال به هم ریختن بازار سرمایه نیستند
مجید عشقی معاون وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسه علنی مجلس، با بیان اینکه با عزم و اراده‌ای که در دولت است وضعیت بازار سرمایه به ثبات مهمی خواهد رسید، اظهار کرد: «برنامه‌ریزی‌های خوبی برای بهبود وضعیت و ایجاد ثبات در بازار صورت گرفته و مهم‌ترین ماموریت ما نیز بازسازی اعتماد مخدوش شده عامه سهامداران است.»
او گفت: «با توجه به اینکه اعتماد عمومی در یک پروسه چندین ساله تخریب شده، این اعتماد به یکباره برنمی‌گردد و کمک همه سیاست‌گذاران را برای این هدف نیاز داریم.»
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه به روس مهم‌ترین برنامه‌های خود برای ایجاد ثبات در بازار سرمایه اشاره کرد و اظهار داشت: «حمایت از سرمایه‌گذاران با تاکید بر منافع بلندمدت از مهم‌ترین برنامه‌های ما است بازار سرمایه جایی نیست که وجوه ضروری خود را به صورت یک هفته‌ای بگذاریم و سود کنیم و ببریم. روند بلندمدت شاخص بورس مشکلی ندارد اما نوسانات کوتاه‌مدت سهامداران را اذیت می‌کند که با برنامه‌ریزی درست قابل حل است.»
او در ادامه با بیان اینکه برنامه‌های مدونی در رابطه با فضای مجازی و کمک گرفتن از عامه سهامداران و سرمایه‌گذاران برای نظارت بر معاملات داریم اظهارکرد: «سازمان بورس فارغ از دیگر بخش‌های اقتصادی نیست و کوچک‌ترین تصمیمی در دولت و مجلس خودش را در نوسانات بورس نشان میدهد و قیمت‌گذاری‌های دستوری یکی از این عوامل موثر است.»
عشقی با اشاره به موضوع امکان نقدشوندگی به عنوان یکی از ماموریت‌های بورس گفت: «امروز سهامداران در صف خرید و فروش معطل نمی‌شوند و ظرف یکی دو روز امکان خرید و فروش سهام دارند. همچنین در حال حاضر در عرضه‌های اولیه هیچ شرکتی بدون بازارگردانی و امکان نقدشوندگی پذیرش نمی‌شود و در خصوص اوراق خزانه‌ای که دولت منتشر می‌کند نیز در حال حاضر تقریبا 5 درصد بازار سهام ما ناشی از اوراق بدهی است که اگر بزرگ و قابل اعتنا باشد، حتی بخش خصوصی هم می‌تواند از فرصت‌های بزرگ بورس برای سرمایه‌گذاری بهتر استفاده کند.»
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین از تشکیل کمیته کاری مشترک بورس با بانک مرکزی خبر داد و در خصوص موضوع شفافیت و پاسخگویی نیز گفت: «برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا ماه‌های آینده به تمام شکایت‌های سرمایه‌گذاران پاسخ مناسب بدهیم.»
او در پایان خواستار کمک مجلس برای تصویب قانون بازار اوراق بهادار شد و خاطرنشان کرد: «یکسری خلاء‌های قانونی هم در حوزه تخلفات یا ساز و کار پرداخت سود داریم که نیازمند کمک مجلس هستیم.»
تذکرات قالیباف
محمدباقر قالیباف در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی پس از سخنرانی وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان بورس و برخی نمایندگان مجلس در جمع‌بندی مطالب مطرح شده گفت: «اولین نکته‌ای که دولت باید به آن عنایت داشته باشد، این است که بازار بورس در کشور بازاری مستقل و تنها نیست و این بازار تحت تاثیر سیاست‌های اقتصادی دولت است، یعنی بازار پولی، مالی و بازار کار و سیاست‌ها در تجارت، واردات و صادرات در بازار بورس تاثیرگذار هستند.»
قالیباف با بیان اینکه امروز هر تصمیمی که بانک مرکزی بگیرد، در بورس اثرگذار است، ادامه داد: «وزارت صمت، وزارت نفت و همه بخش‌های اقتصادی دولت در این بازار مانند سایر بازارها اثر می‌گذارند»
رئیس قوه مقننه کشورمان با بیان اینکه اگر توقع داریم بانک مرکزی و سایر بخش‌ها، هماهنگ باشند، باید سیاست‌های دولت، سیاست‌های روشن و مشخص باشد، تصریح کرد: «دولت و رئیس جمهور محترم در معرفی کابینه به مجلس قول دادند که حتما برنامه و سیاست‌های روشن اقتصادی خودشان را به مجلس اعلام خواهند کرد.»
وی با اشاره به اینکه در آستانه ارائه لایحه بودجه هستیم، ادامه داد: «بهتر است این سیاست‌ها مشخص و روشن شود، این توقع و انتظار مجلس از دولت است.»
قالیباف خطاب به وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت سیزدهم گفت: «آقای خاندوزی، از شما که فرزند مجلس هستید و امروز در دولت تشریف دارید، انتظار داریم همان موضوعاتی که در اینجا بحث می‌کردیم، محقق شود. در جلسه‌ای کارشناسی به شما گفتم که توجه کنید، امروز سهامداران خرد ما نیاز دارند که شما ابزار لازم برای پوشش ریسک بورس و حمایت از آنها را به کار گیرید.»
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تعیین روش حمایت کار ما نیست و کمیسیون‌های اقتصادی و جهش تولید و مرکز پژوهش‌ها می‌توانند در کار کارشناسی کمک کنند، به طور مثال می‌توان با اوراق تبعی این کار را انجام داد، که بحث من روش‌ها نیست افزود: «در بورس باید این کار انجام گیرد و باید از سهامداران خرد حمایت شود.»
او با بیان اینکه ثبات در بورس انتظار و توقع ما از وزارت امور اقتصادی و دارایی است، تصریح کرد: «نقد شوندگی و شفافیت از اولویت‌ها و انتظارات و مطالبه مردم و مجلس است»
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «ما از بورس و آقای عشقی توقع داریم، بحث نظارت و کنترل و روابط و رانت‌های اطلاعاتی که موجب می‌شود عده‌ای در بورس بهره‌مند شوند و عده‌ای آسیب ببینند که عمدتاً سهامداران خرد از نوسانات آسیب می‌بینند، ورود کند، این موضوع مستقیم به مدیریت بورس و نظارت و کنترل ذاتی مرتبط است که باید توجه کند.»
او با بیان اینکه باید سیاست‌های اقتصادی روشن شود، ادامه داد:«اگر سیاست‌های اقتصادی و بحث قیمت‌گذاری دستوری و اوراق سهام شفاف شود، ما امیدواریم شاهد بورس باثبات و رشد باثبات منطقی در آینده در این بازار باشیم. این توقع مجلس و مردم از دولت به ویژه وزارت اقتصاد و دارایی است.»∎