بیماری قلبی عروقی به عنوان بزرگ‌ترین قاتل دنیا شناخته می‌شود
امسال روز جهانی قلب در چهارشنبه ۲۹ سپتامبر، مصادف با هفتم مهر برگزار می‌شود و شعار ملی برای این روز نیز «قلب‌هایمان را با سلامتی پیوند بزنیم» اعلام شده است. پیام اصلی این روز نیز «برای حفظ سلامت قلب خود، خانواده و جامعه، قلب‌های خود را با سلامتی پیوند بزنیم» خواهد بود.
فشارخون بالا، کلسترول خون بالا و قند خون بالا، مصرف دخانیات، رژیم غذایی ناسالم و چاقی به عنوان عوامل خطر اصلی ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی، شناخته می‌شود. در زمان بحران کووید ۱۹، بیماران قلبی عروقی با تهدید دوگانه مواجه هستند. آنها هم بیشتر در معرض خطر ابتلا به عوارض بیماری کووید ۱۹هستند، هم به علت ترس از این بیماری گاهی از مراقبت قلب خود هم غافل می‌شوند.
افشین استوار، مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت نیز بیماری‌های قلبی، عروقی را اولین علت مرگ در دنیا و ایران دانست و شعار ملی روز قلب را «قلب‌هایمان را با سلامتی پیوند بزنیم» اعلام کرد.
وی عنوان کرد: «با وجود کثرت مرگ‌های منتسب به کووید-۱۹، بیماری‌های قلبی عروقی با ۱۸.۶ میلیون مرگ در سال کماکان رتبه اول علل مرگ و میر را به خود اختصاص داده‌اند. این گروه از بیماری‌ها علل متعددی از جمله مصرف دخانیات، دیابت، فشارخون بالا و چاقی، آلودگی هوا و عوامل کمتر شایعی مانند بیماری شاگاس و آمیلوئید قلبی دارند.»
استوار ادامه داد: «بیماری کووید- ۱۹ برای میلیون‌ها بیمار قلبی عروقی نگران کننده‌تر است. بیماران قلبی بیشتر در معرض خطر ابتلا به انواع شدیدتر کووید-۱۹ هستند. بسیاری از بیماران قلبی به‌دلیل پاندمی کووید-۱۹ برای انجام مراقبت‌های روتین و حتی در موارد اضطراری از مراجعه به درمانگاه، بیمارستان و غیره وحشت دارند و طبق اصول پیشگیری از بیماری کووید-۱۹ از دوستان و اقوام نیز دوری می‌کنند و جدا افتاده‌اند.»
وی با اشاره به این که هدف روز جهانی قلب امسال و سال‌های آینده، پیوند زدن سلامتی با قلب‌هایمان است، اظهار کرد: «با توجه به بحران جهانی کووید-۱۹، بهره‌برداری جهانی از قدرت سلامت دیجیتال برای افزایش آگاهی، پیشگیری و مدیریت بیماری قلبی عروقی در دنیا یکی دیگر از اهداف روز جهانی قلب است. روز جهانی قلب امسال، سه بعد مختلف دارد. اولین بعد آن عدالت است. قلب‌هایی که ارتباط شان با جامعه قطع شده است، در معرض بیشترین خطر بروز بیماری قلبی و سکته مغزی به علت فقدان دسترسی به پیشگیری، درمان و کنترل بیماری قلبی عروقی هستند. با توجه به اینکه هنوز نیمی از جمعیت دنیا دسترسی به اینترنت ندارند باید از راه‌های دیگری برای ارتقای دانش و آگاهی و تغییر نگرش، برای در پیش گرفتن شیوه زندگی سالم، استفاده کرد.»
استوار بُعد دوم را پیشگیری اعلام کرد و تصریح کرد: «با اقدامات ساده، مانند پیروی از یک رژیم غذایی سالم، نه گفتن به مصرف دخانیات و فعالیت بدنی به میزان مناسب می‌توان سلامت قلب را حفظ کرد. ابزارهای دیجیتالی مانند اپلیکیشن‌های تلفن‌های هوشمند و wearables همچون ساعت‌های هوشمند می‌توانند در ایجاد انگیزه و قدم برداشتن در جهت ارتقای سلامت قلب، کمک کنند.»
وی افزود: «بعد سوم جامعه است. ۵۲۰ میلیون نفر در جهان با بیماری قلبی عروقی زندگی می‌کنند که در سال گذشته بطور نامتناسب به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند. به علت اینکه آنها مستعد به ابتلای به انواع شدیدتر کووید ۱۹ هستند، به این افراد جمعیت مستعد و در معرض خطر گفته می‌شود.»
اهداف نامگذاری روز قلب
مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت نیز هدف از برگزاری روز قلب را ترغیب و تشویق مردم به انتخاب شیوه زندگی سالم دانست و افزود: «شیوه زندگی سالم را برای ارتقای سلامت قلب خودتان، خانواده، دوستان و نیز کل افراد جامعه ترویج کنید. مشارکت همگانی برای ارتقای آگاهی و دانش عمومی به منظور ارتقای سلامت قلب الزامی است. با انتخاب شیوه زندگی سالم و چند تغییر ساده، سلامت قلب خود را حفظ کنید. مصرف نوشابه‌ها و آبمیوه‌های شیرین را کاهش دهید و بجای آن آب یا آبمیوه‌های طبیعی را انتخاب کنید.»
وی افزود: «انواع شیرینی و سایر مواد غذایی شیرین را با میوه‌های تازه به عنوان یک جایگزین سالم جایگزین کنید. روزانه پنج سهم میوه و سبزی (معادل ۴۰۰ گرم) میل کنید. مصرف غذاهای فرآوری شده و بسته بندی شده حاوی نمک، شکر و چربی زیاد را محدود کنید. غذاهای محل کار یا مدرسه را در منزل تهیه کنید. تصمیم بگیرید حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط و ۵ روز در هفته انجام دهید، یا حداقل ۷۵ دقیقه فعالیت بدنی با شدت زیاد در طول هفته انجام دهید. در ۳ تا ۵ روز هفته نیز بازی کردن، پیاده‌روی، کار در خانه و حرکات موزون، همه در زمره این فعالیت به حساب می‌آیند. هر روز بیشتر فعال باشید، از پله‌ها بالا بروید، بجای رانندگی پیاده‌روی کنید یا دوچرخه سواری کنید. به مصرف دخانیات نه بگویید. این بهترین کاری است که برای بهبود سلامت قلب انجام می‌دهید.»
مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر با بیان این که طی دو سال بعد از ترک دخانیات، خطر بیماری عروق کرونر قلب بطور اساسی کاهش می‌یابد، گفت: «طی ۱۵ سال بعد از ترک دخانیات، خطر بیماری قلبی عروقی به میزان خطر در افراد غیر سیگاری می‌رسد. مواجهه با دود دست دوم دخانیات نیز یک علت بیماری قلبی عروقی در افراد غیرسیگاری است. فشارخون بالا هم یکی از عوامل خطر اصلی بیماری قلبی عروقی است. این عامل به عنوان قاتل خاموش نامیده می‌شود، چون معمولا هیچ علائم هشدار دهنده‌ای ندارد و بسیاری از افراد متوجه ابتلا به این بیماری نمی‌شوند.»
وی اضافه کرد: «قند خون بالا می‌تواند نشانه بیماری دیابت باشد. بیماری قلبی عروقی علت اکثریت مرگ‌ها در افراد دیابتی است. بنابراین اگر بدون تشخیص و درمان باقی بماند می‌تواند شما را در معرض خطر بیشتری از بیماری قلبی و سکته مغزی قرار دهد. کلسترول بالا سالانه به چهار میلیون مرگ می‌انجامد. بنابراین به پایگاه‌های سلامت و درمانگاه‌ها مراجعه کنید و از مراقب سلامت یا بهورز درخواست کنید علاوه بر فشار خون، میزان کلسترول خون و وزن و نمایه توده بدنی شما را اندازه‌گیری کنند. سپس آن‌ها قادر خواهند بود خطر 10 ساله احتمال بروز حوادث قلبی عروقی شما را محاسبه کنند و بر مبنای آن راهنمایی‌های لازم برای کاهش میزان خطر و ارتقای سلامت قلب را ارائه کنند.»
وی بیماری قلبی عروقی را بزرگ‌ترین قاتل دنیا اعلام کرد و گفت: «۶/۱۸ میلیون مرگ در سال ناشی از بیماری قلبی عروقی است. در سنین ۳۰ تا ۷۰ سال از هر ۱۰ نفر یک نفر به علت بیماری قلبی عروقی فوت می‌کند. ۳۱ درصد تمام مرگ‌ها ناشی از بیماری قلبی عروقی است.»
مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر، پیام‌های روز جهانی قلب امسال را چنین بیان کرد: «با مصرف رژیم غذایی سالم، نه گفتن به مصرف دخانیات و فعالیت بدنی به میزان کافی از سلامت قلب مراقبت کنید. بطور منظم معاینات دوره‌ای قلب را انجام دهید و در شرایط اضطراری با اورژانس تماس بگیرید. با پیروی از رژیم غذایی سالم، نه گفتن به مصرف دخانیات و فعالیت بدنی به میزان کافی از سلامت قلب خود حفاظت کنید. همچنین در پاندمی کووید ۱۹ به سلامت قلب خود اهمیت بیشتری دهید. برای پیوستن به زنجیره سلامتی قلب، شیوه زندگی سالم را رعایت کنید. از مراقبت و معاینات دوره ای قلب خود غافل نشوید. در پاندمی کووید ۱۹ از مراقبت و معاینات دوره‌ای قلب خود غافل نشوید.»
استوار ادامه داد: «مشارکت همگانی برای ارتقای آگاهی و دانش عمومی به منظور ارتقای سلامت قلب الزامی است. به عنوان کارکنان بهداشتی به بیماران برای ایجاد تغییرات مثبت برای سلامت قلبشان، کمک کنید. به عنوان یک کارفرما برای سلامت قلب کارکنان خود سرمایه‌گذاری کنید. به عنوان یک دولت، سیاست‌ها و ابتکاراتی را که به سلامت قلب اجتماعی کمک بیشتری می‌کند، اجرا کنید. با انتخاب شیوه زندگی سالم و چند تغییر ساده، سلامت قلب خود را حفظ کنید. اگر بیماری قلبی دارید، کرونا را جدی‌تر بگیرید.»
وی بیان کرد: «بیماران قلبی عروقی در زمان کرونا باید بیشتر احتیاط کنند. کسانی که بیماری قلبی دارند، باید بیشتر نکات بهداشتی را برای پیشگیری از بیماری کرونا رعایت کنند. بیماران قلبی عروقی در معرض خطر بیشتری برای ابتلای شدیدتر به کووید ۱۹ هستند. همچنین مهم‌ترین عوامل خطر بیماری قلبی عروقی که گاهی به شکل حمله‌های قلبی و سکته مغزی تظاهر می‌کنند، شامل مصرف دخانیات، رژیم غذایی ناسالم، کم‌تحرکی و مصرف الکل است. با شیوه زندگی سالم از بروز فشارخون بالا، دیابت، اضافه وزن و چاقی که همه عوامل خطر مشترک ابتلا به کووید۱۹ و بیماری قلبی عروقی هستند، پیشگیری کنید. بیماری قلبی عروقی از جمله حمله‌های قلبی و سکته‌های مغزی، مسئول نیمی از بیماری‌های غیرواگیر و اولین عامل مرگ و میر در جهان است.»
تاثیر کرونا در تشدید بیماری‌های قلبی‌عروقی
علی اسماعیلی ندیمی، فوق تخصص قلب و عروق نیز با بیان اینکه ابتلای افراد به بیماری کرونا بر عملکرد قلب تاثیر می‌گذارد، تاکید کرد: «یکی از دلایل مهم مرگ و میر ناشی از کرونا ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی با تشکیل لخته خون در رگ‌های ریه و قلب بیماران مبتلا به این بیماری است که احتمال بروز سکته قلبی را تشدید می‌کند. همچنین ابتلا به کرونا گاهی موجب ایجاد بیماری در قلب می‌شود. افرادی که بیماری قلبی دارند برای ابتلا به کرونا بسیار مستعد هستند که توصیه می‌شود به شدت نکات بهداشتی را رعایت کنند. ابتلا به کرونا برای قلب ایجاد عارضه کرده و خودش مستقیم قلب را دچار بیماری می‌کند.»
این فوق تخصص قلب و عروق با بیان اینکه بیماری‌های قلبی و عروقی یکی از علل مهم مرگ و میر در جهان است، تصریح کرد: «سکته‌های قلبی و مغزی نزدیک به ۴۰ درصد کل عوامل مرگ و میر در کشور را نیز شامل‌ می‌شود. بیماری‌های قلبی و عروقی سردسته مرگ و میر در اغلب کشورها و ایران است. مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده بیماری‌های قلبی و عروقی، مصرف سیگار، پرفشاری و چربی خون، عوامل ژنتیکی، افزایش وزن، چاقی و کم تحرکی، استرس، مصرف مشروبات الکلی و مصرف مواد مخدر است. سن بیماری‌های قلبی و عروقی کاهش پیدا کرده و به ۳۰ تا ۳۵ سال رسیده است.»
وی با اشاره به اینکه غیر از عوامل سن و ژنتیک بقیه عوامل ذکر شده را در راستای داشتن قلبی سالم می‌توان اصلاح و کنترل کرد، تاکید کرد: «مصرف مواد مخدر به دستگاه گوارشی، مری، مثانه و معده آسیب می‌رساند و موجب بروز سرطان و نیز برای قلب خطرساز است. همچنین چاقی و افزایش وزن نیز زمینه‌ساز بروز سه عامل پرفشاری خون، چربی و دیابت است که این عوامل نیز موجب ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی در افراد می‌شود. حدود دو سوم جامعه شهری ما دچار چاقی و افزایش وزن هستند که توصیه داریم ورزش‌هایی مانند دوچرخه سواری و پیاده‌روی انجام دهند.»