به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برنامه «شهر فرنگ» شبکه خبر، در شامگاه یازدهم شهریورماه، میزبان محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. بررسی چشمانداز فرهنگ و هنر در دوره جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محور گفتوگوی این برنامه بود.
اسماعیلی در ابتدای این گفتوگو به برخی گفتهها مبنی بر ایجاد محدودیت در فضای فرهنگی در دوره جدید ارشاد، پاسخ داد. او ابتدا به سابقه حضورش در فضای فرهنگی کشور اشاره کرد و گفت: من سابقه 23 سال فعالیت و کار در بخشهای مختلف حوزه فرهنگ دارم؛ بنابراین طبیعتاً خیلی بیگانه با این فضا نیستم و نگاهم نمیتواند نگاه انقباضی باشد. طرح این نوع مسائل را به حساب مباحث سیاسی میگذارم و خیلی هم خرده نمیگیرم، افراد با نگاههای متفاوتی موضوع را تحلیل میکردند، تلاش میکنم فضای انبساط حوزه فرهنگ را تأمین کنم.
پرسش دیگر این جلسه به این اختصاص داشت که آیا وزیر جدید ارشاد به وجود ابتذال در فرهنگ کشور باور دارد یا خیر؟ اسماعیلی در پاسخ به این پرسش با بیان اینکه حوزه فرهنگ و هنر یک حوزه بسیار مهم، پاک و مقدس است، گفت: حوزه فرهنگ و هنر در کشور ما شامل دو دوره است؛ یک دوره جدید و مدرن دارد که شامل مواردی میشود که از غرب وارد شده مانند سینما، تئاتر و یک حوزه گسترده عمیق تاریخی دارد که به گستره فرهنگ و تمدن ایران است. همیشه در ایران و حوزه تمدن ایرانی اسلامی، شاهد اعتلای فرهنگ و هنر بودیم و همیشه فرهنگ و هنر امر مبارکی بوده است. این امر ناخودآگاه در مواجهه با هنر مدرن نیز به آن تزریق شده است. مانند هر حوزه دیگری نیز ممکن است در این بخش نیز آسیبهایی وارد شده باشد، اما کلیت هنر و اصحاب فرهنگ و هنر از جمله مفاخر حوزه تمدنی ما محسوب میشوند و چنین شائبهای را نمیتوان تصور کرد.
جزئیاتی از بسته حمایتی ارشاد برای اهالی فرهنگ و هنر
وی در ادامه به برنامههای این وزارتخانه برای کاهش خسارتهای ناشی از کرونا برای بخش فرهنگ و هنر اشاره و اضافه کرد: در این بخش لازم است که در ابتدا آلام هنرمندان را کاهش دهیم. بحثی که در حال حاضر آغاز کردهایم، موضوع واکسیناسیون هنرمندان است که دارد به خوبی پیش میرود. برخلاف محدودیتهای سنی که برای این امر وجود دارد، ما در بخش هنر امر واکسیناسیون را باز کردیم؛ به طوری که همه اهالی این حوزه میتوانند بدون محدودیت سنی واکسن دریافت کنند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در ادامه از آماده شدن یک بسته حمایتی برای حوزه فرهنگ و هنر خبر داد و یادآور شد: این بسته آماده شده و امیدواریم که به تصویب ستاد مقابله با کرونا نیز برسد. این موضوع با رئیس محترم جمهور نیز مطرح شد و ایشان گفت که قویاً و محکم از این موضوع دفاع میکنم و شما این را از قول من به هنرمندان خبر دهید که من حامی آنها هستم.
اسماعیلی در ادامه به بیان جزئیات بیشتری درباره این بسته پرداخت و ادامه داد: این بسته شامل تسهیلات با سودهای بسیار کم، ارائه کمکهای بلاعوض، شارژ هنر کارت و... است. برای این منظور با مؤسسات مالی دیگر نیز در این رابطه صحبت کردهایم. بسته کاملی است که جمعه هفته پیش در شورای معاونان وزارتخانه مطرح شد. در آن جلسه حوزه معاونت توسعه را موظف به انجام این کار کردم و در نهایت، روز سهشنبه این کار تکمیل شد. روز چهارشنبه نیز این موضوع را با رئیس جمهور مطرح کردم و این هفته نیز در ستاد مقابله با کرونا مطرح خواهد شد.
دور شدن از فضای خاصگرایی و ایجاد رشد فضائل هنری در همه استانها
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره جلب اعتماد هنرمندان نیز گفت: اعتماد مردم مهمترین سرمایه اجتماعی است، این موضوع در حوزه فرهنگ و هنر نیز حائز اهمیت است. من و همه همکارانم موظف هستیم که با خدمت بیمنت، فضای اعتماد عمومی را تقویت کنیم.
بخش دیگر این نشست به برنامههای وزیر جدید ارشاد برای مبارزه با ویژهخواری و بیعدالتی در حوزه فرهنگ اختصاص داشت. اسماعیلی در این بخش با بیان اینکه خود اهالی فرهنگ و هنر این کلیدواژهها را زیاد استفاده میکنند و بارها این دغدغه را مطرح کردهاند، گفت: ما میخواهیم بگوییم که برقراری عدالت در هنر به معنای ایجاد فضای حمایتی فقط در تهران نیست، بلکه منظور همه نقاط کشور است. ما در حوزههای فرهنگی استانها استعدادهای بسیاری داریم، مبارزه با تبعیض یعنی ما اجازه ندهیم حوزه فرهنگ و هنر تفسیر مضیق به تعداد و جاهای اندک یابد؛ بلکه این فضا را باز کنیم و اجازه فساد ندهیم. دسترسی عادلانه به رشد فضائل هنری را برای همه فراهم کنیم. یکی از برنامهها این است که حداقل در هر استان در هر رشته، هنرستان دخترانه و پسرانه ارهاندازی شود. منِ دولت که قرار نیست تصدیگری کنم، من قرار است فضای رشد هنر را در کشور فراهم کنم. بچههای سیستان و بلوچستان باید به همین اندازه از فضای تسهیلاتی و حمایتی بهرهمند شوند که بچههای تهران بهرهمندند. در دیگر استانها مانند اهواز، ایلام، کرمانشاه و... نیز همینطور. از سوی دیگر، فضای اشتغال را فراهم کنیم، جشنوارههای استانی درست کنیم و امکان رشد را فراهم کنیم، تسهیلات ارائه دهیم تا هنرمندان در حوزههای مختلف فعالیت کنند و از فضای خاصگرایی دور شویم.
طرح دولت سیزدهم برای توسعه اقتصاد فرهنگ
وی با بیان اینکه وظیفه دولت تسهیلگری در این امر است، به جلسه هیئت دولت با مقام معظم رهبری اشاره و اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب در آن جلسه فرمودند که همه برنامههای دولت، پیوست عدالت داشته باشد. در حوزه فرهنگ و هنر یعنی اینکه بچههای هنرمند در روستاها و حاشیه شهرها همانقدر از مواهب فرهنگ و هنر دولت بهرهمند شوند که بچههای شمال شهر تهران. باید تا حد توان این کار را انجام داد. فلسفه وجودی ما این است که این دست از کارها را انجام دهیم. اگر اداره ارشاد نتواند چند کار برای رشد فضائل هنری در آن مناطق انجام دهد، برای چه باید حقوق بگیرد؟ عدالت به این معنا است. این موضوع را مطرح کرده و داریم توسعه میدهیم و انشاءالله در قالب سند تحول دولت سیزدهم که زیر نظر رئیس جمهور تدوین میشود، بررسی خواهیم کرد. دیشب نیز در خدمت ایشان بودم که داشتیم بحث اقتصاد فرهنگ را تدوین میکردیم.
اسماعیلی همچنین به گلایههای برخی از هنرمندان در خصوص ویژهخواری اشاره کرد و افزود: خیلی از بازیگران ما مرتب دارند از این موضوع اظهار نارضایتی میکنند. 90 درصد آنها سالها است که امکان حضور در صحنه و نمایش را ندارند. این یعنی حلقههای محدودی شکل گرفته است. من به همه هنرمندان احترام میگذارم. این در حد حرف و سخن نیست؛ یعنی اینکه اجازه ندهید که تعداد زیادی از هنرمندان امکان بروز استعدادهایشان فراهم نشود.
پاسخ وزیر ارشاد به حواشی ایجاد شده درباره خانه سینما
وی درباره رابطه با اصناف فرهنگ و هنر مانند خانه سینما، خانه تئاتر و خانه موسیقی نیز توضیحاتی داد و با اشاره به حواشی ایجاد شده در این رابطه گفت: در همان روزهای اول که در کمیسیونها بودم، مدیرعامل خانه سینما، تئاتر و موسیقی را دعوت کردم و در جلسهای حدود سه ساعته به گفتوگو پرداختیم. اولویتم این بود که حرفهای همدیگر را بشنویم. در آن جلسه گفتوگوهای خوبی داشتیم، در همان ایام برنامههای فرهنگی منتشر شده و گلهمندیهایی مطرح شده بود. در آن جلسه توضیحاتی را که ارائه دادم، این دوستان گفتند که ابهامات برطرف شد. اتفاقی بود که جریان خبری مختلفی قصد موجسواری بر آن را داشتند، اما من تلاش کردم که بدون حاشیه از این بحثها بگذرم و در حوزه عمل خود را نشان دهم. تلاش خواهیم کرد که اصحاب فرهنگ در دوره مسئولیت بنده این صداقت را در دولت سیزدهم مشاهده کنند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا قرار است که هرکدام از این اصناف تعطیل شوند، گفت: خیر، چه دلیلی دارد؟ ما از فعالیت آنها استقبال میکنیم. این دوستان در صندوق اعتباری هنر از اعضای هیئت مدیره هستند و دارند کار میکنند. ما در برنامه گزارشی از وضعیت موجود داشتیم که برگرفته از مستندات ارائه شده بود و جزو برنامهها نبود. برخی این بخش وضعیت موجود را جزو برنامه تلقی کردند. جریان رسانه قوی این را پرورش داد و برخی دچار سوء تفاهم شدند. ما می خواستیم تصویر وضعیت موجود به روایت گزارشهای موجود را نشان دهیم و بعد برنامهها را ارائه دهیم. برنامهها را در آن جلسه به دوستان ارائه کردم، آنها نیز خواندند، پرسیدم که آیا ابهامی وجود دارد، گفتند خیر. خواندند و گفتم ابهام دارد، گفتند خیر.
اسماعیلی افزود: برخی از این گزارشها تحلیلی بود که یکی از مراکز دولتی در سال 97 درباره سینما و جشنواره مطرح کرده بود. ما خواستیم تصویر وضعیت موجود را به روایت گزارشهای موجود به نمایندگان نشان دهیم.
ناامنی بازار محصولات فرهنگی و برنامه دولت برای مقابله
وی با اشاره به ناامنی بازار محصولات فرهنگی و تکثیر غیرمجاز آثار اهل فرهنگ گفت: در حوزه آثار نمایشی این موضوع اکنون کاهش پیدا کرده است، ولی این مسئله به وضوح در حوزه نشر باقی مانده است، مثلا کتاب خوبی منتشر میشود که ناشر دارد، نویسنده دارد. اما در میدان انقلاب با دستگاههای تکثیر افست آن کتاب را چاپ میکنند و نه حق ناشر و نه نویسنده رعایت نمیشود، وقتی هم به آنها انتقاد میکنید میگویند تکثیر کردهایم. با استفاده از کلمه تکثیر موضوع را عوض میکنند، در حالی که به حقوق ناشری که سرمایهگذاری کرده و میخواهد سود کند، ضربه وارد شده است. این مصداق واقعی سرقت از ناشر است.
سرقت کتاب را کاهش میدهیم
اسماعیلی با اشاره به قانون مالکیت فکری گفت: در تلاش هستیم تا قانون مالکیت را متناسب با اقتضائات عمومی جلو ببریم، تلاش خواهیم کرد دغدغه حوزه فرهنگ و هنر را در این زمینه کاهش دهیم، نمیشود گفت، 100 درصد برطرف میشود، اما تلاش داریم به طور محسوسی آن را کاهش دهیم.
وی سرقت آثار نمایشی را کمتر از گذشته دانست و افزود: خوشبختانه در حوزه آثار نمایشی این موضوع تقلیل پیدا کرده است، پس از به وجود آمدن وی او دیها جذابیت دانلود غیرمجاز کاهش پیدا کرده است.البته اقدامات فرهنگی خوبی نیز در سالهای پیش برای این موضوع انجام گرفت که موجب شد دوز این موضوع کاهش پیدا کند.
چابکسازی ساختار متناسب با فناوریهای جدید
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به برنامه خود برای تغییر ساختار و کوچکسازی در وزارت ارشاد گفت: در این زمینه ما با دو مسئله متناقض روبرو هستیم، از یک سو اصحاب فرهنگ وهنر علاقهمندند چیزی از این وزارتخانه کم و کسر نشود. یک نوع غیرت سازمانی به وزارت ارشاد دارند و اغلب هنرمندان و اصحاب فرهنگ و هنر اینجا را خانه خودشان میدانند، همین طور هم هست، ما مستأجریم، مدتی که هستیم تلاش میکنیم خدمت کنیم. اما چابکسازی و ارتقای ساختار به معنای حذف حوزههای قلمروی آنها نیست. قانون مصوب تشکیلات وزارت ارشاد ابلاغیه سال 66 است. اکنون در حوزه معاونت مطبوعاتی موضوعات جابهجا شده است. در حوزه سینمایی، ساختار ارتقا پیدا کرد و سازمان سینمایی تأسیس شد.
وی ادامه داد: اکنون فناوریهای نوین وارد عرصه شدهاند، میدانید که چه تحولی ایجاد کرده است، مجموعه هوشمند باید با خلاقیت از تحولات زمانی خود عقب نیفتد، اگر من به عنوان یک مجموعه دولتی به بهانه اینکه گرفتار بروکراسی پیچیده هستم، تغییرات ندهم، نهتنها من عقب خواهم افتاد، بلکه حوزه فرهنگ و هنر نیز عقب میافتد.لذا چابکسازی ساختار متناسب با فناوریهای جدید جزو برنامههای تحولی اصلی ما خواهد بود.امیدوارم اتفاقات خوبی رخ دهد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: الان جزو اولویتهای من آمادهسازی برنامه تحولی جدید است و دوستان قبل از من هم کار خوبی شروع کردند به ویژه وزیر محترم سابق کارهای نرمافزاری خوبی را شروع کردند که ما راه آنها را با برطرف کردن نواقص و ارتقای برنامهها ادامه خواهیم داد.
مظلومیت فرهنگ در شهرستانها
وی درباره ادغام موسسات نیز گفت: در تغییرات ساختاری این بحث را داریم، برای نمونه در استانها مدل ادارات استانی به بن بست رسیده است. در مجلس شورای اسلامی برخی نمایندگان شهرهای کشور به من میگفتند که وضعیت ادارات ارشاد استانی خوب نیست، از یک معلم ابتدایی خواهش کردهاند که رئیس اداره ارشاد شهر شود، قبول نکرده و گفته است که حقوقش در مدرسه ابتدایی از رئیس اداره ارشاد بالاتر است، در شهرستانها به شدت حوزه فرهنگ مظلوم واقع میشود.
سهم اندک فرهنگ در شورای برنامهریزی توسعه
وزیر ارشاد با بیان اینکه در شورای برنامه ریزی توسعه سهم وزارت ارشاد و حوزه فرهنگ کم گرفته میشود، گفت: اداره ای در یک شهرستان سراغ داریم که با دو کارمند و بدون حتی یک اتومبیل و امکانات اداره میشود. نمیتوان این مدلی ادامه داد. از طرف دیگر امکانات دولت به من اجازه نمیدهد به لحاظ منابع انسانی و بودجه بخشی را تقویت کنم، باید راههای جایگزین جدید داشته باشم. امروز بخش عمدهای از فعالیتهای وزارت ارشاد در سامانهها جلو رفته است، ما باید بتوانیم با کمترین هزنیه عدالت را در حوزه فرهنگ اجرا کنیم.
به سمت تعطیلی جشنوارهها نخواهیم رفت
اسماعیلی که در برنامه شهر فرهنگ شبکه خبر سخن میگفت، درباره این ادعا که برخی جشنوارههای فرهنگی و هنری هزینهبر هستند و بهتر است تعطیل شوند، گفت: ماهیت جشنواره این نیست که بخواهیم این مدلی با آن برخورد کنیم، جشنواره محلی است برای بروز خلاقیتها، مسابقهای است برای ایجاد فضای رشد در حوزههای فرهنگی و هنری. من با تعطیلی مخالفم. هیچ برنامه ای را تعطیل نخواهیم کرد، ممکن است جشنوارهای با موضوعی ادغام شود. تغییرات سر جای خود خواهد بود، به حوزه اصحاب فرهنگ و هنر باید رسید، در عین حال هزینهها را باید تقلیل داد. نباید به سمت تعطیلی جشنوارهها برویم، کیفیت جشنواره ها را باید افزایش دهیم. ما جشنوارههای هدفمندی ایجاد خواهیم کرد چرا که جشنوارهها به گسترش فضای فرهنگ و هنر کمک میکنند.
وزیر ارشاد در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به روز ملی صنعت چاپ گفت: من در نشستی که امروز با اصحاب چاپ داشتم گفتم که باید به سمت ملی سازی صنعت چاپ برویم، دیشب در حوزه اقتصاد و فرهنگ با رئیس جمهور جلسهای داشتیم که آقای رئیسی به بازدید خود از کارخانه کاغذی در مازندران اشاره کردند، کارخانهای که در آن همه امکانات برای تولید فراهم است و تنها دو مشکل وجود دارد تا تولید به سرانجام برسد. بیش از 90 درصد اقلام اصلی در حوزه چاپ و نشر وارداتی است از کاغذ گرفته تا فیلم و زینک و جوهر و دستگاههای تکثیر و... ما میتوانیم مانع رشد تورم در این زمینهها شویم، اگر در داخل کشور تولید ملی شود. با کمک استارتاپها و دانشبنیانها به یک ثبات خواهیم رسید. میتوانیم از نوسانهای شدیدی که اصحاب فرهنگ و هنر را دچار مشکل میکند جلوگیری کنیم.
وی افزود: اکنون در حوزه وزارتی برنامهریزی کردهایم که با وزیر صمت جلسهای را با حضور اتحادیه و صنف برگزار کنیم و مسائل را حل خواهیم کرد. آن چیزی که مربوط به وزارت ارشاد است ما حل میکنیم. آن چیزی هم که مربوط به قوانین است، دست یاری کمیسیون فرهنگی را که کمیسیون فرهیختهای است میطلبد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهمترین نیاز نظام رسانهای کشور را تغییر آرایش رسانهای دانست و گفت: من در حوزه رسانه سابقه فعالیت زیاد دارم، 20 سال در حوزه رسانه کار کردهام، کاملاً با این حوزه آشنایی داشته و به عنوان یک فرد از داخل این حوزه حرف میزنم. ما آرایش رسانهای منفعلانهای داریم، گاهی که هشتگ های رسانهای در فضای مجازی مشاهده میشود، نظام رسانهای ما منفعل عمل میکند.
تغییر آرایش رسانهای از پدافندی به آفندی
وی گفت: رهبر انقلاب در جلسه تنفیذ ریاست جمهوری نیز به این نکته نیز اشاره کردند که آرایش رسانهای را باید تغییر داد، آرایش رسانهای را باید از حوزه پدافندی به حوزه آفندی تغییر داد. این هم نیازمند آموزش و تربیت نیروی انسانی است و هم استفاده از فناوریهای نوین. اگر خودمان را در معرض تغییرات قرار دهیم اتفاقات خیلی خوبی رخ خواهد داد. خبرنگاران خوبی داریم که از خبرنگاران کشورهای همسایه بالاتر هستند اما در مقیاس و تراز کلی هنوز عقبافتادگی جهانی جدی دارند .
وزیر ارشاد افزود: معیشت خبرنگاران ما از جمله دغدغههای جدی است، خبرنگاری جزو مشاغلی است که هنوز تعریف استاندارد ندارند. این بخش به شدت زحمتکش هستند. متأسفانه جزو ناامنترین شغلها هستند. من گاهی از خبرنگاران می پرسم که چه میزان حقوق میگیرند، وقتی رقم را مطرح میکنند، بسیار تعجب میکنم.
فرهنگ و هنر سیاستزده شده است
وی در پاسخ به این پرسش که آیا فرهنگ و هنر سیاستزده است، گفت: بله، بخشی از آن سیاستزده است، گاهی اهالی فرهنگ و هنر ما وارد سیاست نیز میشوند. حس اینکه استفاده ابزاری میشود از جایگاه فرهنگ و هنر حس خوبی نیست. ما در انتخابات اخیر تمام تلاشمان این بود که فضای انتخابات مبتلا به این بحثها نشود، اصحاب فرهنگ و هنر را خرج انتخابات نکنیم. قشونکشی انجام ندهیم. در دو سال اخیر به ویژه در انتخابات اخیر تحول کیفی در این حوزه رخ داده است.
اسماعیلی با اشاره به تغییر معاونتها نیز گفت: من با برخی از معاونان گفتوگو کردم، این معاونان نیز شخصیت های فرهنگی و هنری کشور ما هستند، درست است که سیاستها تغییر کرده است، اما بسیاری از این دوستان را از قدیم میشناسم، برخی اظهار خستگی و فرسودگی میکنند و به دنبال این هستند که فشار سنگین از دوششان برداشته شود، من از آنها خواستهام حتی بعد از تغییر مسئولیت نیز همچنان با ما همکاری کنند.
تغییر معاونتها طبیعی است
اسماعیلی گفت: تغییرات طبیعی است، در جابهجایی دولتها. ما الان با برنامه جدیدی آمدیم و بخشی از مدیران می توانند همراهی کنند، من در حال مطالعه هستم این تغییرات را اگر لازم باشد، زودتر انجام خواهم داد، چرا که برخی از همکاران ما اصرار به بازگشت به محل خدمت قبلی خود دارند. من از برخی معاونان خواستم پیشنهاد خود برای معاون بعدی را نیز به من بدهند.
بخش پایانی حضور وزیر ارشاد در برنامه شهر فرهنگ به سلایق و علایق هنری و فرهنگی وزیر اختصاص داشت، اسماعیلی در پاسخ به پرسش مجری درباره اینکه موسیقی گوش میکند یا خیر؟ گفت: بله موسیقی امروز جزوی از سبک زندگی همه ما است، اغلب در ماشین موسیقی گوش میکنم، حتی گاهی برخی موسیقیهای نوستالژیک را با سختی پیدا میکنم.
برنامه قطعی بنده تقویت و حمایت حوزه پویانمایی است
وی همچنین از علاقه خود به فیلم سخن گفت و افزود: من فیلم خیلی میبینم این سالها تلاش میکردم ماهی یکی دوبار با خانواده به سینما بروم. در دوران کرونا نیز از طریق اپلیکیشنها فیلمها را دنبال میکنم، آخرین فیلیمی که دیدم فیلم خورشید آقای مجیدی است.
اسماعیلی از توجه خود به حوزه انیمیشن نیز سخن گفت و افزود: ارتباط بسیار خوبی با انیمیشندارم، این صنعت در سالهای اخیر در ایران رشد بسیار خوبی پیدا کرده است. برنامه قطعی بنده تقویت و حمایت حوزه پویانمایی است.
وزیر ارشاد از آماده انتشار بودن آخرین کتابش خبر داد و با اشاره به پیام سرگشاده علینصیریان نیز گفت: من با ایشان تماس گرفتم و اظهار محبت کردم تشکر کردم که استاد نصیریان راهنمایی کردهاند، استاد نصیریان جزو آخرین نفرات از نسل استاد مشایخی، کشاورز، انتظامی و .... هستند. من تحت تأثیر پیام ایشان قرار گرفتم، نصایحی داشتند من هم مثل یک شاگرد تلاش کردم از نکاتشان استفاده کنم.
انتهای پیام/
∎