خبرگزاری مهر، گروه بین الملل - عبدالحمید بیاتی: ۲۰ سال از واقعه ۱۱ سپتامبر حادثه‌ای که آمریکا آن را بهانه‌ای برای لشکرکشی به خاورمیانه و آسیای غربی قرار داد و نام ستیزه جویی خود را مبارزه با تروریسم نهاد، می‌گذرد.
آمریکا این لشکرکشی را با شعار از میان بردن تروریسم و برقراری دموکراسی در کشورهای هدف انجام داد اما بعد از گذشت ۲۰ سال نه تروریسم از بین رفته و نه دموکراسی در کشورهای مورد حمله آمریکا برقرار شده است.
۲۰ سال بعد از حملات ۱۱ سپتامبر، به سختی می‌توان تحلیلگرانی را یافت که معتقد باشند واکنش دولت‌های آمریکا و بریتانیا به این حملات، منجر به افزایش امنیت در جهان و خاورمیانه شده است. یکی از مهم‌ترین انتقادها، حمله به افغانستان و سپس حمله به عراق توسط دولت جورج بوش پسر است. به گفته بسیاری از تحلیلگران، ناامنی و ظهور گروه‌های افراطی در عراق و افغانستان ناشی از حملات آمریکا به این کشورها بوده است.
پروژه بزرگ «دموکراسی در خاورمیانه» که روزی شعار اصلی مقامات دولت جورج بوش پسر از جمله وزیر خارجه وی، کاندولیزا رایس بود در سال‌های اخیر به کابوسی تبدیل شده که مهم‌ترین بخش آن را عدم ثبات و امنیت در خاورمیانه تشکیل می‌دهد.
در بیستمین سالگرد این حملات که موجب رقم خوردن فصلی جدید در تحولات بین الملل شد با پروفسور «دانیل سرور» مشاور اسبق کاخ سفید به گفتگو نشستیم. «دانیل سِرور» مشاور اسبق کاخ سفید و از معروف‌ترین کارشناسان حاضر در مبحث مدیریت جنگ و از کارشناسان ارشد مؤسسه «روابط دو سوی آتلانتیک» و از اساتید دانشگاه «جان هاپکینز» است که سابقه فعالیت گسترده در مورد جنگ‌های عراق، افغانستان و بالکان را دارد. این مصاحبه به شرح زیر است:
*آمریکا بعد از واقعه ۱۱ سپتامبر به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان و عراق حمله کرد، اکنون بعد از گذشت ۲۰ سال، این لشکرکشی چه نتیجه‌ای در بر داشته است؟
هر چند القاعده ضعیف شده اما مبارزه با تروریسم موفقیت چندانی در سطح جهانی نداشته، طالبان بازگشته و افراط گرایان در کشورهای زیادی پراکنده شده‌اند اما با این وجود چند سالی می‌شود که آنها حمله‌ای را در آمریکا انجام نداده‌اند.
*آمریکا بعد از ۲۰ سال حضور نظامی افغانستان را ترک کرد اما وضعیت این کشور بسیار بدتر از زمانی است که در سال ۲۰۰۱ ایالات متحده و همپیمانانش به آن حمله کردند، با توجه به شرایط موجود، شما آینده افغانستان را چطور پیش بینی می‌کنید؟
آمریکا با هدف از بین بردن القاعده به افغانستان حمله کرد و طالبان هدف اولیه ایالات متحده نبود. بازگشت این گروه به قدرت اساساً به دلیل اشتباه و شکست دولت اشرف غنی که متحد آمریکا محسوب می‌شد؛ رخ داد.
*شما معتقدید که وضعیت فعلی افغانستان تماماً به دلیل شکست و کم کاری دولت غنی بوده و ربطی به توافق احتمالاً محرمانه آمریکا با طالبان و خروج غیر مسئولانه ایالات متحده از افغانستان ندارد؟
توافق انجام شده میان آمریکا و طالبان یک توافق کاملاً عمومی بود و بر اساس آن آمریکا از افغانستان خارج شد. طالبان به مفاد این توافق عمل نکرد.
*با این اوصاف شما آینده افغانستان را چطور می‌بینید؟
به نظر من افغان‌های آزادیخواه و جوانان مبارز به فعالیت خود ادامه می‌دهند اما طالبان در روزهای اخیر نشان داده که آماده است تا مخالفان خود را از میان برداشته و حقوق زنان را نادیده بگیرد. در چنین شرایطی توانایی طالبان در پاسخ به انتظارات حامیان خود بسیار محدود خواهد بود زیرا کمک‌های خارجی به طور ناگهانی به پایان می‌رسد و ذخایر ارزی کشور مسدود می‌شود.
از سوی دیگر، آمریکایی‌ها تصمیمات دشواری برای انتخاب خواهند داشت چون هیچ امیدی برای برکناری طالبان در آینده نزدیک وجود ندارد. طالبان بنیادگرا و تمامیت خواه است. آنها معتقدند که شیوه حکومت‌داری مطلوب آنها بگونه‌ای است که نمی‌توانند افراد با دیدگاه‌های مخالف را در بر بگیرند. در چنین شرایطی انتخابات بیهوده است. طالبان معتقد است سازش با گروه‌های متنوع می‌تواند قدرت آنها را تضعیف کند. در این میان چالش‌های طالبان فقط مربوط به پنجشیر نمی‌شود بلکه شاخه داعش در این کشور نیز جزو چالش‌های این گروه است. داعش، موفقیت طالبان را به دلیل خروج آمریکا از افغانستان می‌داند و نه پیروزی مبارزین این گروه. بر همین اساس وقوع جنگ داخلی در افغانستان محتمل است و گروه‌های مقاومت علاوه بر پنجشیر در سایر نقاط نیز می‌توانند شروع به فعالیت کنند.